Phát triển cây hồ tiêu, thách thức và triển vọng. Bài 2: Hướng đến một nền sản xuất hồ tiêu bền vững

Được thành lập từ tháng 6/2017 với 279 hộ nông dân trồng tiêu trên địa bàn 4 xã gồm Vĩnh Hiền, Vĩnh Hòa, Vĩnh Nam và Vĩnh Kim, hiện tổng diện tích trồng tiêu của Hợp tác xã sản xuất kinh doanh (HTX SXKD) Hồ tiêu Vĩnh Linh là hơn 500 ha.

Nhiều người trồng tiêu chọn giải pháp phơi khô tích trữ chờ tiêu lên giá mới bán

Tăng cường liên kết và sản xuất theo hướng hữu cơ

Ngay từ khi thành lập, HTX đã xác định mục tiêu là sẽ liên kết, hợp tác sản xuất hồ tiêu theo hướng sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm với thị trường hướng đến không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu đến các thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản, Mỹ… Trước mắt HTX đẩy mạnh cải tạo các vườn hồ tiêu của các xã viên theo hướng sạch, sử dụng phân xanh, phân chuồng ủ hoai, phân hữu cơ vi sinh, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học để phòng trừ sâu bệnh, sản xuất theo đúng quy trình chuẩn để tăng năng suất, sản lượng và chất lượng sản phẩm hạt tiêu, hướng đến tạo ra dòng sản phẩm tiêu khô cao cấp, có chứng nhận an toàn, đảm bảo truy xuất nguồn gốc.

Anh Nguyễn Tấn Thủy, thành viên của HTX cho biết: “Tham gia vào HTX, chúng tôi được hướng dẫn tận tình, cụ thể quy trình sản xuất tiêu sạch từ cách chăm sóc, bón phân đến phòng trừ sâu bệnh… nên cây tiêu phát triển rất tốt. Vụ thu hoạch tiêu năm nay với 1.000 gốc tiêu tôi thu được hơn 3,5 tấn tiêu hạt, năng suất bình quân mỗi gốc hơn 3,5 kg. Mặc dù giá hồ tiêu xuống thấp nhưng nhờ có sự hỗ trợ, hướng dẫn kịp thời của HTX nên tôi vẫn có lãi. Chúng tôi cũng xác định giá tiêu tăng giảm theo chu kì nên hi vọng trong những vụ tới giá tiêu sẽ tăng trở lại”.

Vụ thu hoạch tiêu năm 2019 năng suất bình quân của HTX đạt từ 1,6 - 1,7 tấn/ha. Theo Giám đốc HTX SXKD Hồ tiêu Vĩnh Linh Lê Tấn Tửu, HTX hiện đang tích cực tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm tiêu hạt thông qua các hội chợ, các đợt xúc tiến thương mại trong và ngoài nước. Năm 2018 cũng đánh dấu bước ngoặt quan trọng của ngành sản xuất hồ tiêu Quảng Trị khi có hơn 18 tấn tiêu hữu cơ của người dân xã Gio An, Gio Linh xuất khẩu ra thị trường nước ngoài thông qua Công ty Organics More Co., Ltd. Tất cả số tiêu này được công ty thu mua với giá 78.000 đồng/ kg, cao hơn 18.000 - 20.000 đồng/kg so với giá thị trường tại cùng thời điểm, đáp ứng tiêu chuẩn EC834/2007 của châu Âu và tiêu chuẩn NOP USDA của Bộ Nông nghiệp Hoa Kì được thực hiện bởi tổ chức đánh giá độc lập Châu Âu Control Union. Gio An là địa phương có diện tích trồng hồ tiêu khá lớn, tuy nhiên do chủ yếu trồng theo cách truyền thống nên năng suất không cao, thường xuyên bị sâu bệnh gây hại.

Giữa năm 2016, Phó Chủ tịch UBND xã Gio An Lê Phước Hiếu kết nối được với ông Hoàng Vũ Sơn, Giám đốc Công ty Organics More Co.,Ltd và mời ông trực tiếp ra tận nơi khảo sát năng suất và chất lượng hạt tiêu của địa phương. Sau khi khảo sát, Công ty Organics More Co.,Ltd và UBND xã Gio An đã tiến hành thực hiện thí điểm sản xuất và quản lí sản xuất tiêu theo phương pháp hữu cơ tại 134/900 hộ trồng hồ tiêu của xã với tổng diện tích 64 ha; sau khi đánh giá lại có 62,6 ha được đưa vào quản lí sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ. Anh Hiếu chia sẻ, để sản xuất tiêu hữu cơ, người trồng tiêu phải tuân thủ đúng quy trình mà phía công ty đưa ra. Theo đó, các hộ trồng hữu cơ được chia thành 3 nhóm gồm: Nhóm 1 là những hộ trồng tiêu có diện tích lớn, tập trung và cây tiêu phát triển tốt, năng suất cao; nhóm 2 là những hộ dân có diện tích và năng suất tiêu trung bình; nhóm 3 là các hộ dân có diện tích trồng tiêu ít nhưng có khả năng phát triển diện tích, năng suất tiêu trung bình. Tham gia sản xuất tiêu hữu cơ, các hộ dân được tập huấn, hướng dẫn việc tuân thủ tuyệt đối quy trình kĩ thuật như không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, các chất biến đổi gen; không sử dụng dụng cụ, bình phun từ canh tác truyền thống cho canh tác hữu cơ...

Năm 2019, xã tiếp tục xúc tiến với phía đối tác để đưa hạt tiêu của địa phương “xuất ngoại” nhằm mang lại thu nhập ổn định cho người dân.

Tìm hướng phát triển hiệu quả cho cây hồ tiêu

Trong bối cảnh việc trồng, tiêu thụ hồ tiêu đang gặp nhiều khó khăn, các cơ quan chức năng của tỉnh đang thực hiện nhiều biện pháp để giúp người trồng tiêu vượt qua khó khăn, trong đó chú trọng vào việc cơ cấu lại diện tích canh tác, áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật và hướng đến sản xuất sạch, sản xuất hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu vào các thị trường khó tính.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Hữu Tâm cho biết, thời gian qua các cơ quan chuyên môn đã đẩy mạnh việc ứng dụng các tiến bộ kĩ thuật như mô hình quản lí dịch hại tổng hợp (IPM) trên cây hồ tiêu; mô hình sử dụng chế phẩm sinh học chức năng MT1, SH1, Bồ đề 688X2, chế phẩm Tricoderma sp; người trồng tiêu ở các huyện Cam Lộ, Gio Linh, Vĩnh Linh đã tự nghiên cứu, áp dụng mô hình tưới nước tiết kiệm, tự động cho cây tiêu kết hợp với bón phân; ngoài ra, một số giải pháp thiết kế vườn chắn gió bão, thoát nước mùa mưa đã được quan tâm. Đã có một số mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao như tưới tiết kiệm, sản xuất tiêu hữu cơ, ứng dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn châu Âu và Mỹ với tổng diện tích hơn 100 ha. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ của các tổ chức, dự án và sự nỗ lực của các doanh nghiệp trong công tác thu hoạch, sơ chế, bảo quản và quảng bá thương hiệu, sản phẩm tiêu đen, tiêu trắng, tiêu ngũ sắc Quảng Trị đã có mặt ở nhiều nước trên thế giới và được ghi nhận về chất lượng tại Mỹ, châu Âu....

“Hiện nay, hồ tiêu Quảng Trị đang được thị trường Mỹ và các nước châu Âu, đặc biệt là Pháp đánh giá cao. Tỉnh Quảng Trị cũng đã hợp tác với Tập đoàn Noble House Spice (Mỹ) để xuất khẩu hồ tiêu sang thị trường Mỹ. Đánh giá hồ tiêu Quảng Trị, bà Heidi Kuhn, Giám đốc tổ chức ROP cho rằng, hồ tiêu Quảng Trị là loại tiêu tốt nhất thế giới. Như vậy có thể thấy tiềm năng phát triển của cây hồ tiêu trên địa bàn tỉnh vẫn còn rất lớn”, ông Tâm thông tin.

Tỉnh Quảng Trị đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 diện tích hồ tiêu đạt 2.500 - 2.700 ha, đến năm 2025 đạt 3.000 ha; năng suất đạt 2 - 2,5 tấn/ha, sản lượng từ 5.000 - 6.000 tấn. Để đảm bảo phát triển bền vững cây hồ tiêu trong giai đoạn tới, giảm thiểu rủi ro cho người sản xuất, cần quy hoạch lại vùng trồng, xác định những vùng thực sự phù hợp với cây hồ tiêu, với những vùng không đảm bảo, đặc biệt là vùng có mực nước ngầm cao dễ gây ra ngập úng trong mùa mưa thì không nên trồng cây hồ tiêu mà chuyển sang trồng các cây trồng khác.

Quy hoạch hệ thống thoát nước theo từng vùng để thuận lợi cho việc quản lí tình trạng úng nước vào mùa mưa, hạn chế lây lan dịch bệnh từ vườn này sang vườn khác thông qua đường nước. Chọn lựa, xây dựng các vườn đầu dòng có chất lượng nhằm cung ứng giống sạch bệnh đảm bảo cho trồng mới trên địa bàn tỉnh; thử nghiệm các giống tiêu mới để tuyển chọn các giống phù hợp với điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng tại địa phương, có chất lượng cao để đưa vào cơ cấu giống. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ hữu cơ vào trồng cây hồ tiêu để tạo ra sản phẩm sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Tăng cường khuyến cáo sử dụng các chế phẩm sinh học, nấm đối kháng để quản lí dịch bệnh, nâng cao sức đề kháng cho cây; chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép, không để tồn dư hóa chất độc hại trên sản phẩm. Huy động các nguồn lực, tập trung xây dựng chuỗi giá trị sản xuất hồ tiêu bền vững, tạo mối liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân trong sản xuất, sơ chế, chế biến sâu và tiêu thụ để phát huy tiềm năng lợi thế, nâng cao năng suất, chất lượng và thu nhập cho nông dân.

Thiết lập kênh thông tin thị trường vật tư phân bón và sản phẩm hồ tiêu để giúp nông dân chủ động hơn trong đầu tư sản xuất. Đẩy mạnh hơn nữa việc xây dựng thương hiệu, quảng bá, giới thiệu sản phẩm hồ tiêu Quảng Trị không chỉ trong nước mà mở rộng ra thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường tiềm năng.

Lê An - Thanh Trúc

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước