Liên kết theo chuỗi: Hướng đi hiệu quả của HTX nông nghiệp

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 01/07/2016
Ngày cập nhật: 2/7/2016

Trong quá trình tìm hướng đi mới, nhiều HTX nông nghiệp trong tỉnh Bắc Giang đã thực sự trở thành chỗ dựa của các thành viên trong phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Mỗi HTX lựa chọn một hướng đi riêng song đều gặp nhau ở điểm chung là tăng cường mối liên kết theo chuỗi.

Thành viên HTX Nông nghiệp Lan Giới (Tân Yên) thu hoạch dưa chuột xuất khẩu.

“Làm ăn nhỏ lẻ là thua”

Đó là khẳng định của ông Phạm Văn Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ tổng hợp Hồng Xuân, xã Hồng Giang (Lục Ngạn). Kể từ khi liên kết trong HTX, sức mạnh của những nông hộ nhỏ lẻ được nâng lên khá nhiều. Đơn cử như hoạt động tiêu thụ vải thiều, nếu như những hộ khác bán trên thị trường tự do, phải chịu cảnh “sáng nắng chiều mưa” của giá cả thì các thành viên HTX yên tâm hơn vì đã có hợp đồng cung cấp cho các đơn vị với giá ổn định. Không những vậy, nhờ áp dụng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, sản phẩm vải thiều của HTX đã xuất sang nhiều nước với giá cao hơn thị trường cùng thời điểm hàng chục nghìn đồng.

“Còn nhớ, năm 2015, HTX đón nhận cơ hội lớn khi được chọn là một trong những đơn vị tham gia xuất vải thiều sang Mỹ. Để đáp ứng các tiêu chuẩn của đối tác, chúng tôi được tham dự nhiều lớp tập huấn do huyện tổ chức. Tuy mới chỉ là những bước đi đầu tiên để vải thiều Lục Ngạn vươn xa hơn trên thị trường nhưng cái được lớn nhất là chúng tôi được tiếp cận với quy trình sản xuất mới, an toàn và bền vững hơn. Nếu chỉ sản xuất nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm như trước đây, chắc chắn chúng tôi sẽ không có được kết quả này”, ông Dũng nói.

Là HTX quy mô toàn xã với hơn 1,6 nghìn thành viên, những năm qua, HTX Nông nghiệp Tân Hưng (Lạng Giang) cũng đạt được thành công nhất định trong hoạt động nhờ mối liên kết chặt chẽ giữa các thành viên theo một chu trình khép kín. Từ dịch vụ thủy nông, giống, vật tư, phân bón, chuyển giao khoa học kỹ thuật, thức ăn chăn nuôi đến thu hoạch và bao tiêu sản phẩm.

Theo Giám đốc HTX Vũ Văn Lực, việc sản xuất theo chuỗi, có sự tham gia của HTX ngay từ những khâu đầu tiên không chỉ giúp các thành viên sản xuất ra những sản phẩm nông sản đạt yêu cầu mà còn giúp bà con yên tâm ở khâu đầu ra”. Mỗi năm, HTX tiêu thụ hơn 200 tấn dưa, ngô ngọt cho các thành viên nhờ hợp đồng với Công ty Chế biến rau quả Hải Dương. Hợp đồng sản xuất lúa hàng hóa với Công ty Giống cây trồng Trung ương, Công ty Chế biến lương thực An Đình giúp mỗi năm hơn tiêu thụ hơn 300 tấn lúa giống và lúa hàng hóa. Sản phẩm tiêu thụ thuận lợi, được giá càng làm cho các hộ thành viên tin tưởng, gắn bó hơn với HTX, sự gắn kết, trao đổi kinh nghiệm sản xuất giữa các thành viên vì thế được nâng lên.

Hướng tới sự chuyên nghiệp

Hiện nay toàn tỉnh có 254 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản. Ông Hoàng Minh Tuấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh đánh giá: Hoạt động của HTX nông nghiệp đang chuyển dịch theo hướng đa dạng hoá ngành nghề và dịch vụ. Bên cạnh việc phục vụ nhân dân trên địa bàn về các dịch vụ thủy nông, vật tư nông nghiệp, chuyển giao khoa học kỹ thuật, một số HTX nông nghiệp đáp ứng tốt khâu dịch vụ phục vụ sản xuất, đồng thời là cầu nối giữa người sản xuất và doanh nghiệp (DN) trong tiêu thụ nông sản.

Vai trò quan trọng là vậy nhưng hiện nay, phần lớn HTX nông nghiệp vẫn có quy mô nhỏ lẻ, manh mún, chưa kết nối thành chuỗi giá trị phát triển bền vững; quy mô phát triển khiêm tốn với lượng vốn nhỏ bé, công nghệ kỹ thuật lạc hậu, thị trường tiêu thụ chưa ổn định nên chưa thu hút được người dân tích cực tham gia vào phát triển kinh tế tập thể. Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, liên kết tiêu thụ nông sản hiện nay chủ yếu vẫn là giữa nông dân với DN, còn liên kết giữa DN với các HTX rất hạn chế. Một số mặt hàng tỷ lệ tiêu thụ qua hợp đồng với HTX chỉ chiếm 10-15%.

Do vậy, để nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể, phát huy vai trò của HTX, trước hết, mỗi HTX phải có chiến lược phát triển cụ thể, quy mô lớn, xây dựng được các chuỗi giá trị khép kín để thu hút nông dân tham gia. Ngoài ra, các ngành hữu quan, các địa phương cần có giải pháp quan tâm hỗ trợ HTX tiếp cận nguồn vốn, các chính sách ưu đãi, từ đó tạo “chất keo” gắn kết xuất phát từ lợi ích của tất cả các bên, hướng tới sự chuyên nghiệp, hiệu quả.

Ông Nguyễn Hữu Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng nhấn mạnh: Trên thực tế, không có một “mẫu số chung” cho quá trình đổi mới của HTX. Bởi lẽ mỗi vùng miền, địa phương phát triển mô hình theo cách khác nhau, dựa vào trình độ sản xuất, thâm canh của người dân. Nhưng dù là loại hình nào cũng cần phát huy được vai trò liên kết để tiến đến sản xuất hàng hóa, quy mô lớn.

Để đẩy mạnh liên kết, mỗi HTX phải có hướng đi thích hợp, tạo niềm tin với các thành viên và chính quyền địa phương, từ đó tác động ngược lại đối với sự phát triển của HTX. Tuy nhiên, với xuất phát điểm còn nhiều khó khăn như hiện nay, vai trò “bà đỡ” của Nhà nước là không thể thiếu". (Ông Trần Văn Sỹ, Giám đốc HTX Nông nghiệp Tân Dĩnh (Lạng Giang))

Hồng Minh