Sử dụng thuốc trừ cỏ trong sản xuất nông nghiệp: Hậu quả khôn lường nếu không đúng cách

Nguồn tin: Báo Hải Phòng, 10/09/2016
Ngày cập nhật: 12/9/2016

Kiểm tra thực tế việc sử dụng loại thuốc trừ cỏ trên đồng ruộng cho thấy ở một số nơi, nông dân do thiếu hiểu biết nên lạm dụng loại thuốc trừ cỏ, đồng thời sử dụng không đúng cách, để dư lượng thuốc tồn tại trên đồng ruộng với nồng độ cao, gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái, môi trường và thậm chí sức khỏe của con người.

Nguy cơ đồng ruộng nhiễm độc, nông sản mất an toàn

Bước vào vụ lúa mùa 2016, tại các bờ mương, ruộng lúa ở xã Tân Tiến chỉ bằng mắt thường cũng dễ nhận thấy từng vạt cỏ cháy xém, vàng úa. Nguyên do nông dân địa phương phun thuốc trừ cỏ để chuẩn bị cho vụ canh tác mới. Việc phun thuốc trừ cỏ để làm sạch đồng ruộng phục vụ canh tác khá phổ biến ở các địa phương ngoại thành, không chỉ đối với lúa mà cả các cây trồng khác. Thời điểm giáp vụ, trên một số cánh đồng chuyên canh rau màu ở các huyện An Dương, An Lão, Thủy Nguyên, nông dân hối hả chăm sóc rau. Do ảnh hưởng thời tiết, không chỉ tình hình sâu bệnh diễn biến phức tạp mà lượng cỏ cũng phát sinh nhanh trên các ruộng rau. Theo một số người dân bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc trừ sâu đặc hiệu, cần sử dụng cả thuốc trừ cỏ để bảo vệ rau. Hầu hết nông dân khẳng định chỉ phun thuốc trừ cỏ theo thói quen, mua các loại thuốc này ở một số cửa hàng cung ứng thuốc BVTV.

Vùng trồng rau an toàn tại Dự án nông nghiệp công nghệ cao tại huyện Vĩnh Bảo.

Mới đây, kết quả kiểm tra thực tế việc kinh doanh, sử dụng thuốc trừ cỏ trên địa bàn của Thanh tra Chi cục Bảo vệ thực vật Hải Phòng cho thấy, 462 điểm buôn bán thuốc BVTV trên địa bàn thành phố đều có bán thuốc trừ cỏ. Lượng thuốc này được sử dụng trên đồng ruộng khoảng 18 – 20 tấn/năm, trong đó có 80% sử dụng cho cây lúa, 20% sử dụng cho các cây trồng khác. Tại các cửa hàng kinh doanh thuốc BVTV, các ngành chức năng chưa phát hiện việc cung ứng thuốc trừ cỏ ngoài danh mục, không rõ nguồn gốc. Hầu hết, thuốc trừ cỏ được cung ứng đều nằm trong danh mục các loại thuốc được phép sử dụng tại Việt Nam.

Theo các cán bộ Chi cục Bảo vệ Thực vật Hải Phòng, do nguồn lao động sản xuất nông nghiệp ngày càng khan hiếm, để tiết kiệm được ngày công lao động, nông dân thường sử dụng thuốc trừ cỏ trên đồng ruộng. Do nhận thức hạn chế, sử dụng theo thói quen nên nông dân không lường trước được những tác hại. Bởi thực tế, trong thành phần các loại thuốc trừ cỏ có các hoạt chất khá độc hại là Glyphosate và Paraquat. Các hợp chất này nằm trong danh mục thuốc BVTV, chỉ cho phép sử dụng hạn chế ở những khu vực đất canh tác nông nghiệp và phải tuân thủ đúng kỹ thuật để hạn chế tác hại đối với môi trường. Tuy nhiên, ở Hải Phòng, phần lớn nông dân vẫn sử dụng lạm dụng không bảo đảm thời gian cách ly theo quy định, gây nguy cơ mất an toàn chất lượng nông sản.

Tăng cường quản lý, hướng dẫn sử dụng đúng cách

Phó trưởng Trạm bảo vệ thực vật An Dương Nguyễn Văn Vinh cho biết, tại các vùng sản xuất rau màu, nông dân xen canh, gối vụ khiến cơ quan chức năng khó theo dõi, quản lý về việc sử dụng thuốc BVTV nói chung và thuốc trừ cỏ nói riêng. Trong khi, tâm lý bà con thường tranh thủ các vụ rau trái hoặc lỡ vụ để có thu nhập cao, nên lạm dụng cả thuốc trừ cỏ trong khi thời gian cách ly không bảo đảm. Một số chính quyền địa phương chưa nhận thức rõ trách nhiệm, chưa phối hợp tích cực với ngành chức năng trong công tác quản lý loại thuốc này.

Theo các ngành chức năng, hiện nay, việc sản xuất nông nghiệp ở các địa phương theo quy mô nhỏ lẻ, hộ cá thể, vì vậy rất khó chỉ đạo bà con tuyệt đối sử dụng thuốc BVTV, trong đó có thuốc trừ cỏ an toàn cho sản xuất. Thực tế, hiện chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý vi phạm trong sử dụng thuốc trừ cỏ gây nhiễm độc cho đồng ruộng. Vì vậy, để bảo đảm an toàn cho các vùng sản xuất, Phó chi cục trưởng Chi cục BVTV Hải Phòng Chu Thanh Hà cho rằng cần tích cực vận động nông dân sử dụng thuốc BVTV, trong đó có thuốc trừ cỏ theo nguyên tắc “4 đúng” (đúng loại thuốc, đúng mục đích sử dụng, đúng ngưỡng và mức độ); đồng thời đội ngũ cán bộ nông nghiệp, các đoàn thể địa phương như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức, hiểu biết cho nông dân trong việc sử dụng thuốc trừ cỏ; theo dõi, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quy trình sản xuất trên đồng ruộng. Chi cục Bảo vệ Thực vật Hải Phòng phối hợp với các ngành chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý chặt nguồn cung thuốc BVTV; cần gắn trách nhiệm phối hợp giữa chính quyền địa phương và ngành chức năng. Khuyến khích, vận động các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư xây dựng các vùng sản xuất tập trung, áp dụng tiến bộ KHKT bảo đảm cung ứng cho thị trường những sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường.

Ngọc Quỳnh