Thắt chặt mối liên kết “4 nhà” trong bối cảnh hội nhập kinh tế

Nguồn tin: Báo Đồng Tháp, 02/12/2015
Ngày cập nhật: 3/12/2015

Hội nhập kinh tế mở ra nhiều cơ hội cho nền nông nghiệp của Đồng Tháp, tuy nhiên, nếu không có sự thay đổi trong cơ cấu sản xuất, ngành nông nghiệp trong tương lai sẽ chịu nhiều áp lực cạnh tranh hơn từ thị trường thế giới. Vấn đề mấu chốt trong giai đoạn hiện nay là cần phát huy hiệu quả tiềm năng và nội lực hiện tại thông qua mối liên kết chặt chẽ giữa “4 nhà”.

PGS.TS Trần Văn Hâu - Trường Đại Học Cần Thơ (bìa phải) hướng dẫn nông dân huyện Châu Thành sản xuất chanh theo hướng VietGAP

Từ rất sớm Đồng Tháp đã nhận thấy, để ngành nông nghiệp tỉnh nhà chuyển mình cần phải kết nối và phát huy sức mạnh của “4 nhà” trong chuỗi sản xuất nông nghiệp. Có thể thấy rõ tầm nhìn và cách làm của Đồng Tháp thông qua Đề án tái cơ cấu nông nghiệp được triển khai năm 2014.

Qua 2 năm triển khai đề án, mối liên kết “4 nhà” đã tạo ra nhiều chuyển biến tích cực trong sản xuất nông nghiệp tại Đồng Tháp. Nhiều hợp tác xã (HTX) được hình thành với sự tự nguyện và ý thức của người nông dân. Từ đó, mô hình vùng nguyên liệu lớn gắn kết với doanh nghiệp bao tiêu trong ngành hàng lúa gạo cũng được mở rộng.

Từ sự liên kết ngang giữa nông dân với nông dân trong tổ chức HTX, nhiều mô hình chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật được thực hiện một cách hiệu quả, đã góp phần giúp người nông dân giảm được chi phí đầu tư, sản xuất hàng hóa theo tiêu chuẩn an toàn, chất lượng, bán được giá cao hơn như: mô hình 1 phải 5 giảm trên lúa, mô hình sản xuất an toàn trên cây ăn trái, thủy sản, lúa...

Nhờ xây dựng được những vùng nguyên liệu chất lượng, ổn định nên đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc kiểm soát chất lượng nguyên liệu đầu vào, giúp cho doanh nghiệp bước đầu xây dựng thương hiệu và chất lượng sản phẩm gạo tại Đồng Tháp.

Ông Lê Văn Ly - Giám đốc Công ty TNHH MTV Lương thực Tân Hồng cho biết, những năm qua mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” của doanh nghiệp không ngừng mở rộng diện tích tại nhiều huyện của tỉnh Đồng Tháp. Mô hình này đã tạo ra sự chuyển biến tích cực trong việc thay đổi tư duy sản xuất và thói quen giao thương của người nông dân. Song, trong giai đoạn hiện nay để mối liên kết này được phát huy hiệu quả tối đa, tôi nghĩ rằng cần phải có nhiều HTX kiểu mới hơn nữa, đủ mạnh để “làm ăn lớn” với doanh nghiệp. Không chỉ vậy, nông dân phải làm quen dần với việc làm ăn theo luật, theo quy ước và thông lệ quốc tế, phải bỏ thói quen làm ăn tự phát để chuyển qua làm ăn theo hợp đồng, liên kết; tôn trọng hợp đồng cả về số lượng, chất lượng sản phẩm và thời gian cung ứng. Đây chính là tiền đề quan trọng để phát huy tối đa được hiệu quả trong chuỗi liên kết”.

Trong mối liên kết “4 nhà” thì doanh nghiệp và nông dân được xem là 2 nhân tố chính quyết định sự thành công hay thất bại trong chuỗi liên kết sản xuất.

Trao đổi tại buổi hội thảo “Liên kết “4 nhà” trong thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp”, do Liên Hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật tổ chức, ông Võ Ngọc Diệp – Giám đốc Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Đồng Tháp phân tích, trong giai đoạn kinh tế hội nhập như hiện nay, doanh nghiệp và nông dân cần học tìm kiếm cơ hội kinh doanh, mở rộng thị trường dựa trên lợi thế so sánh và các cam kết hội nhập; kết nối cùng chấp nhận cạnh tranh. Đồng thời, cả nông dân và doanh nghiệp cần học cách đồng hành với Chính phủ và chính quyền địa phương, hiểu thông tin cam kết hội nhập là chưa đủ; cần nắm bắt cả những chính sách, cải cách hiện hành và sắp tới của Chính phủ với địa phương để có những thay đổi và sớm thích ứng với giai đoạn kinh tế mới.

Trong mối liên kết “4 nhà”, Nhà nước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong “dàn hợp xướng” này. Chia sẻ về mối tương quan và gắn kết lợi ích trong chuỗi liên kết “4 nhà”, ông Phan Kim Sa - Phó Giám đốc Sở Công Thương nhận định: Nhà nước cần quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo hành lang, môi trường thuận lợi cho hoạt động của nông dân, doanh nghiệp và nhà khoa học. Xây dựng cơ chế, chính sách liên kết vùng; cơ chế, chính sách chia sẻ lợi ích “4 nhà”; chế độ, quyền lợi đối với nhà khoa học, hoàn thiện ban hành một số quy định cụ thể nhằm nâng cao tính pháp lý trong các hợp đồng kinh tế. Cụ thể hóa hơn nữa một số nhiệm vụ và giải pháp ứng phó cho từng ngành, nhóm, mặt hàng; giúp địa phương triển khai có hiệu quả các Hiệp định song phương, đa phương đã ký kết; tăng cường công tác dự báo thị trường; hỗ trợ địa phương trong công tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường cho các sản phẩm của vùng, địa phương.

Nhà khoa học cần nghiên cứu các giống vật nuôi, cây trồng mới có năng suất cao, chất lượng tốt phù hợp với điều kiện sinh thái và thổ nhưỡng của từng vùng, miền; nghiên cứu quy trình kỹ thuật canh tác công nghệ cao; công nghệ chế biến bảo quản sau thu hoạch để nâng cao giá trị hàng hóa nông sản. Đây là công đoạn dễ dàng nâng cao giá trị gia tăng hàng hóa nông sản nhưng chính là khâu yếu nhất của sản xuất nông nghiệp.

Để đạt được những kết quả khả quan như ngày hôm nay, Đồng Tháp có được sự đồng hành của nhiều thế hệ nhà khoa học và nhà nghiên cứu trong và ngoài tỉnh. Trong chuỗi liên kết “4 nhà”, nhà khoa học giữ vai trò đặc biệt quan trọng, nhà khoa học sẽ tham gia xây dựng quy trình sản xuất tiên tiến bảo đảm chất lượng như VietGAP hoặc GlobalGAP và đào tạo nông dân thông qua dự án hay chương trình tư vấn giúp công ty và cũng cần có những hợp đồng nghiên cứu hay chuyển giao công nghệ giống như hợp đồng giữa nông dân và doanh nghiệp thì mới phát huy hiệu quả và bền vững, ông Phan Kim Sa nhận định.

Để nền nông nghiệp tỉnh nhà có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong giai đoạn kinh tế hội nhập, Đồng Tháp cần có sự nỗ lực hơn nữa. Liên kết “4 nhà” là chìa khóa để phát triển nền nông nghiệp hiện đại, đảm bảo hài hòa lợi ích của các tác nhân tham gia chuỗi giá trị sản phẩm nông sản.

Mỹ Lý