Nâng cao sức cạnh tranh cho nông sản: Giảm bớt các khâu trung gian

Nguồn tin: Báo Hải Phòng, 17/04/2015
Ngày cập nhật: 18/4/2015

Năm 2015, nhiều hiệp định tự do hóa thương mại được ký kết và có hiệu lực, mở ra những cơ hội tốt cho nhiều mặt hàng nông - lâm - thủy sản của nước ta. Tuy nhiên, điều mà các ngành và địa phương lo lắng là khả năng cạnh tranh của nông sản thấp, có nguy cơ thua ngay trên sân nhà khi hội nhập. Một trong những nguyên nhân là do có quá nhiều khâu trung gian ở cả chi phí sản xuất"đầu vào" lẫn "đầu ra tiêu thụ”.

Khâu trung gian đội chi phí sản xuất, ép giá nông sản

Anh Nguyễn Đức Hoà, chủ trang trại chăn nuôi lợn nái ngoại của Công ty TNHH Bình An (Đồ Sơn) cho biết: “Trong chăn nuôi, chi phí dành cho thức ăn chăn nuôi chiếm 60% giá thành sản phẩm. Với tình trạng giá thức ăn chăn nuôi tăng liên tục, như hiện nay, giá bán sản phẩm không đủ bù chi phí. Hiện nay, người chăn nuôi mua thức ăn chăn nuôi qua các kênh phân phối trung gian. Các doanh nghiệp đều bán hàng thông qua hệ thống đại lý. Theo đó, đại lý cấp 1 bán đến 90% sản lượng cho đại lý cấp 2, 3. Giữa đại lý các cấp, chênh lệch giá mua, giá bán từ 3.000 - 15.000 đồng/bao cám, khi đến tay nông dân chênh lệch giá từ 20.000 - 40.000 đồng/bao cám, đội lên vài chục phần trăm”.

Nông dân xã An Hoa thu hoạch rau màu. Ảnh: Duy Lân

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Trưởng Phòng Chăn nuôi, Sở Nông nghiệp- PTNT, do qua nhiều khâu trung gian nên chi phí sản xuất nông sản tăng cao. Chẳng hạn, đối với thức ăn chăn nuôi dành cho tôm, giá bán đến người sản xuất là 33.000 đồng/kg, trong khi từ đơn vị sản xuất đến nhà phân phối chỉ 28.000 đồng/ kg. Như vậy, chênh lệch tới 5.000 đồng/ kg. Với chi phí cho thức ăn chăn nuôi chiếm 60%, chênh lệch này khiến giá thành sản xuất của tôm cao hơn 9%. Tương tự, thức ăn chăn nuôi dành cho lợn, gà cũng cao hơn 6% qua khâu phân phối trung gian. Nhiều loại vật tư nông nghiệp khi tới tay nông dân bị đẩy giá lên hơn 30-40% so với giá của nhà sản xuất, khiến chi phí đầu vào sản xuất bị đội giá.

Chủ tịch UBND xã Tú Sơn (Kiến Thụy) Phạm Văn Đặn cho rằng, nông dân khó khăn vì chi phí sản xuất ngày một tăng cao, nhưng giá bán lại do các khâu trung gian quyết định. Chẳng hạn như tại vùng rau chuyên canh của xã Tú Sơn, nông dân sản xuất phân tán, với khối lượng sản phẩm nhỏ lẻ, tiêu thụ sản phẩm phải qua trung gian. Hiện, nông dân bán rau xanh tại ruộng với giá rất thấp, như cải ngọt có giá chỉ 1.000 đồng/kg, cải chíp, xà lách 2.000 đồng/kg,… nhưng người tiêu dùng phải mua các mặt hàng này ở chợ với giá cao hơn khoảng 3 lần so với giá bán của nông dân. Tại các vùng nông sản khác của Hải Phòng cũng diễn ra tình trạng đó.

Cấp thiết tổ chức lại hệ thống sản xuất, tiêu thụ

Tại hội nghị trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố trong cả nước về hội nhập kinh tế quốc tế ngành nông nghiệp vừa qua, Bộ Nông nghiệp- PTNT cho biết, năm 2015, nhiều hiệp định tự do hóa thương mại được ký kết và có hiệu lực, mở ra những cơ hội tốt cho nhiều mặt hàng nông - lâm - thủy sản của nước ta. Hàng hóa nông sản có thể dễ dàng nhập khẩu từ nước này sang nước khác. Vấn đề quan trọng đặt ra hiện nay là làm thế nào để nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam. Nếu không Việt Nam sẽ trở thành thị trường tiêu thụ nông sản của các nước. Thực trạng sản xuất, tiêu thụ nông sản của cả nước và Hải Phòng hiện nay đòi hỏi phải có sự tổ chức lại sản xuất và tiêu thụ cho phù hợp để nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản.

Theo ông Đinh Công Toản, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp- PTNT, hiện các mặt hàng nông sản của Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng còn nhiều tiềm năng để hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh. Nếu tổ chức tốt các khâu trong quy trình sản xuất, giảm mạnh các khâu trung gian, các sản phẩm chăn nuôi, thuỷ sản còn rất nhiều tiềm năng để hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh. Theo đó, doanh nghiệp và nông dân cần liên kết, cắt bỏ các khâu trung gian không cần thiết để hỗ trợ nhau, không để tư thương bắt chẹt. Nhà nước cần nâng cao vai trò quản lý thị trường, sàng lọc, chọn những doanh nghiệp, nhà sản xuất có uy tín, khuyến khích họ vào các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, tham gia cung ứng giống, vật tư nông nghiệp cho nông dân, cắt bớt các khâu trung gian. Nhà nước cần cụ thể hóa chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, vì trong chuỗi liên kết, doanh nghiệp có vai trò đầu kéo. Việc cần làm lâu dài là tổ chức lại hệ thống phân phối hàng lương thực và thực phẩm để thay thế các chợ nông sản truyền thống. Các hệ thống phân phối này có cơ cấu bán buôn và bán lẻ hiệu quả cao nhờ giảm bớt các khâu trung gian và bảo đảm tính minh bạch…Hiện ngành Nông nghiệp đang tập trung thực hiện quy vùng sản xuất các sản phẩm đặc trưng theo hướng an toàn, nâng cao giá trị nhờ liên kết sản xuất, tiêu thụ theo chuỗi giá trị, nhằm tăng sức cạnh tranh cho nông sản.

Hoàng Yên