Gồng mình cứu lúa

Nguồn tin: Báo Thừa Thiên Huế, 14/06/2016
Ngày cập nhật: 15/6/2016

Mới bước vào đầu vụ hè thu, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế có 115ha lúa bị nhiễm mặn, phèn, phải gieo cấy lại. Thời tiết cực đoan khiến các HTX cùng bà con nông dân đang “căng mình” ứng phó.

Hơn 100ha chết vì phèn, nhiễm mặn

Những ngày này, tại các xã Quảng An, Quảng Vinh (Quảng Điền), bà con nông dân đang tất bật ra đồng trỉa dặm hoặc làm đất, gieo sạ lại khi hơn trăm ha lúa ven vùng đầm phá, thấp trũng bị chết do nhiễm mặn, phèn.

Nông dân An Xuân xử lý đất, gieo sạ lại diện tích lúa hư hại

Ông Trần Đức Diện, Phó Giám đốc HTX NN An Xuân (xã Quảng An) cho biết: “Tính đến nay, đã có 60ha lúa (trên tổng diện tích 253 ha) của HTX bị ảnh hưởng do phèn, mặn. Trong đó, có 50ha bị mất trắng hoàn toàn, 10 ha còn lại phải tỉa dặm lại từ đầu. Diện tích lúa bị ảnh hưởng tập trung ở các xứ đồng như Bàu Ban, Bàu Mới và Thượng Hạ Tân ngoài”.

Vụ hè thu năm nay, HTX An Xuân đưa vào giao cấy các giống TH5, ML48. Số diện tích lúa bị chết hoàn toàn sạ bằng giống TH5 - vốn cho năng suất, chất lượng khá cao. Ông Trần Đình Tuấn (thôn An Xuân Đông) cho biết: “Khung lịch thời vụ HTX hướng dẫn bắt đầu từ ngày 16/5 là gieo sạ trên địa bàn toàn xã. Đối với các xứ đồng thấp trũng, sát đầm phá, do khó khâu làm đất nên gieo sạ muộn hơn, bắt đầu từ ngày 27/5. Sau khi sạ lúa giống TH5 xuống chừng 5-6 ngày, lá mầm còn nhỏ thì lúa chết hàng loạt. Mấy hôm nay, gia đình phải huy động nhân công, làm đất, trổ nước thau rửa chua phèn, sạ lại từ đầu”.

Hộ ông Tuấn vụ hè thu này sản xuất 5 mẫu lúa. Ở các xứ đồng thấp trũng có tỷ lệ sống thấp, ông sạ bình quân từ 7-8 kg lúa giống/sào. “Với giá lúa giống 12 nghìn/kg, chưa kể làm đất, phân bón, xử lý chua phèn lại từ đầu, vụ lúa năm này cầm chắc thua lỗ”, ông Tuấn tính toán.

Cùng hoàn cảnh như ông Tuấn là 400 xã viên của HTX An Xuân. Theo bà con nông dân, thời tiết năm nay thất thường, sáng sớm nắng nóng chiều tối mưa dông làm các xứ ruộng sủi “trủi” phèn gây chết lúa.

Tại HTX NN Đông Vinh (xã Quảng Vinh), các xã viên cũng đang gặp khó khăn khi có 55 ha lúa của HTX bị chết sau khi gieo sạ được gần 1 tuần, tập trung ở xứ đồng Vinh Phú. Ông Phạm Diễn, Giám đốc HTX NN Đông Vinh nhận định: “Mọi năm tình trạng nhiễm phèn, mặn diễn ra chỉ một vài nơi, số diện tích nhỏ. Năm nay thời tiết diễn biến phức tạp, mưa nắng đúng thời điểm gieo sạ gây lúa chết”.

Nỗ lực cứu lúa

Ông Trần Quang Hùng, Giám đốc HTX NN An Xuân cho biết, đến nay, những diện tích lúa chết, bị ảnh hưởng, HTX đã hướng dẫn bà con gieo sạ lại sau khi tiến hành trổ nước ngọt vào thau chua rửa phèn. Từ khâu làm đất, bà con dùng vôi từ 5-7 kg/sào để xử lý chua phèn. HTX cũng tiến hành khuyến cao bà con sử dụng lượng vôi phù hợp, nếu không sẽ gây “nóng” cho đất. Với những diện tích lúa còn cứu được thì tiến hành tăng cường phân bón lá, kích thích rễ cho cây lúa với liều lượng phù hợp. Thời điểm này, công việc gieo sạ lại đã hoàn tất, đảm bảo khung lịch thời vụ. Ngoài ra, để giúp bà con ổn định sản xuất, HTX hỗ trợ phân bón, phân bổ 2kg thuốc khử phèn/sào giúp các hộ dân xử lý phèn, mặn.

Lúa tại HTX An Xuân bị chết, phải tỉa dặm lại

Tại HTX Đông Vinh, mặc dù không nằm sát đầm phá nhưng tình trạng nhiễm phèn, mặn vẫn diễn ra trên diện rộng. “Đây là hiện tượng do biến đổi khí hậu. Cơ bản, khi xong vụ đông xuân, gốc rạ còn nhiều gặp nắng phân hủy mạnh, khi gặp mưa “dậy” lên gây ngộ độc hữu cơ làm chết lúa”, ông Phạm Diễn, Giám đốc HTX NN Đông Vinh, khẳng định.

Ông Hà Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Điền cho hay, trước mắt, huyện chỉ đạo các địa phương hỗ trợ người dân gieo sạ lại cho đảm bảo khung lịch thời vụ; giao cho phòng nông nghiệp cử cán bộ về cùng các HTX thường xuyên kiểm tra, bám sát đồng ruộng, cân đối mực nước ngọt trên đồng sau khi sạ nhằm tránh tình trạng phèn “dậy” lên ảnh hưởng cây lúa.

“Về lâu dài, địa phương đầu tư hệ thống kênh mương tự chảy, ngăn mặn xâm nhập Bàu Ba ở đồng ruộng Quảng An”, ông Tuấn nói.

Ông Đỗ Văn Đính, Giám đốc Công ty TNHH NN MTV QL&KT Công trình thuỷ lợi tỉnh cho biết, đối phó với tình trạng mặn hạn, xâm nhập đồng ruộng, công ty đang phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các địa phương chủ động nạo vét kênh mương nội đồng, tăng khả năng tích trữ nước; các công trình thủy lợi do đơn vị quản lý, trước vụ hè thu, công ty tăng cường kiểm tra, duy tu bảo dưỡng máy móc.

Trước vụ mùa, Công ty TNHHNN MTV QL&KT Công trình thủy lợi tỉnh cho đóng các cửa cống ngăn mặn trục chính ven đầm phá từ huyện Phú Lộc đến Quảng Điền. Hiện nay, các hồ lớn như Bình Điền, Hương Điền, Tả Trạch mực nước chỉ đạt 20-30% tổng dung tích thiết kế; các hồ chứa thủy lợi vừa và nhỏ như Phú Bài, Thọ Sơn, Truồi, Hòa Mỹ, liên hồ Mỹ Xuyên- Niêm- Thiềm- Môi… đạt từ 40-70% dung tích.

Hà Nguyên - Công Cường