Phát triển sản phẩm từ dược liệu

Nguồn tin: Báo Quảng Ninh, 01/06/2016
Ngày cập nhật: 2/6/2016

Quảng Ninh là một trong những địa phương được đánh giá có nguồn dược liệu dồi dào để phát triển sản xuất, chế biến các sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống. Tỉnh có hàng loạt các hoạt động nhằm thúc đẩy công tác phát triển dược liệu, qua đó đã đạt được một số kết quả khả quan, hình thành một số chuối giá trị sản phẩm và mô hình trồng, phát triển dược liệu lớn.

Ông Bùi Văn Tuấn, xã Yên Than, huyện Tiên Yên đang chăm sóc cây cà gai leo và dây thìa canh của gia đình.

Tạo chuỗi giá trị sản phẩm

Thông qua Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP), 41 sản phẩm có chất lượng từ dược liệu đã được hình thành, góp phần chăm sóc sức khoẻ nhân dân; tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn tỉnh. Tháng 6-2015, Công ty TNHH Nuôi trồng sản xuất và Chế biến dược liệu Đông Bắc ký hợp đồng với huyện Tiên Yên trồng khảo nghiệm 4 loại cây dược liệu là giảo cổ lam, diệp hạ châu, cà gai leo và dây thìa canh với diện tích 6ha, tại các xã Đông Ngũ, Yên Than và Hà Lâu. Công ty cung cấp toàn bộ cây giống, quy trình trồng, chăm sóc, thu hái và tận thu lại sản phẩm của người nông dân sau thu hoạch. Đầu năm 2016, gia đình bà Nguyễn Thị Biên, xã Yên Than (Tiên Yên) bắt đầu trồng 200m2 các cây cà gai leo, dây thìa canh. Bà Biên cho biết: Hiện một số hộ dân ở địa phương đã trồng dược liệu và cho thấy giá trị kinh tế khá cao, do đó gia đình tôi cũng mạnh dạn chuyển đổi sang trồng loại cây này. Công ty đã trực tiếp xuống phát tài liệu, hướng dẫn bà con cách trồng, chăm sóc, nhân giống, thu hoạch. Đặc biệt, vòng đời của cây cà gai leo là 3 năm, còn cây dây thìa canh là 7 năm nên việc trồng các loại cây này ít công lao động. Còn gia đình ông Bùi Văn Tuấn, đã mạnh dạn chuyển đổi việc trồng hoa màu sang trồng cây dược liệu từ tháng 6-2015. Ông Tuấn nói: Với diện tích 200m2 cây cà gai leo và dây thìa canh, mỗi năm cho thu hoạch 4 lần. Trừ các chi phí, tôi nhận thấy trồng dược liệu cho thu nhập cao hơn các cây hoa màu khác. Vì vậy, gia đình tôi tiếp tục mở rộng diện tích trồng các loại cây dược liệu theo ký kết của Công ty.

Giám đốc Công ty TNHH Nuôi trồng sản xuất và Chế biến dược liệu Đông Bắc Phạm Việt Trung cho biết: Nhờ có vùng nguyên liệu ổn định, Công ty đã xây dựng được chuỗi khép kín từ khâu thu mua, chế biến đến sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với các loại cây dược liệu giảo cổ lam, diệp hạ châu và dây thìa canh. Nhờ đó, Công ty đã có những sản phẩm chất lượng đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng, trong đó có các sản phẩm phòng tránh được một số căn bệnh tiểu đường, huyết áp cao, tim mạch, mỡ máu, mỡ gan. Mặc dù mới thành lập và đi vào sản xuất từ năm 2010 nhưng sản lượng bình quân của Công ty đạt 1,2 triệu gói trà túi lọc và 3 triệu viên thuốc thảo dược dạng viên nang mỗi năm. Các sản phẩm của Công ty đều tham gia chương trình OCOP của tỉnh.

Ngoài ra, tỉnh cũng xây dựng được một số chuỗi giá trị sản phẩm từ dược liệu. Cụ thể, chuỗi giá trị sản phẩm từ dược liệu trà hoa vàng của Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh (Ba Chẽ), chuỗi giá trị sản phẩm từ lá trà hoa vàng tươi của HTX Dược liệu xanh Đông Triều. Một số sản phẩm từ dược liệu đặc trưng của Quảng Ninh như ba kích tím, trà hoa vàng, trà diệp hạ châu, dầu xoa bóp Yên Tử... đã xây dựng và đăng ký thương hiệu, được nhân dân và du khách lựa chọn sử dụng.

Hình thành vùng trồng quy mô công nghiệp

Bên cạnh đó, Quảng Ninh đã hình thành có một số mô hình nuôi trồng, phát triển dược liệu quy mô công nghiệp với sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp. Tiêu biểu là Công ty CP Công nghệ xanh Đông Sơn (Hoành Bồ) đã trồng được 95ha ba kích tím, 4ha cây khôi tía, 4ha cây sâm nam... trên diện tích 125ha được UBND tỉnh cấp. Công ty CP Y tế Đức Minh (Hoành Bồ) đã trồng 90ha cây ba kích, 26ha cây dược liệu khác. Công ty CP Secoin (Đông Triều) đang trồng khảo nghiệm một số dược liệu, ba kích tím, hoài sơn, giảo cổ lam, diệp hạ châu... với diện tích trên 70ha. Công ty Bách Thảo Trung Hiếu đã đầu tư 50ha để trồng phát triển cây ba kích tím tại huyện Hải Hà. Ông Trần Tuấn Việt đầu tư trồng 5ha cây đinh lăng tại xã Yên Than, huyện Tiên Yên.

Mô hình hợp tác xã trồng, phát triển dược liệu cũng phát huy hiệu quả. Từ năm 2012, HTX Toàn Dân (Ba Chẽ) bắt đầu trồng và phát triển được 200ha ba kích tím và 3ha cây địa liền. HTX Dtpofro (Ba Chẽ) trồng và nghiên cứu phát triển hoa đóng hộp và trà túi lọc từ cây trà hoa vàng. HTX Quế Sơn (Hoành Bồ) phát triển các loại cây lá tắm cho trẻ em và phụ nữ sau sinh. HTX thảo dược Yên Tử (Uông Bí) phát triển một số sản phẩm từ lá trầu tiên, sâm cau, ba kích tím, nấm linh chi... Đồng thời, nhiều hộ gia đình phát triển trồng cây thuốc, như gấc, kim ngân hoa, rau má tại Móng Cái; nhân trần, kim ngân hoa tại Tiên Yên; bồ công anh, kim tiền thảo tại Hoành Bồ.

Tuy nhiên, hiện nay, việc trồng, phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều tồn tại. Trong đó, việc khai thác và buôn bán tài nguyên cây thuốc còn quá mức, chưa quan tâm đến tái sinh, bảo tồn; dược liệu chủ yếu thu hái và kinh doanh dưới dạng thô, đóng gói đơn giản dẫn đến giá trị thấp; các kỹ thuật trồng, chăm sóc chưa đảm bảo... Theo Phó Giám đốc Sở Y tế Quảng Ninh Vũ Tuấn Cường, để phát triển dược liệu trên địa bàn tỉnh bền vững và có hệ thống, cần chú trọng tới sự vào cuộc đồng bộ của tất cả các cơ quan từ tỉnh đến địa phương. Bên cạnh đó, cần huy động mọi nguồn lực để đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nông thôn nói chung và phát triển dược liệu nói riêng. Phát triển dược liệu phải gắn với việc hình thành các chuỗi giá trị sản phẩm, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Đẩy mạnh công tác truyền thông nhằm tuyên truyền, giới thiệu các tiềm năng, mô hình phát triển trên địa bàn, để từ đó thu hút các nhà đầu tư và nhân dân trên địa bàn tỉnh quan tâm bảo tồn, nuôi trồng, phát triển cây dược liệu.

Tường Vi