Mưa dầm, lo thất thu vụ lúa hè thu

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 01/06/2016
Ngày cập nhật: 2/6/2016

Lúa hè thu 2016 ở một số địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã đến ngày thu hoạch, nhưng mưa kèm theo gió lớn những ngày qua đã làm nhiều diện tích lúa bị đổ ngã. Không chỉ ảnh hưởng năng suất, chất lượng mà giá bán cũng giảm theo. Nhiều nơi thương lái còn bỏ tiền đặt cọc, hạ giá mua lúa. Nông dân lo lắng cho tái đầu tư vụ thu đông.

Lúa phơi đồng vì mưa

Những cơn mưa đầu mùa nặng hạt, kèm gió mạnh trong mấy ngày qua đã làm cho nhiều diện tích lúa trên địa bàn huyện Cái Bè, Cai Lậy, Tân Phước (tỉnh Tiền Giang) bị đổ, ngã. Bà Lê Thị Liệp, ấp Mỹ Trinh B, xã Hậu Mỹ Trinh, huyện Cái Bè, cho biết: "Gia đình có 0,8 ha lúa IR 50404 đã đến ngày thu hoạch nhưng trận mưa lớn, kéo dài vừa qua đã làm cho lúa sập hoàn toàn. Lúa sập như thế này thì năng suất có thể giảm do sử dụng máy thu hoạch sẽ cắt không hết lúa, chất lượng lúa cũng giảm, tiền công thu hoạch cũng tăng thêm và giá bán cũng giảm". Theo bà Liệp, vụ hè thu này, 1ha lúa đứng có thể thu hoạch được 9 - 10 tấn; còn lúa ngã, đổ chỉ đội trần chỉ khoảng 8 tấn. Giá lúa hiện đã giảm xuống 200 - 300 đồng/kg; nông dân nóng lòng thu hoạch lúa trong khi các chủ máy gặt đập cho biết công thu hoạch lúa đứng 2 triệu đồng/ha, còn lúa ngã đổ thì phải 3 triệu đồng/ha.

Túc trực tại ruộng trong mấy ngày qua, ông Huỳnh Văn Hoảnh, ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy vẫn chưa thu hoạch xong 1,8ha lúa IR 50404. Hai chiếc máy gặt đập liên hợp cắt chỉ một vòng thì trời mưa và sau đó là mưa dầm. Hai chiếc máy này đành phải nằm lại để chờ hết mưa, trời nắng lại mới tiếp tục thu hoạch. Ông Hoảnh than vãn: "Những tháng trước, nắng muốn đổ lửa, người dân không dám ra đồng; giờ đến lúc thu hoạch lúa thì trời lại mưa dầm. Mưa kéo dài như thế này thì không biết bao giờ thu hoạch mới xong diện tích lúa nữa!". Không riêng gì nông dân lo lắng mà các chủ máy gặt đập liên hợp cũng rất nóng lòng. Anh Nguyễn Minh Luân, chủ máy cắt đang thu hoạch lúa tại ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy, chia sẻ: "Nhiều ngày qua, chiếc máy cắt của tôi chỉ nằm chờ trên bờ kênh, chứ không thể xuống ruộng thu hoạch lúa được vì trời mưa. Với tình cảnh nằm chờ như vầy, khi trời nắng trở lại thì tình trạng ùn ứ công cắt sẽ diễn ra cục bộ. Hiện tại, máy cắt của tôi bị dồn trên 100 công lúa".

Hai máy gặt đập liên hợp không thể thu hoạch lúa do mưa dầm. Ảnh: NGUYỄN SỰ

Ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, cho biết, hiện huyện chưa có thống kê chính thức diện tích lúa đổ, ngã. Tuy nhiên, sau những trận mưa vừa qua, cán bộ phòng có đi khảo sát và ghi nhận diện tích đổ ngã là rất lớn. Nếu mưa kéo dài thì tiến độ thu hoạch lúa hè thu sớm trên địa bàn sẽ kéo dài hơn, chất lượng lúa ngày càng giảm; từ đó, giá lúa sẽ giảm theo. Đến cuối tháng 5-2016, huyện Cái Bè chỉ thu hoạch được hơn 5.000/17.000ha lúa hè thu sớm 2016. Bà Trần Thị Nguyên, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Cai Lậy cho biết, trong những ngày qua, diện tích lúa hè thu sớm trên địa bàn bị đổ, ngã rất nhiều. Đa số diện tích đều đến ngày thu hoạch, nhưng do mưa dầm nên phải ngừng lại, huyện mới thu hoạch được hơn 1.500/8.300ha diện tích gieo sạ.

Tại tỉnh Hậu Giang, diện tích lúa hè thu 2016 gieo sạ trên 68.654 ha, đạt 90,3% kế hoạch. Đến nay, mới thu hoạch hơn 2.200ha, ước năng suất trung bình đạt trên 6,3 tấn/ha, chủ yếu ở huyện Vị Thủy và Châu Thành A, Phụng Hiệp, thị xã Ngã Bảy tình trạng mưa dầm mấy ngày qua cũng làm nhiều diện tích lúa hè thu đổ ngã; tập trung nhiều ở huyện Vị Thủy và Châu Thành A. Trong khi việc tìm nhân công cắt lúa rất khó, vì lúa đổ ngã khó thu hoạch bằng máy gặt đập. Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết hiện giá lúa hè thu đã giảm 100 - 200 đồng/kg so với đầu vụ. Mấy ngày qua, mưa dầm, lúa bị đổ ngã nên thu hoạch có phần khó khăn. Sở đã yêu cầu các đơn vị trực thuộc kiểm tra, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa. Hiện thương lái thu mua lúa tươi hạt dài thường tại ruộng với giá từ 4.900 - 5.000 đồng/kg, lúa IR 50404 từ 4.500 - 4.600 đồng/kg.

Còn tại TP Cần Thơ, nông dân trồng lúa cũng đang lo vì mưa dầm, công thu hoạch lúa tăng. Ông Nguyễn Văn Tài, ngụ phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, cho biết: "Gia đình tôi có 20 công lúa, đầu tháng 6 sẽ thu hoạch. Thời gian qua, do không có điều kiện phơi sấy lúa nên phần lớn nông dân đều bán lúa tươi tại ruộng cho thương lái ngay khi thu hoạch dù giá lúa có giảm. Do vậy, tôi rất lo khi gần đây giá lúa liên tục giảm và việc thu hoạch lúa gặp nhiều khó khăn do trời mưa rất bất chợt và khó đoán". Lúa phơi mưa ngoài đồng, giá lúa đang có chiều hướng giảm mạnh, nông dân đang lo thiệt hại kép.

Thấp thỏm vì giá giảm

Giá lúa tại nhiều địa phương ở vùng ĐBSCL hiện giảm thêm bình quân từ 200 - 300 đồng/kg so với cách nay 1 tuần. Tại TP Cần Thơ và nhiều tỉnh vùng ĐBSCL Hậu Giang, Vĩnh Long,… hiện lúa tươi hạt tròn được nhiều nông dân bán cho thương lái chỉ còn ở mức 4.100 - 4.6.000 đồng/kg; còn nhiều loại lúa tươi hạt dài có giá 4.700 - 5.000 đồng/kg. Trong khi đó, giá các loại gạo lứt nguyên liệu xuất khẩu đang được doanh nghiệp thu mua ở mức phổ biến từ 6.300 - 7.100 đồng/kg, tùy loại. Giá lúa giảm được cho là do gần đây trời mưa liên tục, nhiều diện tích lúa tới thu hoạch đã bị đổ ngã và lúa bị ướt nên tiểu thương, doanh nghiệp sợ ảnh hưởng đến chất lượng gạo, đã giảm giá thu mua. Ngoài ra, việc Thái Lan có kế hoạch "tung" một lượng lớn gạo tồn kho ra để bán đã ít nhiều ảnh hưởng đến giá lúa gạo trong nước, nhất là khi một bộ phận tiểu thương và doanh nghiệp có tâm lý chưa vội đẩy mạnh hoạt động thu mua lúa gạo.

Hiện nay, phần lớn nông dân đều bán lúa tươi cho thương lái và doanh nghiệp ngay sau thu hoạch. Trong ảnh: Thương lái thu mua lúa tươi của nông dân tại xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ. Ảnh: KHÁNH TRUNG

Ông Nguyễn Văn Thòn, tiểu thương kinh doanh lúa gạo ở huyện Phong Điền, TP Cần Thơ, cho biết: "Cách nay hơn 2 tuần, giá gạo lứt nguyên liệu IR50404 vụ hè thu 2016 được nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo thu mua ở mức 6.800 đồng/kg, nhưng nay chỉ khoảng 6.300 đồng/kg; riêng các loại gạo của vụ đông xuân 2015 - 2016 còn giữ ở mức 7.100 - 7.200 đồng/kg. Nhiều doanh nghiệp chê gạo vụ hè thu bị đục như nếp và có tỷ lệ bạc bụng nhiều nên đã hạ giá thu mua xuống mức thấp. Trong khi đó, nhiều tiểu thương thu mua lúa của nông dân đã đặt cọc tiền mua lúa với giá cao từ trước đó, không trở tay kịp nên bị lỗ nặng. Và đã có tình trạng một số thương lái bỏ tiền đặt cọc nhưng phần lớn thương lái muốn giữ uy tín đã chủ động thương lượng với nhà nông để hạ giá mua lúa nhằm hạn chế thua lỗ".

Mưa kéo dài liên tục trong những ngày qua không chỉ gây khó khăn cho việc thu hoạch và sấy lúa mà còn ảnh hưởng đến chất lượng lúa gạo. Điều này cũng khiến nhiều tiểu thương kinh doanh lúa gạo đối mặt với nguy cơ bị thua lỗ. Theo nhiều tiểu thương kinh doanh lúa gạo, trước đây khi trời liên tục nắng khoảng 3-4 ngày, mỗi giạ lúa (tương đương 20kg) có thể xay xát đạt tỷ lệ gạo lứt nguyên liệu từ 14 - 14,5kg. Nay nhiều trà lúa hè thu khi thu hoạch đem xay xát chỉ đạt 13 - 13,7kg gạo/1 giạ lúa do lúa bị đổ ngã, ngập nước. Thời gian mỗi chuyến đi thu mua và tiêu thụ của tiểu thương cũng kéo dài hơn trước do ảnh hưởng trời mưa, đặc biệt lúa bị ướt phải mất thời gian sấy khoảng 15 giờ, trong khi lúa bình thường chỉ sấy trong khoảng 12 giờ có thể đem xay xát.

Theo ông Trịnh Văn Khỏe, ở xã Trung Thạnh, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ, hồi đầu vụ lúa hè thu 2016, nhiều loại lúa có giá cao hơn khoảng 300 đồng/kg so cùng kỳ năm trước, nhưng gần đây lại giảm mạnh. Cách nay 1 tuần, ruộng lúa của gia đình ông Khỏe được thương lái bỏ cọc với giá 4.600 đồng/kg, nhưng mưa kéo dài, ông Khỏe cũng sợ tới thu hoạch lúa thương lái sẽ hạ giá xuống. Theo nhiều nông dân, mặc dù lúa vẫn chưa thu hoạch được nhưng hiện thương lái đang xin nông dân giảm giá thu mua lúa xuống 200 - 300 đồng/kg so với giá đã đặt cọc trước đó vì chất lượng lúa bị giảm do đổ ngã. "Cách nay 10 ngày, thương lái đặt cọc 1,5ha lúa của tôi với giá 4.800 đồng/kg (giống IR 50404). Nhưng giờ họ đề nghị giảm xuống còn 4.600 đồng/kg thì mới chịu mua. Gia đình đành bấm bụng bán vì không bán thì lúa sẽ bị hư do mưa dầm và cũng không có thương lái nào khác đến mua"-ông Nguyễn Văn Tèo, ấp Phú Tiểu, xã Phú Nhuận, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang, bức xúc.

Ông Lê Thanh Khiêm, Phó giám đốc Công ty Lương thực Tiền Giang cho rằng, nông dân thu hoạch lúa gặp mưa dầm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng gạo rất nhiều, từ đó giá lúa gạo sẽ giảm theo. Gạo 15% tấm hiện chỉ còn 7.550 - 7.600 đồng/kg (mua tại kho). Mặc dù chất lượng gạo giảm, công ty vẫn giữ giá đang thu mua theo hợp đồng trong Cánh đồng lớn cho nông dân ở xã Mỹ Thành Nam, Mỹ Thành Bắc (huyện Cai Lậy). Hiện công ty mua lúa IR 50404 của nông dân giá 4.650 đồng/kg lúa tươi tại ruộng. Trong khi, giá thị trường giảm chỉ còn 4.400 - 4.450 đồng/kg, nhiều thương lái bỏ tiền cọc đã đặt trước với nông dân…

Với những tình cảnh trên, hiện nhiều diện tích lúa hè thu sớm đã quá ngày thu hoạch, thương lái và doanh nghiệp thu mua nhỏ giọt; nông dân lo lắng cho việc vệ sinh đồng ruộng để xuống giống vụ lúa thu đông.

NGUYÊN - BẢO - KHÁNH