An Giang: Nỗi buồn cây điều Bảy Núi

Nguồn tin: Báo An Giang, 23/05/2016
Ngày cập nhật: 24/5/2016

Từng được xem là cây trồng “đặc sản” của nông dân xứ núi nhưng cây điều đang đối mặt với nhiều khó khăn trong việc tồn tại ở vùng Bảy Núi (An Giang). Theo thời gian, nông dân cũng hết “mặn mà” với loài cây đã gắn bó cùng họ mấy chục năm qua.

“Vương quốc” của cây điều trong quá khứ

Nhớ lại thời kỳ “vàng son” của cây điều, ông Đặng Văn Son, người dân xã Thới Sơn (Tịnh Biên), cho biết: “Ngày xưa, ở vùng này nhìn đâu cũng thấy cây điều. Những vườn điều bạt ngàn quanh chân núi Két luôn tạo dấu ấn đặc biệt trong lòng du khách, bởi mỗi mùa trái chín là nhìn mê cả mắt. Thời điểm đó, người ta trồng điều để bán lẻ cho khách qua đường hay tiêu thụ ở các chợ địa phương”..

Theo ông Son, do đặc tính chịu hạn giỏi và dễ canh tác nên trong khoảng thời gian dài đến mấy chục năm, cây điều đã phủ bóng mát lên khắp các khu vườn ở miệt Thất Sơn. Không ai biết chính xác nguồn gốc của giống điều Bảy Núi nhưng loại cây này đã trở thành người bạn thân thiết của dân trồng vườn. Ông Nguyễn Văn Bèo, người dân xã Tân Lợi (Tịnh Biên) chia sẻ: “Ngày trước, đất đồi núi ở vùng này chỉ trồng mỗi cây điều. Cũng bởi giá trị kinh tế không cao, cây điều chỉ được trồng để “cho con cháu ăn chơi” và lấy củi. Ngoài ăn sống với nước mắm đường, người ta nghĩ ra đủ cách để tiêu thụ loại trái này. Có người dùng trái điều nấu canh chua, người khác lại xào tương, thậm chí là ngâm rượu uống… Tuy nhiên, khi hạt điều được phát hiện là loại thức ăn có thể mang đi xuất khẩu thì dân trồng vườn cũng bắt đầu có thu nhập kha khá từ loại cây này”.

Những năm đầu thập niên 90, cây điều được nhân giống trồng rộng rãi ở vùng Bảy Núi và đến năm 2004, diện tích trồng điều trên địa bàn huyện Tri Tôn hơn 300 héc-ta. Với ý định xây dựng Bảy Núi làm vùng nguyên liệu, Nhà máy chế biến hạt điều xuất khẩu Nông Gia 2 được xây dựng đã tạo niềm tin về đầu ra sản phẩm cho cây điều. Tuy nhiên, những khó khăn của cây điều cũng bắt đầu từ đây.

“Nỗi buồn” của cây điều

Với mức giá thu mua thời điểm đó là 30.000 đồng/kg hạt, người trồng vườn vẫn kiếm được nguồn thu kha khá từ cây điều. Tuy nhiên, hạt điều Bảy Núi lại không đạt yêu cầu về kích cỡ. Do đó, sản lượng thu mua giảm dần. Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tri Tôn Lý Văn Chính thông tin: “Phía Công ty Nông Gia 2 cũng đã hỗ trợ hàng chục ngàn cây điều giống có xuất xứ từ nước ngoài. Tuy nhiên, khi về với đất Bảy Núi thì chúng không thích nghi được. Kết quả là diện tích trồng điều khá lớn nhưng không thể tìm được đầu ra ổn định. Người trồng điều khi đó đã không còn “mặn mà”, họ phá vườn điều để chuyển sang trồng những loại cây có giá trị kinh tế cao hơn”.

Ngoài yếu tố chất lượng hạt, cây điều cũng bị ảnh hưởng bởi thời tiết khắc nghiệt tại vùng Bảy Núi. Dù là cây giỏi chịu hạn và được xem là phương án “phủ xanh đồi trọc” nhưng cây điều lại không thể cho năng suất cao khi thời tiết quá khô hạn. Vì vậy, nhà vườn ở Tri Tôn và Tịnh Biên đua nhau phá vườn điều bởi họ không thể trông chờ vào loại cây này mãi được. Từ diện tích vài trăm héc-ta trước đây, hiện nay trên địa bàn huyện Tri Tôn chỉ còn lại vài héc-ta điều, tập trung ở đồi Tà Pạ, đồi Nam Vi.

“Phương hướng của chúng tôi là khuyến cáo nhà vườn nên chọn những loại cây có giá trị kinh tế cao để canh tác, nếu họ chủ động được nguồn nước. Với thực trạng hiện nay, ngành chuyên môn đã không còn quy hoạch phát triển cây điều mà chuyển sang các loại cây ăn quả, như: Xoài, mãng cầu, vú sữa, thanh long, hồng quân… Dù cây điều đã gắn bó lâu năm với xứ núi nhưng chúng tôi buộc phải hướng đến những mô hình phù hợp hơn, đảm bảo đời sống kinh tế cho người dân” - ông Chính lý giải.

Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tri Tôn Lý Văn Chính kỳ vọng: “Hướng tới của ngành Nông nghiệp Tri Tôn là phát triển những cây ăn quả có giá trị kinh tế cao và một số cây dược liệu ở các vùng đất đồi, núi. Với việc các hồ chứa nước Soài So, Soài Chék, Ô Tà Sóc, Ô Thum được đưa vào phục vụ nhu cầu người sinh hoạt và sản xuất đã giải quyết một phần bài toán thiếu nước tưới tiêu cho những “vùng cao” của huyện. Hy vọng trong tương lai, những cây ăn quả sẽ có điều kiện phát triển ổn định, mang lại đời sống kinh tế khấm khá hơn cho người dân”.

THANH TIẾN