Bến Tre: Trồng rau hữu cơ lợi nhuận tăng thêm hơn 40%

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 21/04/2016
Ngày cập nhật: 22/4/2016

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hữu Lập (thứ 3, từ phải sang) tham quan mô hình trồng rau hữu cơ của anh Nguyễn Văn Cường, xã An Hòa Tây (Ba Tri).

Đó là kết quả báo cáo tổng kết diễn ra vào ngày 19-4-2016 vừa qua của Dự án “Cải thiện sinh kế của nông dân quy mô nhỏ thông qua tiếp cận tốt hơn với thị trường và áp dụng công nghệ hữu cơ” do Tổ chức phi chính phủ Seed to table (từ hạt giống đến bàn ăn) do bà Ino Mayu, một phụ nữ Nhật Bản làm trưởng đại diện hỗ trợ nông dân xã Lộc Thuận (Bình Đại) và thị trấn Ba Tri, xã An Hòa Tây (Ba Tri) thực hiện từ năm 2013 đến nay. Ông Nguyễn Hữu Lập - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre đến dự.

Nông dân bỏ cuộc nhưng nhà tài trợ kiên trì đến cùng

Tham luận của bà Ino Mayu nêu rõ, dự án này được thực hiện là để giải quyết các vấn đề như liên kết sản xuất giữa các nông dân lại với nhau, đa dạng hóa cây trồng trong một diện tích, giúp nông dân tham gia chuỗi liên kết từ khâu sản xuất đến thị trường tiêu thụ. Trong canh tác, ưu tiên sử dụng các giống bản địa, tối ưu các loại giống này và bảo tồn chúng lâu dài. Mô hình này phải có giàn lưới bao quanh và hàng rào đệm bằng cây xanh (có chức năng cản côn trùng từ bên ngoài vào). Dự án sẽ tài trợ lưới bao, túi nylon cho rau, xét nghiệm mẫu đất và nước, cung cấp biển hiệu, cửa hàng bán rau, quảng bá sản phẩm trên thị trường.

Trong suốt quá trình sản xuất đến thị trường tiêu thụ rau sẽ theo quy trình PGS (hệ thống cấp chứng nhận có sự tham gia - như một công cụ nội bộ được tổ chức theo tiêu chuẩn kỹ thuật cao). Theo đó, hộ nông dân nếu muốn được cấp chứng nhận từ hệ thống này phải tham gia sản xuất theo nhóm, liên nhóm giám sát (trưởng liên nhóm sẽ hỗ trợ nông dân về kỹ thuật, chất lượng, vốn; có thể phạt nếu nông dân làm không đúng với kế hoạch). Và ban điều phối sẽ xem xét cấp hoặc chưa cấp chứng nhận cho sản phẩm của đại diện quản lý liên nhóm đưa lên. Tổ chức Seed to table sẽ có thể thanh tra, kiểm tra đối với quy trình sản xuất và cả việc buôn bán tại cửa hàng. Cửa hàng nào tham gia tiêu thụ sản phẩm phải có logo của PGS.

Với quy định nghiêm ngặt như vậy, nhiều nông dân ở huyện Bình Đại đã bỏ cuộc, chỉ còn xã Lộc Thuận (được PGS cấp chứng nhận hữu cơ vào tháng 10-2015), buộc tổ chức này phải chuyển sang huyện Ba Tri thực hiện. Cụ thể, sau 3 năm thực hiện, diện tích giảm đáng kể, từ 64 hộ với 24.000m2 năm 2013, còn 14 hộ, trong 3 tổ với khoảng 7.400m2 năm 2015 (tập trung ở An Hòa Tây và thị trấn Ba Tri).

Nói về quá trình thực hiện, bà Ino Mayu băn khoăn: “Tôi có làm được ở một số địa phương mà qua nhiều năm, nông dân vẫn có người tích cực tham gia nhưng không hiểu vì sao tôi không hề gặp được lãnh đạo xã, huyện đâu cả, trong khi dân là do họ quản lý. Điều này có thể khiến cho bà con không được động viên”.

“Hệ quả là nhiều nông dân buông bỏ, làm cho số vốn các doanh nghiệp từ Nhật tài trợ ít đi. Tuy nhiên thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện dự án này và phấn đấu nhóm rau hữu cơ của tỉnh trở thành trung tâm của khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Có thể nói, khó khăn là không ít do ý thức của người nông dân nhưng chúng tôi đã có một số nông dân nhiệt tình ủng hộ và thực tế cũng đạt được những thành công nhất định”, bà Ino Mayu nói.

Trồng rau hữu cơ, được và mất gì?

Nhiều nông dân ở huyện Bình Đại “bỏ chạy”, chỉ còn lại 5 hộ ở xã Lộc Thuận tiếp tục thực hiện mô hình này với chưa được 1.000m2 đất. Từ tháng 10-2015 đến nay, 5 hộ này đã thu lãi tăng gần 60% so với trước kia. Hộ chị Nguyễn Thị Loan trồng rau màu vỏn vẹn 80m2 nhưng thu nhập hơn 700 ngàn đồng/tháng. Chị nói: “Mô hình này ngoài việc giúp các hộ dân có quy mô sản xuất nhỏ như tôi phát triển, còn góp phần nâng tầm giá trị nghề trồng rau thông qua giá trị rau hữu cơ ngày càng được ưa chuộng trên thị trường. Tôi cảm thấy tiếc cho nhiều bà con đã rời khỏi nhóm quá sớm”.

Anh Nguyễn Văn Cường ở ấp An Phú 2, xã An Hòa Tây (Ba Tri), trồng xen canh liên tục nhiều loại rau (xà lách, rau dền, rau muống...) trên 700m2. Từ cuối năm 2015 (khi được chứng nhận PGS), với giá bao tiêu của Công ty Việt Tâm cao hơn khoảng 35% so với giá thị trường, anh Cường thu về khoảng hơn 6 triệu đồng/tháng. “Trước kia trồng rau theo kiểu bình thường, sản lượng được nhiều hơn nhưng “‘năm thì mười họa” mới có được 1 lần lãi vì may mắn trúng giá. Nay thì khác, do có sự chuẩn bị về nước, phân ủ, giống,… nên tôi trồng liên tục suốt năm không sợ thất, ế như hồi trước”, anh Cường phấn khởi.

Ông Nguyễn Văn Len, trưởng nhóm chuyển đổi sang trồng rau hữu cơ ở xã An Hòa Tây thông tin, nhóm gồm 5 thành viên đang canh tác 3.000m2, với 15 chủng loại rau tại địa phương, từ tháng 11-2015 đến tháng 3-2016, đã bán gần 4.000kg rau cho đơn vị bao tiêu và hơn 171kg cho thương lái bên ngoài, thu về hơn 46 triệu đồng/tháng; lợi nhuận tăng hơn 40% so với trồng rau thông thường.

“Trồng theo cách hữu cơ tốn khá nhiều công chăm sóc vì phải ủ phân hữu cơ khoảng 3 tháng; hầu hết các khâu đều làm bằng tay và phải ghi chép hằng ngày… khiến chi phí sản xuất cao hơn mà lượng rau thu được cũng thấp hơn. Tuy nhiên, áp dụng theo mô hình hữu cơ đã tạo sự cân bằng cho môi trường sinh thái, đất đai phải duy trì dinh dưỡng tốt, trong quá trình chăm sóc khá an toàn, đặc biệt là lợi nhuận cao hơn 40%. Rõ ràng với xu hướng này, cái mất của chúng tôi là công sức và cái được là sự ổn định và bền vững từ khâu sản xuất đến thị trường tiêu thụ. Cho dù Công ty Việt Tâm chưa hợp đồng mua hết sản phẩm nhưng chúng tôi chắc chắn sẽ tiếp tục làm”, ông Len cho biết.

“Nếu Ba Tri có thêm được 4 nhóm nữa (tổng cộng là 6 nhóm) thì tôi cam đoan sẽ ký hợp đồng tiêu thụ hết sản phẩm cho bà con. Giá chẳng những chênh lệch 35% mà nhiều khả năng sẽ còn tăng lên nữa. Công ty sẽ luôn đảm bảo lợi nhuận cho bà con ngay cả khi thị trường có xuống giá. Hiện thị trường tiêu thụ rất lớn nhưng số lượng hàng còn quá ít nên công ty chưa thể mở rộng thị trường”, ông Nguyễn Lộc Tùng - Giám đốc Công ty Việt Tâm khẳng định.

Ông Nguyễn Hữu Lập - Phó Chủ tịch UBND tỉnh thông tin với bà con rằng, người tiêu dùng trên thế giới và Việt Nam chúng ta đang hướng đến sử dụng nguồn thức ăn sản xuất sạch, ưu tiên hữu cơ. Dự án này tuy quy mô còn nhỏ nhưng đã đi đúng hướng. Trong 3 năm còn lại của dự án, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương cần chủ động tạo điều kiện cho dự án phát triển hơn cả về quy mô và hiệu quả, góp phần thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp đạt hiệu quả cao nhất.

Phương Bình