Người dân có quay lưng với cây mía?

Nguồn tin: Báo Khánh Hòa, 13/04/2016
Ngày cập nhật: 16/4/2016

Những ngày qua, ở nhiều địa phương trong tỉnh Khánh Hòa rộ lên việc người dân chuyển đổi diện tích mía vừa thu hoạch xong sang trồng các loại cây trồng khác như: keo, cây ăn quả. Nguyên nhân do những năm gần đây, hạn hán diễn ra gay gắt, hiệu quả từ cây mía giảm sút, năng suất thấp...

Năng suất thấp

Những ngày này, khu vực xã Ninh Tân nắng như đổ lửa. Trong tiết trời oi bức, nhiều nông dân vẫn cần mẫn ngoài đồng ruộng để thu hoạch mía. Gạt những giọt mồ hôi lăn dài trên gò má xạm đen vì nắng, ông Nguyễn Ngọc Hoàng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Ninh Tân chia sẻ, gia đình ông trồng 4ha mía nhưng do nắng hạn, mía chết nên thua lỗ mấy chục triệu đồng tiền công, phân bón. “Ninh Tân là một trong những địa phương có diện tích mía lớn của thị xã Ninh Hòa với tổng diện tích khoảng 1.500ha. Do nắng hạn, hơn 315ha mía của địa phương bị thiệt hại hoàn toàn, diện tích còn lại năng suất giảm từ 30 đến 50%. Năm nay, tuy giá mía tăng khoảng 10% so với những năm trước (hiện có giá khoảng 965.000 đồng/tấn 10CCS), nhưng năng suất chỉ đạt khoảng 30 - 32 tấn/ha nên hầu hết nông dân trồng mía đều thua lỗ”, ông Hoàng nói.

Nông dân thị xã Ninh Hòa thu hoạch mía

Được biết, toàn thị xã Ninh Hòa có 11.200ha mía, nhiều diện tích đã được thu hoạch xong. Năm nay, người trồng mía bị thiệt hại nặng do nắng hạn và cây mía bị bệnh trắng lá; năng suất mía thấp hơn trung bình những năm trước khoảng 10 tấn/ha. Theo ông Đặng Cửu - Trưởng phòng Kinh tế thị xã Ninh Hòa, do nắng nóng gay gắt, nhiều diện tích mía chưa thu hoạch đang đứng trước nguy cơ cháy cao.

Tình hình của người trồng mía ở xã Diên Xuân và Diên Đồng (huyện Diên Khánh) cũng chẳng khả quan hơn. Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Kỳ Vũ - Chủ tịch UBND xã Diên Đồng cho biết: “Trên địa bàn xã có 700ha mía, phần lớn đã được thu hoạch xong. Năm nay, những ruộng mía chủ động được nước tưới thì năng suất ở mức 52 tấn/ha, còn những ruộng mía xa nguồn nước, không có nước tưới thì năng suất rất thấp. Hiện nay, nhiều diện tích mía lưu gốc không phát triển được do nắng hạn gay gắt và thiếu nước tưới”.

Nắng nóng đang khiến nhiều ruộng mía ở xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa đứng trước nguy cơ cháy cao

Ông Lê Tài - Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Diên Khánh cho biết: “Đến thời điểm này, nông dân trên địa bàn huyện đã thu hoạch được hơn 1.450ha/2.250ha mía của toàn huyện. Năm nay, do ảnh hưởng của nắng hạn, năng suất mía của địa phương chỉ đạt khoảng 46 tấn/ha, giảm so với trung bình nhiều năm gần 10 tấn/ha. Năng suất giảm nên hiệu quả cây mía mang lại cho nông dân thấp”.

Xu hướng chuyển đổi cây trồng

Đi trên Tỉnh lộ 5, đoạn qua xã Ninh Tân, chúng tôi bắt gặp nhiều vườn keo 1 - 2 năm tuổi xen lẫn với những ruộng mía. Hỏi thăm người dân, chúng tôi được biết, 2 - 3 năm gần đây, không ít hộ đã chuyển từ trồng mía sang trồng keo - loại cây lâm nghiệp đang có giá bán ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế khi trồng ở vùng đất bán sơn địa này. Ông Nguyễn Ngọc Hoàng cho biết: “Một thời gian dài, xã Ninh Tân hầu như độc canh cây mía. Thế nhưng 3 - 4 năm nay, người trồng mía liên tục thua lỗ nên nông dân hướng đến việc phát triển cây lâm nghiệp trên những diện tích sườn đồi, xa nguồn nước”.

Thống kê của UBND xã Ninh Tân cho thấy, năm 2013, trên địa bàn xã có 1.600ha mía, diện tích keo không đáng kể; đến năm 2014, nông dân đã chuyển đổi hơn 100ha mía sang trồng keo; năm 2015 chuyển thêm 100ha và năm nay, phong trào chuyển đổi mía sang trồng keo đang diễn ra khá nóng. Định hướng của địa phương sẽ chuyển đổi khoảng 600ha mía sang cây trồng khác. Không riêng gì xã Ninh Tân, việc chuyển đổi những diện tích mía kém hiệu quả đang diễn ra ở nhiều địa phương ở Ninh Hòa.

Ông Cao Văn Thắng - một trong những hộ tiên phong chuyển từ trồng mía sang trồng keo ở xã Ninh Tân nói: “Diện tích trồng mía tại địa phương tập trung chủ yếu ở vùng bán sơn địa, phụ thuộc hoàn toàn vào nước trời nên nông dân không thể đầu tư thâm canh để cây mía có năng suất cao hơn. Vì thế, cây keo đang là sự lựa chọn của nhiều nông dân tại địa phương”.

Không nằm ngoài xu thế này, việc chuyển đổi diện tích đất trồng mía sang trồng keo và các loại hoa màu khác cũng đang diễn ra tại vùng mía Diên Xuân, Diên Đồng (huyện Diên Khánh).

Ông Hoàng Kỳ Vũ cho biết: “Trước đây, cây mía được xác định là cây trồng xóa đói giảm nghèo của xã Diên Đồng. Cao điểm diện tích trồng mía trên địa bàn xã có hơn 960ha. Nhưng gần đây, đã có hơn 260ha mía ở vùng đồi, dốc xa nguồn nước đã được nông dân chuyển sang trồng keo, cây ăn quả và một số loại cây trồng khác hiệu quả hơn. Trước thực tế hiệu quả cây mía giảm sút, địa phương đang định hướng cho người dân tiếp tục chuyển đổi một số diện tích. Trong 5 năm tới, trong toàn xã chỉ duy trì khoảng 500ha mía tại những nơi chủ động được nguồn nước tưới. Như thế, địa phương mới có thể đầu tư cơ giới hóa, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để tăng năng suất”.

Theo ông Lê Tấn Bản - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích đất trồng mía nguyên liệu của tỉnh khá lớn, với 18.000ha nhưng sản xuất còn manh mún, trung bình chỉ 0,8ha/thửa đất, do vậy việc áp dụng các tiến bộ về khoa học, kỹ thuật trong sản xuất mía gặp nhiều trở ngại. Hiện nay, do chi phí sản xuất mía nguyên liệu của nông dân khá cao, trong khi năng suất, chất lượng mía thấp nên khả năng cạnh tranh của cây mía đường Việt Nam với cây mía đường các nước rất hạn chế, nhất là khi Việt Nam tham gia TPP. Để cây mía phát triển bền vững, nhất thiết phải có những vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn, đáp ứng yêu cầu canh tác bằng cơ giới, tưới tiêu; áp dụng được khoa học kỹ thuật vào sản xuất; thuận tiện trong vận chuyển vật tư, thu hoạch… Qua đó, giúp tiết giảm chi phí sản xuất, nâng cao thu nhập cho nông dân; gắn việc xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung với chế biến tiêu thụ sản phẩm, thông qua việc ký kết các hợp đồng giữa doanh nghiệp với nông dân ở quy mô sản xuất lớn.

Ông Nguyễn Lạc - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh:

Tôi rất đồng tình với chủ trương thí điểm dự án xây dựng cánh đồng lớn sản xuất mía đường tại vùng nguyên liệu thị xã Ninh Hòa, đã được HĐND tỉnh thông qua. Việc thí điểm này sẽ hiện thực hóa liên kết “4 nhà” trong sản xuất mía đường. Vấn đề là phải theo dõi, đôn đốc triển khai sao cho hiệu quả nhất. Khi việc thí điểm ở thị xã Ninh Hòa thành công, cần tiếp tục nhân rộng tại các vùng mía khác, cụ thể như vùng mía Diên Xuân, Diên Đồng (huyện Diên Khánh)…

Ông Lê Xuân Tuyên - Chủ tịch UBND xã Ninh Tây (thị xã Ninh Hòa):

Từ đầu vụ thu hoạch mía niên vụ 2015 - 2016 đến nay, trên địa bàn xã Ninh Tây đã xảy ra nhiều vụ cháy mía, với tổng diệt tích bị cháy hơn 43,6ha; đặc biệt là 2 vụ cháy lớn xảy ra vào các ngày 2 và 3-4 vừa qua, khiến hơn 18ha mía bị thiệt hại. Nguyên nhân chủ yếu là do người dân sử dụng lửa bất cẩn như: vứt tàn thuốc, đốt rác mía… Trước nguy cơ cháy mía rất cao như hiện nay, xã đã tuyên truyền người dân tăng cường phòng, chống cháy mía, cẩn trọng trong sử dụng lửa; thường xuyên cắt cử người tuần tra để phát hiện và xử lý kịp thời khi có sự cố…

HẢI LĂNG - VĂN TRỌNG