Hậu Giang: Nông dân “đau đầu” với dịch bệnh hại lúa Đông xuân

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 11/01/2016
Ngày cập nhật: 12/1/2016

Hiện nay, thời tiết đang chuyển biến thất thường, ngày nắng, tối có sương mù dày đặc, là điều kiện cho dịch bệnh cháy bìa lá (bạc lá), đạo ôn lá phát tán nhanh trên lúa Đông xuân 2015 - 2016, làm tăng nguy cơ giảm chất lượng và năng suất lúa.

Nông dân ở ấp 5, xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang phun xịt thuốc đặc trị bệnh cháy bìa lá.

Không giấu được nỗi buồn khi nhìn 7 công ruộng bị bệnh đạo ôn lá, anh Trần Thanh Mộng, ở ấp 3, xã Vĩnh Thuận Đông, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang chia sẻ: “Mặc dù, lúa mới phát bệnh là tôi đã mua thuốc về phun xịt liền. Vậy mà không hết. Dường như nấm bệnh đạo ôn đã kháng thuốc mà tôi thường dùng. Vì thế, tôi phải mua thuốc đặc trị khác về phun xịt mới dập được. Đến khi hết bệnh thì lúa đã bị ảnh hưởng khoảng 15%. Cây lúa trở nên còi cọc và phát triển chậm lại, chi phí sản xuất lại tiếp tục tăng lên”. Thực tế, từ đầu vụ tới giờ, anh Mộng ước tính trung bình mỗi công đất ruộng, tiền phân, thuốc đã hơn 1 triệu đồng. Điều quan trọng là chất lượng hạt lúa kém, thương lái thu mua lại tiếp tục có cơ hội ép giá sau này.

Do đa số người dân sống bằng nghề làm ruộng nên rất quan tâm đến năng suất và giá trị hạt lúa. Vì thế, ngay từ đầu gieo sạ, nhiều nông dân chủ động làm đất kỹ lưỡng, diệt trừ cỏ dại để hạn chế mầm mống sâu bệnh xuất hiện. Tuy nhiên, dịch bệnh hại lúa vẫn cứ tiếp tục diễn ra làm cho họ rối bời với việc đồng áng. Ông Nguyễn Văn Mười, ở ấp 5, xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy, tâm sự: “Không năm nào như năm nay, nạn chuột cắn phá chưa vơi thì bệnh đạo ôn lá lại tiếp tục bộc phát. Hiện tại, 20 công lúa nhà tôi, lốm đốm nhiều chỗ lá lúa ngả màu nâu vàng. Tôi tính riêng bệnh đạo ôn lá thôi đã làm ảnh hưởng khoảng 10% năng suất lúa rồi”.

Theo những người làm ruộng lâu năm, bệnh đạo ôn gây hại ở tất cả giai đoạn phát triển của cây lúa. Đặc biệt, bệnh tấn công mạnh nhất là lúc cây lúa trong giai đoạn mạ cho đến chín. Cụ thể, bệnh phát tán chủ yếu ở lá, lóng thân, cổ bông và hạt. Có thể nói rằng, năm nào, bệnh đạo ôn cũng xảy ra nhưng sức ảnh hưởng của chúng lại không nhỏ. Bởi, khi lúa phát bệnh mà bà con không kịp thời trong việc phun xịt thuốc điều trị thì năng suất lúa có thể bị ảnh hưởng từ 20-30% tùy theo mức độ bệnh. Nếu bệnh nặng có thể bị mất trắng.

Năm nay, do nông dân gieo sạ vụ lúa Đông xuân 2015 - 2016 không đồng loạt nên sinh vật gây hại trên lúa cũng đa dạng đối tượng như: ốc bươu vàng, sâu cuốn lá, rầy nâu, chuột... Còn trên các trà lúa đang chuẩn bị làm đòng và trong giai đoạn trổ bông thì bệnh cháy bìa lá bùng phát mạnh. Ông Hồ Văn Trung, ở ấp 4, xã Tân Hòa, huyện Châu Thành A, bộc bạch: “Hiện 8 công ruộng của tôi đang chuẩn bị làm đòng thì mắc phải bệnh cháy bìa lá. Bệnh này phát triển nhanh, chỉ mới hai, ba ngày là mảnh ruộng bị vàng lá rất nhiều. Trước mắt, tôi chỉ biết mua thuốc về phun xịt để hạn chế mầm bệnh lây lan, chứ chẳng biết làm sao hết”. Hiện, không chỉ có đất của ông Trung mà những mảnh ruộng lân cận cũng bị nhiễm bệnh cháy bìa lá khá nhiều. Nguyên nhân chủ yếu là do người dân gieo sạ lúa với mật độ dày. Điều đáng nói là bà con đã quá tay trong việc bón phân “rước” đòng đòng, dẫn đến thừa đạm nên bệnh phát sinh nhanh và càng trở nặng.

Theo Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, bệnh cháy bìa lá là do vi khuẩn “Xanthomonas oryzae” gây ra, chúng tồn tại trong nước, lưu lại trong ruộng và các gốc cỏ dại... Bệnh tấn công tập trung chủ yếu ở bộ phận chót lá, sau đó lan truyền nhanh khi các lá lúa cọ sát vào nhau. Màu lá lúa sẽ chuyển biến xấu đi nếu gặp thời tiết âm u, độ ẩm cao và mưa nhiều. Còn nguyên nhân gây ra bệnh đạo ôn lá bởi nấm “Pyriccularia oryzae, hay P. grisea”. Đây là bào tử nấm rất nhỏ nên có thể theo gió bay cao, bay xa, vì thế, bệnh dễ phát triển trên diện rộng.

Ông Trần Ngọc Thể, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, nhận định: Hiện nay, thời tiết ban ngày nhiệt độ cao, ban đêm xuống thấp đã tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh đạo ôn lá, cháy bìa lá xuất hiện. Đáng lo ngại nhất là bệnh đạo ôn cổ bông có thể phát triển. Để phòng trừ dịch bệnh, bà con bón phân cân đối và không nên bón phân sau khi lúa trổ. Nếu phát hiện bệnh đạo ôn lá, cũng như bệnh cháy bìa lá thì mua thuốc đặc trị riêng cho từng bệnh về phun xịt kịp thời. Riêng bệnh đạo ôn lá, mọi người cần giữ nước trong ruộng để hạn chế lây lan. Còn bệnh cháy bìa lá phải tháo nước ra cho ruộng khô, nhằm cắt ngang mầm bệnh. Ngoài ra, nhằm đạt hiệu quả trong việc điều trị bệnh, bà con cần phun xịt vào lúc trời sáng khi sương trên lá đã khô, tốt nhất vào khoảng 3 giờ chiều. Làm thế, thuốc sẽ lưu dẫn nhanh, mạnh. Ngoài ra, lúa đang trong giai đoạn làm đòng, và trổ bông thì nông dân cần phải phun xịt thuốc ngừa đạo ôn cổ bông 2 lần. Lần 1 khi lúa vừa chuẩn bị trổ bông và cách 10 ngày sau thì phun xịt lần tiếp theo để bảo vệ năng suất lúa được tốt hơn.

Thông tin từ Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, hiện lúa bị bệnh đạo ôn lá gần 3.000ha, chiếm tỷ lệ bệnh khoảng 10%, chủ yếu trên các trà lúa đẻ nhánh, làm đòng và bệnh cháy bìa lá bắt đầu xuất hiện ở hầu hết các địa phương trong tỉnh.

CHÍ CÔNG