Cây điều thích mưa, ưa nắng trên đồi

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 12/04/2016
Ngày cập nhật: 14/4/2016

Nông dân Nguyễn Văn Sáu ở thôn 3, xã Quốc Oai (Đạ Tẻh, Lâm Đồng) đã vượt khó nghiên cứu, nhân giống thành công cây điều ghép khá thích nghi với hai mùa mưa - nắng trên các vùng đất đồi cao ở các huyện phía Nam Lâm Đồng. Kết quả này giúp ông Sáu bước lên vị trí là một trong những người sản xuất điều giỏi toàn quốc do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận.

Ông Nguyễn Văn Sáu trong vườn điều thích mưa, ưa nắng, đạt năng suất vượt trội trên vùng đất đồi cao ở xã Quốc Oai, huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng

Từ việc chọn cây điều năng suất vượt trội

Qua Chi cục Bảo vệ thực vật Lâm Đồng “làm cầu nối”, tôi được tiếp xúc với ông Nguyễn Văn Sáu, một nông dân sản xuất điều giỏi hiện định cư tại thôn 3, xã Quốc Oai, huyện Đạ Tẻh.

Ông Sáu nguyên là bộ đội tình nguyện ở chiến trường Campuchia xuất ngũ về nước từ năm 1981, chuyển ngành làm nghề sản xuất cây cao su ở Nông trường Phú Riềng, tỉnh Sông Bé (Bình Dương ngày nay). Đến năm 1987, cơ chế thị trường bắt đầu thâm nhập, phát huy tính tự chủ của kinh tế hộ gia đình nói riêng, của các thành phần kinh tế nói chung, ông Sáu được nhiều mối quan hệ quen biết “dẫn đường” tìm về địa bàn xã Quốc Oai, huyện Đạ Tẻh để chuyển đổi cây trồng mới.

“Để tự cung tự cấp được lương thực tại chỗ, gia đình tôi được phép khai phá một khu vực đất đồi cao, nhiều người chọn cây cà phê, cây keo lá tràm… thì gia đình tôi quyết định chọn cây điều. Tôi qua tỉnh Bình Phước nhờ người quen mua hơn 200 hạt giống điều về trồng đồng loạt trên 1ha xen với cây lúa rẫy…” - ông Sáu kể lại.

Dù toàn bộ 1ha cây điều được hộ gia đình ông Sáu tích cực chăm sóc bằng việc học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật nhiều năm của những hộ gia đình đi trước làm mô hình ở tỉnh Bình Phước, nhưng chỉ thu hoạch được 2 vụ đầu tiên chưa thể thu hồi đủ vốn, cộng với công sức lao động bỏ ra thì gặp tình trạng mất mùa. Ông Sáu nhận định, do địa hình đất đồi cao khoảng hơn 50m so với mặt đất bằng phẳng trồng lúa nước, nên khi gặp trời mưa cuốn theo sức gió trên cao, khiến phần lớn số cây điều trong thời kỳ ra hoa đậu trái đều rơi rụng xuống đất. Nhưng rất may, ông Sáu phát hiện trong 200 cây điều bỗng còn lại một cây đột biến nổi trội, gặp nắng cũng ưa mà gặp mưa cũng chịu, đạt năng suất từ 20 - 25kg hạt/năm. Không bỏ lỡ cơ hội, ông Sáu tự phân tích về từng đặc tính sinh thái của cây điều thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời tập trung mày mò để chọn ra cách “nhân bản” đạt kết quả cao nhất.

Đến ghép tế bào và ghép đọt cây

Ông Sáu vận dụng kỹ thuật ghép cải tạo cây cao su (tiếp cận từ hồi làm việc ở Nông trường Phú Riềng) để ghép cải tạo thử nghiệm cho cây điều. Theo đó, vào năm 1993, ông Sáu tuyển lựa các mắt chồi của cây điều thích mưa, ưa nắng nói trên để ghép vào phần thân gốc cây điều kém năng suất trong vườn đất đồi cao của mình. Cách ghép này thường gọi là ghép tế bào. Mấy tháng sau, ông Sáu mới hoàn chỉnh các công đoạn ghép tế bào với 10 cây thành công. Đến các quy trình chăm sóc cây điều ghép mới này, ông Sáu chú trọng đến các kích thước về chiều cao của đọt cây, chiều rộng của tán cây, khoảng cách giữa cành với cành để đón lấy ánh nắng, đồng thời tiếp nhận đủ lượng nước trong mùa mưa để nuôi bộ rễ… tương tự như cây thích mưa, ưa nắng làm mô hình duy nhất trong vườn. Kết quả sinh trưởng đến năm thứ 4, thứ 5, lần lượt những cây điều ghép mới đạt năng suất thu hoạch trái bói từ 5 - 7kg/cây/năm.

Chưa dừng lại, năm 1998, ông Sáu chuyển sang hình thức ghép đọt để tiếp tục cải tạo vườn điều của mình. Cụ thể là ghép phần đọt mầm của cây điều thích mưa, ưa nắng với phần thân mầm của cây điều rụng hoa, rơi quả. Với cách tỉa cành, tạo tán như cây điều ghép tế bào, đến 3 năm sau, tất cả 20 cây điều ghép đọt đã vào thời kỳ thu trái bói, năng suất tăng lên từ 8 - 10kg hạt/cây/năm.

So với điều ghép bằng tế bào thì thời gian chăm sóc, thu hoạch của cây điều ghép đọt ngắn hơn 1 năm. Tức là từ năm thứ 4 trở đi, tính chung năng suất thu hoạch vườn điều ghép đọt của ông Sáu sẽ tiếp tục tăng nhanh, trở thành vụ mùa chính hàng năm đạt trung bình từ 2,5 - 3 tấn hạt/ha.

Vụ mùa điều năm 2016, ông Sáu ước tính với giá điều thị trường 34.000 đồng/kg thì trên diện tích 3ha đất đồi cao đã “nhân bản” trồng điều ghép của mình, mang về thu nhập gấp nhiều lần so với trồng cây cà phê hoặc trồng cây ăn quả khác. “Cây điều ghép của hộ gia đình trồng trên đồi cao, sinh trưởng bằng nước trời và nắng trời, nên không tốn chi phí nhiên liệu bơm tưới, ít tốn công lao động, có thể trồng xen thêm hoa màu ngắn ngày khác…” - ông Sáu nói.

Hiện nay, vườn điều của ông Sáu đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng bình tuyển 2 cây đầu dòng được đầu tư chăm sóc với các biện pháp đặc biệt để nhân giống trên địa bàn 3 huyện phía Nam.

Đánh giá về việc chọn tạo giống điều ghép của ông Sáu, Chi cục Bảo vệ thực vật Lâm Đồng cho biết: “Giống điều ghép mới của ông Sáu sản xuất hàng năm cung cấp cho bà con nông dân chuyển đổi các giống điều cũ, kém năng suất ở 3 huyện phía Nam Lâm Đồng từ 3.000 - 5.000 cây, kết quả thu hoạch sản phẩm hạt điều đều đạt năng suất và đảm bảo chất lượng…”.

VĂN VIỆT