Gừng ở Tân Sơn (Bắc Kạn)

Nguồn tin: Báo Bắc Kạn, 09/04/2016
Ngày cập nhật: 11/4/2016

Hơn chục năm qua, bà con dân tộc Dao ở xã Tân Sơn (Chợ Mới, Bắc Kạn) gắn bó với nghề trồng gừng trên núi. Nhờ hiệu quả kinh tế cao của cây trồng này mà giờ đây người dân địa phương có cuộc sống ngày càng ổn định…

Xóa nghèo từ cây gừng

Thôn Nặm Dất có 80 hộ dân, nằm sát với khu vực núi đá dưới chân đèo Áng Toòng. Vài năm trở lại đây, đời sống của bà con dân tộc Dao trong thôn đổi thay rõ rệt. Không còn những ngôi nhà gỗ lụp xụp, mà thay vào đó là những ngôi nhà cao tầng, nhà xây khang trang. Người dân ở đây nói với chúng tôi rằng “tất cả đều nhờ vào cây gừng”.

Gia đình ông Bàn Văn Thanh là hộ gắn bó với cây gừng được hai mươi năm có lẻ, ông kể: Những năm trước đây, gia đình chỉ trồng gừng với vài trăm mét vuông để làm gia vị trong sinh hoạt hằng ngày, sau ăn không hết mang ra chợ bán thấy đắt hàng vậy là gia đình có ý trồng gừng để bán. Nhận thấy có hiệu quả kinh tế, gia đình ông Thanh phát quang, cải tạo các diện tích đất khác để tập trung trồng gừng. Đến nay gia đình ông đã trồng hàng nghìn mét vuông gừng ta và gừng trâu.

Người dân thôn Khuổi Đeng 2 xã Tân Sơn bán gừng già cuối vụ cho doanh nghiệp tư nhân Minh Bê có trụ sở tại địa phương.

Theo ông Thanh, gừng là cây chịu hạn tốt, không chỉ dùng làm gia vị mà còn được biết đến như một loại dược liệu có nhiều công dụng. Trồng gừng không nặng công chăm sóc, trồng theo hốc với mật độ thích hợp, năm đầu tập trung chăm sóc bón phân, làm cỏ, cây trồng này phù hợp với chất đất nâu tơi xốp nên phát triển tốt, củ to. Gừng được trồng bắt đầu từ cuối tháng 2 âm lịch, đến khoảng tháng 10 là cho thu hoạch gừng non, và bán thường xuyên đến hết năm, thậm chí sang đầu năm sau còn bán gừng già. Cứ 1kg gừng giống khi trồng nếu chăm sóc tốt, điều kiện thời tiết thuận lợi thì người dân thu được từ 6kg đến 10kg gừng củ. Có năm điều kiện thời tiết thuận lợi gừng được mùa, được giá, tư thương thu mua 60.000đ/kg, cứ 1 tấn gừng người dân thu về 60 triệu đồng, năm đó nhà nào cũng có thu nhập hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Riêng vụ gừng năm ngoái gia đình ông thu được 3 tấn gừng, giá bán bình quân 13.000đ/kg mang lại thu nhập khoảng 40 triệu đồng. Nhờ cây gừng mà gia đình đã xây dựng được ngôi nhà khang với đầy đủ tiện nghi sinh hoạt và nuôi các con ăn học đại học.

Những ngày này đến thôn Nặm Dất thấy nhà nào cũng cửa đóng then cài, hỏi thì được biết, phần lớn các hộ dân đã lên nương để trồng gừng vụ mới. Thôn Nặm Dất có hơn 80 hộ dân thì 100% hộ đều tham gia trồng gừng, hộ ít thì nghìn mét vuông, hộ nhiều thì trồng từ 1 đến 1,5ha. Hộ anh Bàn Duy Khánh trồng tới hơn 1ha gừng, mỗi năm thu về khoảng 300 triệu đồng. Trong ngôi nhà 2 tầng khang trang anh Khánh chia sẻ: chỉ mong đầu ra cho cây gừng được ổn định, bền vững để tiếp tục giúp người dân làm giàu.

Ông Hoàng Phúc Trường, Trưởng thôn Nặm Dất khẳng định: Việc đưa cây gừng vào trồng cho thấy sự mạnh dạn của bà con trong việc lựa chọn cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, mở ra hướng làm kinh tế mới, hiệu quả, từ đó nâng cao đời sống người dân.

Để cây gừng phát triển ổn định

Hiện nay, Xã Tân Sơn có tổng diện tích trồng gừng đạt hơn 70ha, tập trung ở các thôn Nặm Dất, Bản Lù, Khuổi Đeng, Nà Khu. Vụ gừng năm 2015, năng suất gừng của toàn xã đạt 200 tạ/ha, sản lượng đạt 1.560 tấn. Thời điểm thu hoạch giá gừng dao động từ 23.000 đồng đến 25.000 đồng/kg, mang lại thu nhập cao cho người trồng.

Mặc dù từ khi đưa vào trồng cây gừng ở Tân Sơn đã cho năng suất, chất lượng cao nhưng có giai đoạn rất khó khăn trong khâu tiêu thụ. Trước tình hình đó, chính quyền địa phương đã cùng với người dân nỗ lực tìm đầu ra cho cây gừng. Vốn là người địa phương, gia đình ông bà Minh Bê ở thôn Nặm Dất cũng tham gia trồng gừng từ hàng chục năm nay. Sẵn có tư duy nhạy bén, gia đình bà đã mạnh dạn đem gừng về các tỉnh miền xuôi bán được giá, trở về địa phương gia đình bà đã đứng ra làm đầu mối thu mua gừng cho bà con, kết nối với các thương lái để tiêu thụ sản phẩm. Từ đó cơ sở của gia đình bà Minh Bê đã có đầu mối thu mua gừng ổn định, hằng năm tiêu thụ cho người dân địa phương hàng nghìn tấn gừng tươi. Năm 2011 cơ sở này đã đăng ký thành lập Doanh nghiệp tư nhân xuất khẩu và chế biến nông sản Minh Bê, hỗ trợ bà con về giống, vốn, hướng dẫn cách trồng. Từ đây người dân miền xuôi đã biết đến nhiều hơn về cây gừng Tân Sơn, một số được đưa đi tiêu thụ tại các tỉnh miền nam để chế biến bánh, mứt kẹo, dầu gừng... Như vậy, cây gừng hiện được tiêu thụ khá thuận lợi, bên cạnh các tư thương đến mua để tập kết đưa về các tỉnh miền xuôi tiêu thụ, người dân còn trực tiếp bán cho doanh nghiệp Minh Bê có trụ sở tại địa phương.

Tại xưởng chế biến gừng của Doanh nghiệp tư nhân xuất khẩu và chế biến nông sản Minh Bê, mặc dù đã giờ trưa nhưng người dân vẫn tấp nập chở gừng già cuối vụ đem bán cho xưởng. Chị Trần Thị Ninh, người dân thôn Khuổi Đeng 2 cho biết: Năm 2015 gia đình chị trồng hơn 1.000m2 gừng, vụ thu hoạch năm ngoái chị bán được hơn 1 tấn gừng non, hiện nay gia đình đào gừng già cuối vụ đem bán cho xưởng chế biến với giá bình quân 10.000đ/kg để giải phóng đất trồng cây khác vì gừng vụ mới hiện đã được trồng xong.

Được biết trung bình mỗi ngày doanh nghiệp tư nhân Minh Bê thu mua từ 20 đến 40 tấn gừng tươi của bà con các thôn trong xã rồi vận chuyển đi các tỉnh từ Bắc và Nam, cũng có khi làm gừng tươi xuất khẩu. Để giúp người dân yên tâm gắn bó với cây gừng, doanh nghiệp Minh Bê đã đứng ra cung ứng giống cho bà con với hình thức vay củ giống đến khi thu hoạch trả củ giống, phần còn lại người dân được hưởng bán lại cho cơ sở, đồng thời chuyển giao kinh nghiệm, kỹ thuật trồng gừng cho người dân. Đơn cử, năm 2015 để hỗ trợ gừng giống cho bà con thôn Bản Lù, doanh nghiệp này đã ứng ra 1,8 tỷ đồng mua giống cho bà con. Sau 5 tháng, bà con Bản Lù đã trả đủ số tiền mà doanh nghiệp ứng trước và từ bán gừng mỗi hộ thu về từ 30 đến 100 triệu đồng.

Cây gừng đã và đang đem lại hiệu quả kinh tế cao, là cây trồng chủ lực góp phần xóa đói, giảm nghèo cho bà con trong xã. Theo người trồng gừng ở Tân Sơn, mặc dù hiện nay tiêu thụ thuận lợi nhưng giá cả lại bấp bênh, lúc cao vọt, lúc xuống thấp. Đơn cử, cách đây 2 năm giá gừng có lúc xuống thấp nhất từ 3000 đồng đến 4.000 đồng/kg mà không có người thu mua, khiến người dân có lúc chán nản không muốn tiếp tục trồng.

Đồng chí Bàn Tân Khách - Chủ tịch UBND xã Tân Sơn cho biết: Cây gừng được đưa vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, trở thành cây chủ lực giúp hàng trăm hộ dân không những thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu, nâng cao đời sống. Vì vậy chính quyền sẽ tiếp tục vận động bà con duy trì diện tích ở mức ổn định, phù hợp, mạnh dạn áp dụng kỹ thuật vào trồng và chăm sóc, nâng cao chất lượng củ. Đồng thời khuyến khích, kêu gọi các doanh nghiệp tư nhân, nhà đầu tư mở thêm các xưởng chế biến sản phẩm từ cây gừng nhằm tạo ra thị trường tiêu thụ ổn định cho bà con, giúp người dân yên tâm sản xuất./.

Hà Thanh