Bà Rịa Vũng Tàu: Đêm đen của "vàng trắng": Bài 1: Đâm lao mà không dám theo lao

Nguồn tin: Báo Bà Rịa Vũng Tàu, 30/03/2016
Ngày cập nhật: 1/4/2016

Để có một vườn cao su cho thu hoạch, nông dân phải chờ đợi ít nhất là 5 năm kể từ ngày trồng cây non. Nhưng với chừng đó thời gian (từ 2010 - 2015), giá mủ cao su từ chỗ 45.000 đồng/kg đã rớt xuống còn 4.500 đồng/kg. Bao nhiêu vốn liếng dồn hết vào vườn cao su, nông dân giờ đang chới với giữa dòng, đâm lao mà không dám theo lao vì càng theo càng lỗ.

Vườn cao su của ông Chướng A Dưỡng lớp lá cao su rụng dày, không chăm sóc.

Cưa ngọn cao su làm trụ trồng tiêu

Ông Từ Văn Lộc (thôn Hoa Long, xã Kim Long, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu) dẫn chúng tôi đi tham quan vườn cao su đã 6 năm tuổi vừa bị chặt ngọn, tỉa cành đề làm trụ sống cho cây tiêu. Ông Lộc cho biết, đáng lẽ năm 2015, gia đình ông sẽ thu hoạch mủ nhưng vì giá rớt thê thảm nên đành bỏ, không thu hoạch nữa. “Khi gia đình bắt đầu trồng, mỗi kg mủ cao su là 45.000 đồng, nay chỉ còn 4.000 - 5.000 đồng. Một ngày cạo mủ, cao lắm chỉ được khoảng 40kg mủ, trong khi đó giá thuê nhân công cạo mủ đã hết 180.000 - 200.000 đồng/ngày. Lỗ là cái chắc”, ông Lộc tính toán. Dù tiếc công, tiếc của 6 năm ròng rã chăm sóc (riêng tiền giống, vật tư đã tốn cả trăm triệu đồng/ha), đến nay gia đình ông Lộc đành “đứt ruột” cưa ngọn cao su để làm trụ sống cho cây tiêu.

Theo thống kê chưa đầy đủ, chỉ riêng tại 2 xã Phước Thuận và Hòa Hội (huyện Xuyên Mộc), đã có gần 100ha cao su tiểu điền bị tỉa cành làm trụ sống cho cây tiêu, chờ khi giá cao su tăng trở lại mới dưỡng cây để khai thác.

Tại xã Bàu Lâm (Xuyên Mộc), nhiều hộ trồng cao su thậm chí còn làm điều đó sớm hơn. Ông Lê Ngọc Sơn, ấp 2 Tây, xã Bàu Lâm cho biết, năm 2015 gia đình ông đã tỉa cành, cưa ngọn 1ha cao su để chuyển sang trồng tiêu. Theo ông Sơn, để làm trụ tiêu phải tốn thêm chi phí, trong khi đó tận dụng cây cao su làm trụ thì giảm hơn một nửa chi phí trồng tiêu. “Hiện cũng chưa biết hiệu quả như thế nào vì 3 năm nữa hồ tiêu mới cho thu hoạch. Thời điểm này cây tiêu vẫn phát triển tốt”, ông Sơn cho hay.

Chỉ tay về phía vườn cao su hơn 5ha của ông Chướng A Dưỡng, tổ 77 thôn Hoa Long đang bỏ không chăm sóc hơn 1 năm nay, ông Dín Nhì Cẩu, Trưởng thôn Hoa Long cho biết: Giá mủ xuống thấp nên chủ vườn đã ngừng khai thác. Cao su không được bón phân trở nên xơ xác. “Với giá mủ chỉ còn 4.000 - 5.000 đồng/kg như hiện nay, có thuê người cạo mủ cũng không đủ tiền trả công nên chủ vườn không khai thác nữa. Hiện đang là cao điểm mùa khô, nhiều vườn cao su lá rụng dày từng lớp, nguy cơ xảy ra cháy rất cao nhưng hầu hết các hộ trồng không buồn cào lá phòng chống cháy”, ông Dín Nhì Cẩu nói.

Vườn cao su của ông Từ Văn Lộc được cưa ngọn, tỉa cành để làm trụ sống cho cây hồ tiêu.

Vỡ mộng làm giàu với “vàng trắng”

Trong số hơn 25.000ha cao su được trồng tại BR-VT thì có tới 40% cao su tiểu điền, chủ yếu được trồng mới khi giá mủ cao su lập kỷ lục năm 2011 (45.000 đồng/kg mủ). Theo ông Dín Nhì Cẩu, vào thời điểm 2010 - 2011, khi giá cao su lên cao, nhiều gia đình bỏ vốn đầu tư vào “vàng trắng”, thậm chí là chặt bỏ điều, cà phê với hy vọng thu về tiền tỷ khi vườn cây cao su cho mủ. “Cái khó của dân cao su tiểu điền hiện nay là trong khi giá mủ giảm sâu thì giá vật tư, phân bón, tiền công thuê cạo lại tăng lên. Nhiều hộ gia đình còn vay vốn ngân hàng để trang trải chi phí cho những năm đầu kiến thiết cơ bản, đến nay mới cho thu hoạch đã đổ nợ”, ông Dín Nhì Cẩu nói.

Giá thấp, nhiều nông hộ ở các huyện như Châu Đức, Xuyên Mộc và một vài xã tại huyện Đất Đỏ không đủ sức cầm cự, đành ồ ạt phá bỏ vườn cao su, bất kể cây non hay cây trưởng thành đã cho mủ, để chuyển sang trồng cây khác.

Ông Nguyễn Văn Hữu, hộ cao su tiểu điền tại xã Kim Long cho biết, cách đây 2 tuần, ông đã quyết định chặt bỏ hơn 2ha cao su vừa đến kỳ thu hoạch. “Tiếc lắm! Vốn bỏ ra để mua cây giống, vật tư, phân bón và công chăm sóc hơn 6 năm qua cũng đã lến tới hàng trăm triệu đồng. Nhưng nhà không có người làm, thuê nhân công bên ngoài thì không đủ trả công. Đành phải chặt bỏ để trồng cây khác chứ biết làm sao”, ông Hữu nói.

Giá mủ cao su xuống thấp, thu hoạch mủ không đủ bù tiền thuê nhân công, ông Nguyễn Văn Hữu (xã Kim Long, huyện Châu Đức) đã chặt bỏ 2ha cao su chuyển sang trồng loại cây khác.

Ngay tại xã Kim Long, Công ty CP Dịch vụ sản xuất thương mại cũng vừa thanh lý hơn 20ha cao su để chuyển sang trồng thử nghiệm chuối tiêu hồng và một số loại hoa màu khác. Hiện chuối tiêu hồng đã cho vụ thu hoạch đầu tiên.

Không thể kiểm soát hoặc bảo người dân đừng chặt cao su - Đây là câu trả lời của nhiều cán bộ địa phương khi chúng tôi đề cập đến vấn đề hậu quả của việc trồng cây theo phong trào của nông dân hiện nay. Ông Hà Huy Hiểu, Phó phòng NN&PTNT huyện Xuyên Mộc cho biết, hiện giá cao su xuống quá thấp, người dân muốn để cây cũng khó vì chưa biết đến khi nào giá mới tăng trở lại. Tương tự, ông Đỗ Quốc Thịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Kim Long (huyện Châu Đức) - địa phương có 12ha cao su bị chặt bỏ chuyển sang trồng các loại cây khác trong năm 2015 cho rằng, chính quyền địa phương chỉ có thể đưa ra khuyến cáo người dân trồng các loại cây phù hợp với thổ nhưỡng, kiểm soát dịch bệnh.

Thống kê của Sở NN&PTNT cho thấy, đến cuối năm 2015 trên địa bàn tỉnh đã có hơn 46ha cao su bị chặt bỏ hoàn toàn. Trước tình hình người dân bỏ cao su để trồng hồ tiêu và các loại hoa màu khác, ngành NN&PTNT đã khuyến cáo các hộ dân không nên chặt bỏ cây cao su, gây thiệt hại kinh tế. Bà con nông dân có thể giảm bớt suất đầu tư cho vườn cây, như hạn chế phân bón, điều chỉnh lại công thức cạo mủ để giảm chi phí lao động...

PHAN HÀ, LAM GIANG