Cây lạc dại tạo môi trường phát triển cà phê bền vững

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 27/12/2016
Ngày cập nhật: 28/12/2016

Cây lạc dại có tên khoa học là ARachis pintoi, là cây cỏ họ đậu có khả năng cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm từ Nitơ có trong không khí, chúng phát triển khá nhanh, giữ ẩm và làm giàu chất mùn cho đất; che phủ mặt đất, là một trong những giải pháp quan trọng trong canh tác cây trồng bền vững, hiệu quả, nhất là đối với cây cà phê.

Cây lạc dại góp phần quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ảnh: L.P - T.V

Cây lạc dại xuất xứ từ Nam Mỹ, được du nhập vào Việt Nam qua một số dự án hệ thống canh tác, nó tồn tại ngoài thiên nhiên như hàng trăm loài cỏ dại khác, thân cây lạc dại có thể dài gần 2 mét, xanh tốt quanh năm, củ lạc dại nhỏ chui sâu vào lòng đất.

Theo nghiên cứu và tiến hành hàng chục thực nghiệm trên nhiều chất đất khác nhau (từ đất xấu bạc màu, đất nghèo dinh dưỡng đến đất đồi dốc...) của Viện Khoa học kỹ thuật Nông - Lâm nghiệp Tây Nguyên cho thấy: Qua đối chứng, vườn cây được trồng lạc dại giảm từ 70 - 80% lượng đất bị xói mòn so với vườn không trồng cây lạc dại và có độ ẩm của đất luôn cao hơn từ 10 - 50%, tùy thuộc vào độ dày của lạc dại, vì thế tiết kiệm được nước tưới vào mùa khô rất cao.

Bên cạnh đó, các hệ vi sinh vật có lợi trong đất dưới thảm lạc dại tăng cao, cụ thể vi sinh vật cố định đạm tăng trên 200%, vi sinh vật phân giải lân tăng trên 611%, vi sinh vật phân giải Cellulose tăng trên 138% so với vườn cây không trồng lạc dại. Trồng lạc dại còn giúp các loại côn trùng có lợi trong đất hoạt động hiệu quả, như: giun, dế…, phát triển, ngày đêm “cày xới”, “chế biến” lá mục làm cho đất thêm tơi xốp và màu mỡ.

Cũng theo tính toán của các chuyên gia khoa học của Viện Nông - Lâm nghiệp Tây Nguyên: Trồng cây lạc dại lượng chất xanh có thể cung cấp trên dưới 600 kg N, 145 kg P2O5 và 200 kg K2O/ha/năm. Điều này sẽ góp phần quan trọng trong việc cải tạo độ phì nhiêu cho đất.

Là thành viên Hội Người sản xuất cà phê bền vững tỉnh Lâm Đồng, những năm qua, ông Trịnh Tấn Vinh ở huyện Di Linh đã dành nhiều thời gian tìm hiểu về những hữu ích của cây lạc dại đối với việc cải tạo đất, được ứng dụng, thử nghiệm trên các loại cây trồng như: hồ tiêu, xoài ở Đồng Nai; cây điều ở Bình Phước, Kon Tum, Đăk Lăk và cây thanh long ở Bình Thuận…

“Sau nhiều năm tìm hiểu, năm 2008, tôi đã mạnh dạn trồng cây lạc dại vào vườn cà phê của gia đình. Từ đó, tôi đã nhân giống và đến năm 2011, tôi đã phủ kín hết 1 hecta đất vườn cà phê. Qua nhiều năm trồng và theo dõi, tôi đã nhận thấy hiệu quả và lợi ích mà cây lạc dại mang lại, nhất là trong việc cải tạo và chống xói mòn cho đất.

Ngoài những nghiên cứu của các chuyên gia khoa học phân tích, những năm trước, khi tôi chưa trồng cây lạc dại thì sâu bệnh hại, rệp sáp, rầy nâu tấn công và gây hại lên cây cà phê. Hằng năm, tôi phải đầu tư chi phí khá cao và tốn kém nhiều công sức để mua thuốc bảo vệ thực vật phun xịt phòng trừ, ngăn chặn sự lây lan, gây hại cho cây trồng. Việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật còn gây hại đến sức khỏe, ô nhiễm môi trường, tiêu diệt các hệ vi sinh vật có lợi... Từ khi tôi trồng lạc dại, sâu bệnh, rệp sáp, rầy nâu cũng đã giảm dần và đến nay vườn cà phê nhà tôi đã giảm từ 70 - 80%” - ông Trịnh Tấn Vinh cho biết.

Qua theo dõi nhiều năm, chúng tôi đã nhận thấy một điều khá thú vị mà chúng ta không nghĩ đến, đó là lúc chưa trồng cây lạc dại thì những sâu bệnh gây hại không có nơi ẩn nấp, hút chích nên chúng lên cây cà phê trú ẩn và phá hại. Nhưng từ lúc hình thành vườn lạc dại thì chúng lại chui xuống tán cây lạc dại mà nấp, vì đây mới là môi trường sống lí tưởng của chúng.

Cách đây hơn 4 tháng, Đoàn Hà Lan do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam kết hợp với Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng đã có buổi làm việc với Hội Người sản xuất cà phê bền vững Di Linh và đã đến tham quan hai mô hình sản xuất cà phê bền vững của hộ ông Lê Thân (xã Tân Nghĩa, không trồng lạc dại) và hộ ông Trịnh Tấn Vinh (xã Đinh Lạc, trồng lạc dại phủ kín vườn cà phê).

Tại đây, Đoàn đã lấy 2 mẫu đất của 2 vườn nói trên đem về Hà Lan phân tích để đối chứng. Qua tài liệu ghi chép, với cách canh tác, đầu tư của hai gia đình khác nhau, chi phí đầu tư của ông Thân cao hơn ông Vinh gần gấp đôi. Bên cạnh đó, kết quả phân tích của Đoàn chuyên gia Hà Lan, tại nhà ông Vinh cũng cho thấy: Hai số liệu hoàn toàn khác nhau, độ phì nhiêu của đất, cùng với các nguyên tố đa, trung vi lượng, phân giải lân, độ pH trong đất của vườn cà phê ông Vinh đều cao hơn vườn ông Thân, trong khi đó sản lượng lại như nhau.

Điều này chứng tỏ rằng, đất có trồng cây lạc dại không những tốt hơn, mà lượng hữu cơ trong đất cũng khá dồi dào… Hơn nữa, chi phí đầu tư giảm, nhất là không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học, góp phần tạo và bảo vệ được môi trường sống trong lành và đảm bảo sức khỏe cho người dân.

LAM PHƯƠNG - TRỊNH VINH