Trăn trở chất lượng giống cây lâm nghiệp

Nguồn tin: Báo Quảng Trị, 21/12/2016
Ngày cập nhật: 22/12/2016

Nâng cao năng suất và hiệu quả của trồng rừng để nâng sức cạnh tranh của sản xuất lâm nghiệp là một đòi hỏi cấp bách của ngành lâm nghiệp, trong đó giống đóng vai trò then chốt. Nhưng hiện nay việc tìm ra nguồn cây giống đảm bảo chất lượng tốt đối với người trồng rừng trên địa bàn tỉnh, đặc biệt đối với việc trồng rừng gỗ lớn theo chứng chỉ FSC vẫn là bài toán nan giải.

Trên địa bàn toàn tỉnh Quảng Trị hiện có hơn 20 vườn ươm cây giống lâm nghiệp được cấp phép hoạt động. Ngoài ra còn có hàng trăm hộ gia đình, cá nhân có vườn ươm nhỏ lẻ, hàng năm tạo ra hàng chục vạn cây giống lâm nghiệp phục vụ nhu cầu trồng rừng. Trên thực tế, việc kinh doanh hạt giống, cây giống có xuất xứ từ nhiều nguồn khác nhau, cả trong tỉnh lẫn ngoài tỉnh đưa về không xác định được nguồn gốc, không được kiểm nghiệm, từ đó việc tạo cây giống, cây trồng với năng suất, chất lượng đảm bảo chưa đạt yêu cầu. Nhiều cây giống có năng suất, chất lượng thấp vẫn được các hộ dân sử dụng trồng rừng, ảnh hưởng đến chất lượng rừng trồng, hiệu quả kinh tế không cao. Biểu hiện rõ nhất là đối với các hộ dân tham gia trồng rừng gỗ lớn cấp chứng chỉ FSC, việc mua phải cây giống không đảm bảo chất lượng dẫn đến hậu quả cây trồng chỉ ba, bốn năm tuổi gặp điều kiện thời tiết gió, bão rất dễ gãy đổ, hoặc cây mới trồng vài năm tuổi thì tẻ nhánh, không đạt yêu cầu.

Ươm cây giống phục vụ nhu cầu trồng rừng

Ông Lê Biên Hòa, thôn Kinh Môn, xã Trung Sơn (Gio Linh), người có nhiều năm kinh nghiệm tham gia trồng rừng chứng chỉ FSC cho biết: “Hiện tại hộ trồng rừng ở thôn Kinh Môn còn 13 ha rừng đã được 8 năm tuổi lâm vào cảnh sinh trưởng chậm, chất lượng gỗ không đạt do nguồn giống chất lượng kém. Chúng tôi đang đề nghị cho chi hội Kinh Môn điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, thanh lý sớm số rừng này để có diện tích trồng mới vì không thể tiếp tục kéo dài”. Mua phải nguồn giống không đảm bảo chất lượng để trồng rừng gỗ lớn là tình trạng chung của nhiều hộ dân tham gia trồng rừng cấp chứng chỉ FSC trên địa bàn tỉnh.

Ông Duy, ở thôn Quật Xá, xã Cam Nghĩa, Cam Lộ cho biết: “Hiện tại nguồn giống vẫn là nỗi lo nhất của người tham gia trồng rừng gỗ lớn. Nếu cây giống dâm hom không đảm bảo thì trong quá trình sinh trưởng rất dễ gãy đổ khi gió bão. Chúng tôi mong muốn có chính sách để có thể hợp đồng một vườn ươm đạt chuẩn, chất lượng chứ mua giống trôi nổi trên thị trường, không ai chịu trách nhiệm đối với thiệt hại của dân khi cây giống không hiệu quả”.

Những hộ trồng rừng có quy mô lớn như ông Lê Biên Hòa thì tìm mua hạt giống ở Viện Sinh học nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội về gây giống để trồng rừng. Ông Hòa cho biết thêm: “Hạt giống của Viện có giá thành 8,6 triệu/kg, trong khi ở thị trường thì có loại giống chỉ 300.000 - 350.000đ/ kg và rõ ràng chất lượng gỗ từ cây giống của Viện có sự vượt trội. Như tôi đã thử nghiệm trồng thì trong 3 năm đã đạt 50 kg gỗ/cây, tốc độ sinh trưởng tốt. Hiện tại có nhiều hộ dân cũng tìm mua nguồn giống ở chỗ tôi giới thiệu”.

Trong những năm qua, ngành nông nghiệp tỉnh đã chỉ đạo ứng dụng thành công các loại cây lâm nghiệp trên cơ sở đa dạng các loại cây trồng để ổn định bền vững và lâu dài, ứng dụng các tiến bộ về sinh học vào các vườn ươm để tạo ra nhiều giống cây lâm nghiệp phát triển tốt như các loại keo, tràm, phi lao… Đặc biệt đã ứng dụng thành công sản xuất giống keo lai bằng phương pháp dâm hom tạo ra giống cây keo lai có tốc độ phát triển nhanh, rừng phát triển đồng đều, ít bị phân hóa. Trong năm 2016, các đơn vị đã gieo tạo được trên 80 vạn cây bản địa, đảm bảo nhu cầu trồng rừng tập trung đạt 6.000 ha. Tuy vậy, để có nguồn giống hiệu quả phục vụ cho trồng rừng gỗ lớn với chu kỳ kinh doanh 10 -12 năm tuổi cho người dân địa phương thì vẫn đang là bài toán khó. Đối với việc trồng rừng gỗ lớn, chất lượng gỗ được quyết định bởi nhiều yếu tố như nguồn giống, kỹ thuật tỉa thưa, kỹthuật lâm sinh khai thác, trong đó yếu tố giống tốt được coi trọng hàng đầu. Thực tế hiện nay người trồng rừng gỗ lớn cũng đang tự mày mò, loay hoay với nguồn hạt giống, cây giống, mua cả ở trong tỉnh lẫn ngoài tỉnh và “đánh cược” với chất lượng, hiệu quả.

Ông Nguyễn Các, hộ trồng rừng có diện tích hơn 70 ha ở thôn Tràng Sòi, xã Triệu Ái (Triệu Phong) bày tỏ: “Chúng tôi mong muốn có đơn vị nào đứng ra hỗ trợ xây dựng vườn sản xuất giống thân thiện môi trường, có chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng trên địa bàn để cung cấp cho các hộ trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn tỉnh. Nếu được như vậy thì chúng tôi rất an tâm với chất lượng nguồn giống, làm sao mua được giống “có bảo hành” chứ mua đứt bán đoạn như hiện tại, thiệt hại chỉ có người dân chịu hết”.

Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 20.966 ha diện tích rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC. Ngành nông nghiệp đang tích cực tuyên truyền vận động các chủ rừng rà soát lại các diện tích rừng trồng có đủ điều kiện chuyển sang trồng rừng kinh doanh gỗ lớn, đối với các diện tích đã khai thác trồng lại rừng, khuyến khích các chủ rừng sử dụng các loại giống tốt và chọn các biện pháp thâm canh rừng thích hợp, tạo ra các khu rừng đạt năng suất, chất lượng cao để cung cấp gỗ xẻ cho công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu. Phấn đấu mỗi năm trồng 5.500 - 6.000 ha rừng tập trung và 2,5 triệu cây phân tán. Định hướng đến năm 2020, mỗi năm ngành lâm nghiệp tỉnh sẽ cung cấp cho thị trường khoảng từ 200.000 - 250.000 m3 gỗ xẻ và đến năm 2025 trên 500.000 m3 gỗ xẻ. Giải quyết vấn đề xây dựng vườn ươm cây giống tốt ngay trên địa bàn tỉnh phục vụ nhu cầu trồng rừng gỗ lớn chính là một trong những yếu tố quyết định hoàn thành các mục tiêu này.

THANH TRÚC