Giống cây công nghiệp còn những bất cập

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 20/12/2016
Ngày cập nhật: 21/12/2016

Trước nhu cầu chất lượng nguồn giống cây công nghiệp dài ngày như chè, cà phê… ngày càng cao, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng đang đề xuất những giải pháp về tăng cường quản lý nhà nước kết hợp với hỗ trợ đầu tư, nâng cấp các cơ sở vườn ươm đáp ứng các điều kiện về quy mô diện tích, kỹ thuật chăm sóc, khắc phục những bất cập đang tồn tại hiện nay.

Mới hơn 55% cây giống công nghiệp có chứng nhận nguồn gốc đầu dòng khi bán ra thị trường Lâm Đồng. Ảnh: V. Việt

Mới hơn 55% cây giống có chứng nhận nguồn gốc

Điều tra của Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng cho thấy: Hầu hết vườn ươm cây giống công nghiệp trong tỉnh Lâm Đồng sản xuất trên diện tích tập trung chủ yếu ở 2 địa bàn huyện Bảo Lâm và thành phố Bảo Lộc. Các địa bàn còn lại phần lớn cơ sở vườn ươm với diện tích phân tán, nhỏ lẻ, thậm chí không ít cơ sở sản xuất tự phát kéo dài liên tục nhiều năm liền.

Chưa kể, việc chọn lựa các mầm chồi, hạt giống gieo cây gốc ghép từ những diện tích, năng suất thấp đưa về vườn ươm đại trà, thực hiện các chế độ đầu tư chăm sóc theo kinh nghiệm lỗi thời, nhưng vẫn đang diễn ra ở nhiều cơ sở sản xuất, dẫn đến chất lượng cây giống công nghiệp cung cấp trên thị trường Lâm Đồng không đồng đều, người nông dân vẫn thường nhầm lẫn khi chọn lựa những cây giống tốt thành cây giống xấu, không phù hợp với các điều kiện canh tác của mình.

Trung tâm này cũng đã dẫn chứng những tỷ lệ đánh giá về cơ sở sản xuất cây giống công nghiệp đáng quan tâm trên địa bàn Lâm Đồng. Đó là tỷ lệ đạt cao nhất mới hơn 55% cơ sở sản xuất cây giống công nghiệp được công nhận nguồn gốc đạt tiêu chuẩn đầu dòng. Rồi số cơ sở đăng ký sản xuất, kinh doanh cây giống hợp pháp lại chỉ đạt tỷ lệ trung bình 47%, trong đó 2 địa bàn sản xuất cây công nghiệp trọng điểm là Bảo Lộc và Di Linh tỷ lệ này còn thấp hơn, chỉ 16 - 40%.

Trong khi đó, chiếm tỷ lệ hơn 50% thuộc về những khuyến cáo trong sản xuất cây giống công nghiệp cần khắc phục như: hơn 61% mầm chồi cà phê vối khai thác từ những khu vườn chưa đăng ký chứng nhận cây đầu dòng; 63,5% số cơ sở sản xuất giống cây công nghiệp thiết kế bầu đất ươm có kích thước chiều rộng 10 - 12 cm, chiều cao 19 - 21 cm, nhỏ hơn so với tiêu chuẩn 10 TCVN - 479 lần lượt là 2 - 3 cm và 4 cm. Riêng 2 địa bàn Bảo Lộc và Bảo Lâm, kích thước bầu ươm cây giống trong các cơ sở sản xuất, kinh doanh không đạt tiêu chuẩn lên đến tỷ lệ từ 62 - 90%.

Đáng lưu ý thêm, nguồn gốc giá thể đất đóng bầu ươm giống cây công nghiệp chiếm tỷ lệ 10 - 23% sử dụng đất cũ bạc màu trong vườn cà phê và vườn chè; thậm chí có đến 63,5% sử dụng giá thể đất đang bỏ hoang.

Đây là một trong những nguyên nhân phát sinh nhanh chóng các loại tuyến trùng và nấm nhiễm bệnh lở cổ rễ, thối rễ với mức gây hại nặng trong vườn ươm mùa mưa, mật độ cây giống gieo ươm quá dày, không tạo ra các rãnh thoát nước kịp thời…

Chất lượng cây giống kém, thiệt hại đến 3 năm

Từ thực trạng trên, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng đã nhận định những bất cập trong hoạt động sản xuất - kinh doanh giống cây công nghiệp trên địa bàn là: “Các cơ sở sản xuất - kinh doanh giống cây công nghiệp tư nhân phân bổ phần nhiều ở 2 địa bàn Bảo Lộc và Bảo Lâm; phần ít hơn tập trung ở 3 địa bàn Di Linh, Đức Trọng và Lâm Hà. Ở đây đang bộc lộ những bất cập phổ biến trước hết ở cơ sở ít chú trọng kiểm tra nấm bệnh hại rễ trước khi đưa ra sản xuất, dẫn đến nhiều nguy cơ lây bệnh từ vườn ươm cây giống ra ngoài vườn sản xuất. Hơn nữa, do đầu tư ngắn hạn và có tính tạm thời, khiến nhiều vườn ươm hiện đang hoạt động trong điều kiện không đảm bảo các chỉ tiêu kỹ thuật về độ ẩm, ánh sáng, hệ thống thoát nước… Và nghịch lý với các cơ sở áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật sản xuất đúng chủng loại, đạt tiêu chuẩn chất lượng cây giống thì sản phẩm cạnh tranh lại rất khó khăn do chi phí đầu tư lớn…”.

Cũng theo khuyến cáo của Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng, nếu nông dân không may mua cây giống công nghiệp không đạt chất lượng về sản xuất thì phải mất 3 năm sau mới xác định được, sau đó lại mất thêm 3 năm nữa để trồng thay thế giống chất lượng cao, nên hệ quả thiệt hại thường xảy ra đáng kể. Bởi vậy, Trung tâm kiến nghị ngành nông nghiệp Lâm Đồng sớm quan tâm hỗ trợ các cơ sở sản xuất - kinh doanh giống cây công nghiệp trên địa bàn hoàn chỉnh đầu tư nhà kính, nhà lưới theo tiêu chuẩn kỹ thuật công nghệ cao, đồng thời tổ chức thường xuyên các buổi tham quan, hội thảo nhân rộng những mô hình sản xuất tiêu biểu, từ đó chuyển giao đầy đủ quy trình từ xử lý đất làm giá thể đến kiểm soát nấm bệnh và cung cấp dinh dưỡng cho cây giống phát triển đạt chất lượng cao.

Về phía cơ sở được hỗ trợ chính sách phải cam kết sản xuất đúng quy trình và chịu toàn bộ trách nhiệm với chất lượng cây giống “thành phẩm” khi đưa ra thị trường.

VĂN VIỆT