Cao su giống thời mủ rớt giá (Bài 1)

Nguồn tin: Báo Bình Phước, 08/12/2016
Ngày cập nhật: 12/12/2016

Từ năm 2011 đến nay, giá mủ cao su liên tục giảm và chỉ mới tăng lên vài ngày qua. Điều đó không chỉ khiến doanh nghiệp, người trồng cao su, công nhân cạo mủ lao đao mà người làm nghề ươm giống cũng lâm cảnh khó khăn. Minh Long (Chơn Thành) được xem là vựa cây giống cao su lớn nhất tỉnh cũng không còn “ăn nên làm ra” như trước. Nhiều hộ phải giã từ nghề mình từng gắn bó, làm giàu. Hộ quyết tâm bám trụ thì cũng trầy trật. Giờ giá mủ cao su tăng thì đã hết mùa xuống giống. Người làm giống chỉ hy vọng giá không quay đầu giảm để mùa tới có thêm động lực cùng nghề.

Một thời vang bóng

Từng sống khỏe khi “vàng trắng” phất lên, nhưng nhiều năm trở lại đây, giá mủ cao su rớt thê thảm đã khiến không ít chủ vựa giống cao su lao đao. Ở Bình Phước, nói đến vựa cây giống cao su nổi tiếng thì không nơi nào vượt qua Minh Long. Tuy nhiên, hiện nhiều hộ sản xuất giống nơi đây cũng đang phải chật vật với nghề.

Từ khi giá mủ cao su giảm người dân Minh Long không còn mặn mà với nghề ươm cao su giống

Quay lưng với cao su giống

Hàng trăm hộ dân ở xã Minh Long từng tự hào khi nơi đây là điểm trung chuyển, mua bán cao su giống đi khắp vùng, miền và sang các nước láng giềng như Lào, Campuchia. Một thời nhộn nhịp thương lái, người trồng cao su khắp nơi đổ về mua bán cây giống. Ươm cao su giống từng cho lãi gấp 5 lần giống cây khác trên cùng diện tích. Nhờ cây giống, nhiều gia đình thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Nghề ươm cao su giống không đòi hỏi vốn lớn hay kỹ thuật phức tạp nhưng lại cho thu nhập cao. Vì thế nhiều hộ đã đến với nghề này. Có hộ kiếm lời vài trăm triệu đồng/năm. Những năm 2005-2011, ở các ấp 1, 4, 5 của Minh Long, hầu như nhà nào cũng mở vườn ươm. Nhà ít thì tận dụng đất vườn khoảng 3-5 sào, nhà làm ăn lớn thuê hàng chục héc ta đất để ươm cây giống. Nhưng đến nay, số hộ sống dựa vào ươm giống cao su chỉ còn khoảng 1/10. Họ chỉ sản xuất trên đất nhà chứ không thuê như trước.

Chị Đào Thị Thanh ở tổ 2, ấp 1, xã Minh Long cho biết: “Tôi làm nghề ươm cao su giống được khoảng 10 năm nay. Ban đầu, tôi làm công cho gia đình ông Sáu trong ấp. Những năm đó, ông Sáu thuê vài chục nhân công, làm ngày làm đêm không hết việc. Những chuyến xe tải lớn chở cây giống chuyển đi muôn nơi. Nhờ đó, chúng tôi cũng sống ổn định. Từ khi giá mủ giảm sâu, chẳng mấy ai còn muốn trồng mới cao su nữa. Hiện ông Sáu cũng đã giải nghệ”.

Khi giá cây giống đang thời hoàng kim, anh Nguyễn Văn Nam ở ấp 4 từng lời mỗi sào đất ươm cao su giống khoảng 40 triệu đồng. Hàng đoàn xe tải các nơi đổ về đây tấp nập chở cây giống. Nhưng từ năm 2013 đến nay, giá mủ cao su tụt dần khiến nghề làm cao su giống của anh lao đao. Anh đành trả đất và chuyển sang chăn nuôi.

Khóc theo giá mủ

“Tôi từng là một trong số những người sản xuất cây giống đứng đầu ở Minh Long với thâm niên vài chục năm. Không chỉ giám đốc, tổng giám đốc các công ty cao su trên đất Bình Phước biết đến và đặt giống mà ngay cả các tỉnh ở Tây Nguyên, nước bạn Lào, Campuchia cũng đều lấy giống cao su cơ sở của tôi. Thậm chí Viện Nghiên cứu cao su Suối Tre (Long Khánh - Đồng Nai) còn đến đây nhận stum của tôi về tiêu thụ. Vậy mà giờ tôi lại trắng tay vì giống” - ông Phạm Đình Thành ở ấp 2, xã Minh Long bắt đầu câu chuyện của mình.

Nhà vườn sản xuất giống cao su ở Minh Long đang chật vật với nghề

Năm 2005, thị trường cao su giống rất sôi động, mỗi năm ông Thành cung cấp cho thị trường gần 3 triệu cây giống 2 tầng lá và 5 triệu giống stum trần. Nhiều công ty cao su trong tỉnh như: Lộc Ninh, Bình Long, Đồng Phú... hay nông dân ở các tỉnh Đắk Lắk, Kon Tum, thậm chí cả Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, Công ty cao su Sao Vàng (Thanh Hóa)... cũng mua cao su giống ở đây.

Ông Thành cho biết: “Tôi tâm huyết và đã làm lâu năm nên khá rành nghề. Nhìn lá tôi biết rõ cây đang bị bệnh gì. Tôi lấy giá mềm nhưng thu lời nhiều nhờ bán với số lượng lớn. Nhiều năm cung cấp giống trên mọi miền đất nước, đến đầu năm nay thì tôi “chết” hẳn vì không lấy lại được vốn. Hiện nợ tôi nhiều nhất là Công ty đa chức năng Duy Tân ở thành phố Kon Tum với 10 tỷ đồng...”.

Quy mô không lớn như ông Thành, nhưng chị Nguyễn Thị Chinh ở ấp 5, xã Minh Long cũng nổi tiếng với nghề cung cấp cao su giống tiểu điền trong và ngoài tỉnh. Vậy mà sau nhiều năm đầu tư làm cây giống với số vốn hàng trăm triệu đồng, từng có “của ăn của để” từ cao su giống thì nay chị đành sản xuất cầm chừng và quay sang sản xuất điều giống. “Hiện hạt điều được giá nên nhiều hộ chặt cao su xuống giống điều. Tôi cũng theo nhu cầu thị trường cung cấp điều giống. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng, Minh Long chỉ làm cao su giống nên ít tìm đến. Hiện tôi vừa làm giống vừa tìm khách hàng vì không muốn chuyển nghề” - chị Chinh chia sẻ.

Khổ nhất vẫn là hộ chị Lê Thị Mai ở ấp 1, xã Minh Long. Thấy sản xuất cao su giống “dễ làm, dễ ăn”, gia đình chị thế chấp vườn cao su vay vốn ngân hàng để đầu tư làm cây giống. Chưa kịp lấy lại vốn thì giá mủ cao su tụt dốc. Mất khả năng trả nợ, chị Mai dự tính bán vườn cao su để bù vào. Khổ nỗi, giá vườn cũng rẻ theo mà vẫn chưa ai mua nên chị nhấp nhổm như ngồi trên lửa. “Tôi đang ráng cầm cự cố nuôi hy vọng một vài năm tới cao su được giá, nếu không thì nông dân chúng tôi sẽ ngập trong nợ nần” - chị Mai than thở.

Còn với ông Thành - người từng được phong là “đại gia” trong làm cao su giống ở đất Minh Long, con nợ rải khắp nơi, vậy mà bây giờ, hằng ngày ông chỉ ở nhà nấu cơm và đón con cho vợ buôn bán trái cây ở chợ Minh Long.

Ngọc Tú - Hữu Dụng