Hiệu quả bước đầu từ phương pháp canh tác tự nhiên

Nguồn tin: Báo Quảng Trị, 06/12/2016
Ngày cập nhật: 7/12/2016

Phương pháp canh tác tự nhiên là phương pháp canh tác hoàn toàn dựa vào tự nhiên từ nguồn phân bón, thức ăn cho đến đặc tính sinh học của các loại cây trồng, vật nuôi để đưa ra giải pháp canh tác và cách bảo vệ thực vật (BVTV) thích hợp có ứng dụng công nghệ sinh học vào sản xuất, được quản lý một cách chặt chẽ. Trong sản xuất nông nghiệp hiện nay phần lớn sử dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV và thức ăn công nghiệp cho cây trồng, vật nuôi. Tác dụng của phương pháp canh tác vô cơ là thúc đẩy cây trồng, vật nuôi phát triển nhanh, cho năng suất cao nhưng đi cùng với đó là để lại những hậu quả nặng nề trên nông sản cũng như môi trường sản xuất, môi trường sinh thái, đất đai sản xuất bị chai cứng, những sinh vật có lợi bị tiêu diệt, về lâu dài cây trồng bị giảm năng suất, nhiều dịch bệnh, tồn dư hóa chất trong sản phẩm làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng...

Trước những “lợi bất cập hại” đó, thời gian qua, các tổ chức bảo vệ môi trường đã có những hoạt động hỗ trợ và khuyến cáo người dân quay trở lại phương pháp canh tác tự nhiên (hay còn gọi là phương pháp canh tác hữu cơ) nhằm tạo sự bền vững cho sản xuất nông nghiệp. Được sự hỗ trợ của dự án Bảo vệ môi trường huyện (dự án do UBND huyện Triệu Phong (Quảng Trị) phối hợp Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Ngân hàng Ngoại hối Hàn Quốc (KEB Foundation) Chương trình Phát triển vùng huyện Triệu Phong (Tổ chức Tầm nhìn Thế giới) thực hiện), Trạm Khuyến nông Triệu Phong đã chỉ đạo triển khai các mô hình sản xuất theo phương pháp canh tác tự nhiên như chăn nuôi gà, lợn; trồng rau màu và lúa. Dự án được triển khai tại 4 xã: Triệu Thượng, Triệu Sơn, Triệu Trung và Triệu Tài với 12 nhóm hộ sản xuất với tổng diện tích thực hiện mô hình là gần 1 ha. Sau hơn 1 năm triển khai các mô hình chăn nuôi, trồng trọt theo phương pháp hữu cơ đã thu được những kết quả bước đầu, mở ra hướng mới trong sản xuất cho nông dân.

Canh tác rau sạch

Các mô hình được triển khai theo hộ sản xuất, nhưng các hộ có sự liên kết để cùng cam kết với dự án về việc không sử dụng thuốc BVTV; không lạm dụng phân bón hóa học; không cho gia súc, gia cầm ăn thức ăn công nghiệp, thuốc kháng sinh. Cây trồng được bón phân hữu cơ hoai mục, tưới các chất dinh dưỡng hữu cơ tạo ra từ mắm động vật, trái cây dầm với mật mía; vật nuôi được cho ăn các loại thức ăn tự phối trộn bằng cám, gạo, ngô... với men vi sinh và phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng, dịch bệnh hại vật nuôi bằng các loại chế phẩm sinh học tự chế biến từ các loại thảo mộc (sử dụng các sản phẩm như tỏi, ớt, lá cây, gừng, đường, dấm, bia, rượu gạo…) dưới sự hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật.

Trước khi tham gia dự án, gia đình ông Nguyễn Hữu Đạt ở tại thôn An Hưng, Triệu Tài, Triệu Phong hàng năm canh tác lúa đã sử dụng nhiều loại phân hóa học thay cho phân hữu cơ và sử dụng thuốc BVTV mỗi khi cây trồng bùng phát sâu bệnh. Từ ngày ông cùng 10 hộ trong thôn tham gia nhóm canh tác tự nhiên do dự án tài trợ, ông mới nhận ra rằng muốn sản xuất nông nghiệp bền vững điều tiên quyết là phải dựa vào các yếu tố tự nhiên. Dưới sự hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật khuyến nông, ông chỉ sử dụng phân bón hữu cơ cho trồng lúa và cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa bằng các chất hữu cơ được làm từ mắm động vật, trái cây ủ với mật mía. Quy trình làm phân hữu cơ cũng khá công phu như phân chuồng, phân xanh được ủ với men vi sinh (men này được làm ra từ cơm đã lên men ủ với mật mía), phân chuồng được tưới 3- 4 lần chế phẩm sinh học tự chế sẽ hết mùi hôi, hoai mục hoàn toàn rồi đem bón lót với lượng 3 tạ phân/sào. Việc bón phân hữu cơ được thực hiện một lần duy nhất trong cả vụ canh tác và trong quá trình phát triển cứ 7 - 10 ngày cây trồng được phun chế phẩm sinh học tự chế nhằm cung cấp dinh dưỡng cho cây. Khi lúa bị sâu bệnh, ông sử dụng chế phẩm sinh học tự tạo từ gừng, ớt, tỏi ủ với mật mía để phun. Lúa được canh tác theo phương pháp tự nhiên mặc dù không xanh mướt như bón phân hóa học nhưng xanh đậm đà hơn, lá dày chắc hơn, cây cứng cáp, không đổ ngã. Đặc biệt là người dân khi phun chế phẩm sinh học phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng không cần phải mặc bảo hộ do chế phẩm sinh học thân thiện với môi trường. Năng suất lúa vụ đầu tiên của nhóm canh tác trên diện tích 1 ha có sụt giảm hơn 2- 3 tạ so với phương pháp canh tác thông thường nhưng họ tin chắc rằng sau vụ thứ 2 trở đi năng suất sẽ tăng bền vững nhờ chất dinh dưỡng từ phân hữu cơ làm cho đất được cải tạo độ mùn, các chế phẩm sinh học kích hoạt khả năng tích lũy đạm sinh học trong đất và thúc đẩy sự phát triển các sinh vật có lợi sẽ làm cho cây trồng phát triển tốt hơn. Điều đáng quan tâm hơn là giá lúa được trồng theo phương pháp canh tác tự nhiên bán cao hơn 1,5 lần so với lúa được canh tác theo phương pháp thông thường, góp phần tăng nguồn thu nhập đáng kể cho nông dân.

Sau 3 vụ triển khai, các mô hình canh tác tự nhiên ở Triệu Phong đã đạt được những kết quả nổi bật. Ông Đào Văn Đức, Quản lý Dự án Bảo vệ môi trường huyện Triệu Phong cho biết: “Phương pháp canh tác này rất có lợi cho người sản xuất và cả cộng đồng. Tuy nhiên, phương pháp canh tác này cần phải có sự kiên trì, phối kết hợp giữa các hộ trong sản xuất. Việc trở lại bón phân hữu cơ cần nhiều công sức hơn bón phân vô cơ trước đây nên ban đầu nông dân còn e ngại. Nhưng nhờ sự cán bộ thực hiện dự án tuyên truyền, giải thích, vận động giúp cho người dân hiểu ra vai trò, ý nghĩa và tác dụng to lớn của phương pháp canh tác này. Cán bộ kỹ thuật cũng hướng dẫn tận tình cách làm chế phẩm sinh học phun để bảo vệ cây trồng nên người dân hiện nay đã thực hiện thành thạo. Sản phẩm người dân sản xuất theo phương pháp này đạt chất lượng tốt. Dự án và các ngành chức năng, chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ quảng bá, tuyên truyền, đăng kỹ nhãn hiệu nông sản sạch và giới thiệu sản phẩm cho các doanh nghiệp nhằm tăng cường các kênh tiêu thụ sản phẩm cho nông dân”.

Với mô hình canh tác tự nhiên, người nông dân không còn tiếp xúc với các loại phân bón hóa học và thuốc BVTV. Vì vậy, sản phẩm làm ra hoàn toàn sạch, đảm bảo cho sức khỏe của người tiêu dùng. Trên cơ sở những kết quả đạt được, dự kiến trong thời gian tới dự án sẽ tiếp tục nhân rộng ra các xã trong và ngoài vùng dự án nhằm góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho người tiêu dùng và nâng cao thu nhập cho nông dân .

TRẦN CÁT LINH