Phát triển "cánh đồng lớn" ở TP Cần Thơ - Nâng chất, nhân rộng

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 16/11/2016
Ngày cập nhật: 18/11/2016

Mô hình "cánh đồng lớn" (CĐL) khẳng định hiệu quả khi đã giúp nhiều nông dân trồng lúa tại TP Cần Thơ tăng thêm lợi nhuận từ 2,95-5,5 triệu đồng/ha. Từ hiệu quả kinh tế này, nhiều CĐL tại TP Cần Thơ đang được củng cố nâng chất và mở rộng diện tích.

Hiệu quả thiết thực

Thời gian qua, nhiều nông dân tại TP Cần Thơ mạnh dạn liên kết với nhau và liên kết với doanh nghiệp để xây dựng các CĐL trong sản xuất lúa. Mô hình này đã giúp cả nông dân và doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh nhờ giảm được các chi phí sản xuất đầu vào và nâng cao năng suất, chất lượng, giá bán sản phẩm. Khi các nông hộ nhỏ lẻ liên kết, hình thành "cánh đồng lớn" đã tạo không gian và điều kiện thuận lợi cho việc đẩy mạnh cơ giới hóa, thực hành các tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp tốt và ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Đặc biệt, nhờ có hợp đồng bao tiêu sản phẩm của doanh nghiệp ngay từ đầu vụ nên nông dân an tâm hơn trong sản xuất.

Nông dân Lý Hải Hoàng tham gia mô hình CĐL ở xã Thới Xuân, được doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào từ khá sớm để sẵn sàng cho vụ sản xuất lúa đông xuân 2016-2017.

Ông Nguyễn Thanh Hùng, ngụ ấp Thạnh Hưng, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Đỏ, cho biết: "Với 16 công ruộng, tôi đã tham gia mô hình CĐL từ năm 2013 đến nay. Doanh nghiệp không chỉ bao tiêu sản phẩm, mà còn cung cấp giống và các loại vật tư nông nghiệp đảm bảo chất lượng cho nông dân. Tới thời điểm thu hoạch lúa, doanh nghiệp bố trí người đến tận ruộng để thu mua lúa tươi với giá từ bằng đến cao hơn bên ngoài thị trường ít nhất từ 100-200 đồng/kg". Theo ông Lý Hải Hoàng, Tổ trưởng Tổ CĐL ấp Thới Hòa C, xã Thới Xuân, huyện Cờ Đỏ, trước đây bà con trồng lúa rất lo về đầu ra sản phẩm, bởi đến mùa thu hoạch rộ giá lúa thường giảm mạnh, thậm chí có lúc bán không được. Nhưng 4 năm nay, bà con rất an tâm về vấn đề đầu ra do tham gia CĐL và được doanh nghiệp bao tiêu với giá cao hơn thị trường bình quân 100-200 đồng/kg. Đồng thời, nhờ liên kết trong sản xuất, làm đất, bơm tát nước tập thể, xuống giống tập trung đồng loạt đã giúp nông dân thuận lợi trong cơ giới hóa các khâu. Và được doanh nghiệp cung cấp trực tiếp nhiều loại vật tư đầu vào, nông dân có nhiều điều kiện giảm chi phí, nâng cao năng suất… nên tăng được lợi nhuận ít nhất 2 triệu đồng/ha/vụ.

Mô hình cánh đồng mẫu lớn (hiện nhiều nơi gọi là cánh đồng lớn) đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phát động các tỉnh, thành vùng ĐBSCL hưởng ứng thực hiện từ năm 2011. Theo Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, từ 1 CĐL đầu tiên rộng khoảng 400 ha tại huyện Vĩnh Thạnh, đến vụ lúa hè thu 2016, có 14.559 hộ nông dân tại các quận, huyện thành phố tham gia 82 CĐL, với tổng diện tích 18.371 ha, tăng hơn 45 lần so với đầu kỳ. Trước đó, vụ lúa đông xuân 2015-2016 có 74 mô hình CĐL, với diện tích 16.666 ha và 12.647 hộ tham gia. Riêng vụ thu đông 2016 có 70 CĐL, tổng diện tích 14.485 ha, với 9.816 hộ dân. Mô hình CĐL đã thúc đẩy liên kết giữa các nông dân, hình thành liên kết nhóm nông dân với doanh nghiệp và giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp trong đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Từ đó, nông dân và doanh nghiệp cùng có lợi khi giá thành sản xuất giảm, chất lượng và giá bán sản phẩm tăng và giảm được các tác động xấu đến môi trường. Với sự tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của 26 doanh nghiệp, nông dân tại các mô hình CĐL trên địa bàn thành phố tăng lợi nhuận từ 2,95-5,5 triệu đồng/ha.

Mở rộng, nâng chất CĐL

Năm 2017, TP Cần Thơ có kế hoạch sản xuất 216.000 ha lúa, trong đó vụ đông xuân 2016-2017 là 86.470 ha, vụ hè thu 77.460 ha và vụ thu đông 52.150 ha. Sở NN&PTNT TP Cần Thơ cho biết, thành phố dự kiến mở rộng diện tích CĐL đạt 20.000 ha trên mỗi vụ sản xuất. CĐL khẳng định được nhiều hiệu quả thiết thực nên nhiều địa phương trên địa bàn thành phố đã và đang tích cực củng cố, nâng chất và mở rộng các CĐL, nhất là tại các huyện sản xuất lúa chủ lực của thành phố như: Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ, Thới Lai…

Ông Phan Văn Năm, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: "Năm 2016, huyện Vĩnh Thạnh xây dựng mới thêm 17 CĐL, nâng lên tổng số CĐL trên địa bàn huyện lên 59 cánh đồng, với diện tích hơn 9.827ha, trong đó diện tích có hợp đồng bao tiêu hơn 3.899 ha. Dự kiến trong vụ đông xuân 2016-2017, huyện nâng tổng số CĐL lên khoảng 65 cánh đồng, với tổng diện tích gần 11.000 ha. Đến cuối năm 2017, số CĐL trên địa bàn huyện sẽ đạt hơn 70, với tổng diện tích hơn 12.000 ha". Theo Phòng NN&PTNT huyện Vĩnh Thạnh, nông dân trong huyện tham gia CĐL vụ đông xuân 2015-2016 đạt lợi nhuận hơn 24,4 triệu đồng/ha, cao hơn ngoài mô hình gần 3,2 triệu đồng/ha. Vụ hè thu và thu đông 2016, nông dân trong CĐL cũng tăng lợi nhuận từ 2,8- 2,97 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình. Đặc biệt, việc liên kết trong sản xuất, tiêu thụ lúa giữa nông dân và doanh nghiệp ngày càng chặt chẽ đã hình thành các vùng nguyên liệu chất lượng cao, khép kín từ đầu vào đến đầu ra. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa quy mô tập trung, sản phẩm chất lượng cao, theo yêu cầu thị trường. Từ đầu năm đến nay, huyện Vĩnh Thạnh đã hỗ trợ, khuyến khích nông dân tại các CĐL trên địa bàn huyện xây dựng mới 6 hợp tác xã nông nghiệp nhằm tạo thuận lợi cho nông dân trong việc gắn bó, ký kết các hợp đồng sản xuất và tiêu thụ lúa với doanh nghiệp.

Để nâng cao hiệu quả trong sản xuất lúa, huyện Cờ Đỏ đã và đang tích cực mở rộng các CĐL. Năm 2016, tổng diện tích thực hiện CĐL (diện tích từ 200 ha trở lên) và cánh đồng mẫu (dưới 200/cánh đồng) trên địa bàn huyện trong 3 vụ lúa hơn 28.986 ha, với 13.423 hộ dân tham gia và có 12 doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Trong đó, diện tích tham gia CĐL vụ đông xuân vừa qua hơn 11.206 ha, hè thu 2016 hơn 10.396ha và thu đông 2016 hơn 6.798 ha. Vụ đông này, huyện Cờ Đỏ có kế hoạch phát triển CĐL đạt tổng diện tích 11.838/24.891 ha lúa trong vụ, với 5.577 hộ tham gia và diện tích cánh đồng mẫu dự kiến 215 ha, với 160 hộ dân tham gia. Theo bà Trần Thị Nhung Em, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Cờ Đỏ, huyện đang rất quan tâm củng cố, nâng chất và phát triển các CĐL, nhất là phát huy vai trò cầu nối của các cấp chính quyền địa phương trong mối quan hệ giữa nông dân và doanh nghiệp cũng như hỗ trợ và giám sát chặt quá trình xây dựng, ký kết và thực hiện hợp đồng bao tiêu lúa. Để các CĐL thành công, rất cần sự tham gia tích cực của doanh nghiệp trong cả quá trình cung ứng vật tư đầu vào và bao tiêu đầu ra. Huyện đang mời gọi, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp. Đồng thời, khuyến khích nông dân tại các CĐL thành lập các hợp tác xã theo Luật hợp tác xã mới để tăng cường liên kết và nâng cao tính pháp lý trong ký các hợp đồng với doanh nghiệp.

Theo Phòng NN&PTNT huyện Thới Lai, vụ lúa đông xuân 2016-2017 huyện dự kiến xuống giống đạt diện tích 19.200 ha, với năng suất bình quân 7,3-7,5 tấn/ha và sản lượng lúa đạt khoảng 140.160 - 144.375 tấn. Trong đó, huyện phấn đấu sản xuất lúa chất lượng cao khoảng 70% tổng diện tích, với năng suất bình quân khoảng 7,5 tấn/ha. Đặc biệt, mô hình "cánh đồng lớn" trong vụ lúa đông xuân 2016-2017 dự kiến đạt diện tích khoảng 6.200 ha, tăng 255,6 ha so với năm 2015. Để hỗ trợ mô hình CĐL trên địa bàn, ngoài việc tăng cường mời gọi các doanh nghiệp đến liên kết, bao tiêu sản phẩm cho nông dân, Thới Lai cũng tích cực vận động và hỗ trợ nông dân sản xuất trên cùng các cánh đồng liên kết với nhau để hình thành các câu lạc bộ, tổ hợp tác, và nhất là hợp tác xã để tạo thuận lợi trong liên kết với doanh nghiệp và các đơn vị có liên quan.

Việc tổ chức sản xuất kinh doanh khép kín theo chuỗi giá trị hạt gạo đã giúp nông dân và doanh nghiệp chủ động kiểm soát và tính toán chi phí phát sinh từng khâu của chuỗi, hạn chế đến mức thấp nhất các khâu trung gian. Đây là cơ sở để thu hút nông dân tham gia liên kết, tiến đến xây dựng mô hình nông nghiệp hàng hóa lớn, hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Khánh Trung