Tăng hiệu quả cây vụ đông

Nguồn tin: Nhân Dân, 24/09/2016
Ngày cập nhật: 26/9/2016

Người dân xã Việt Hùng, huyện Quế Võ (Bắc Ninh) thu hoạch khoai tây vụ đông.

Những năm qua, hầu hết địa phương ở các tỉnh phía bắc đều xác định vụ đông là vụ chính và là vụ sản xuất hàng hóa với sản phẩm đa dạng, có thị trường tiêu thụ cũng như mang lại giá trị thu nhập cao. Từ thực tế đó, các địa phương đã có những cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy vụ đông phát triển, giúp người nông dân có thể làm giàu từ vụ sản xuất này.

Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), vụ đông 2015, các tỉnh phía bắc gieo trồng 409 nghìn ha ngô, đậu tương, khoai lang, lạc… với sản lượng gần bốn triệu tấn, giá trị thu nhập hơn 22 nghìn tỷ đồng. Đạt được những kết quả đó là do các địa phương đã thực hiện tốt công tác cải tạo đồng ruộng, dồn đổi đất đai, thủy lợi và giao thông nội đồng tiếp tục được tu bổ, xây dựng mới theo quy hoạch tạo thuận lợi cho việc mở rộng diện tích gieo trồng cây vụ đông. Đáng chú ý, định hướng về cơ cấu giống, thời vụ gieo trồng cũng được thống nhất và triển khai kịp thời từ T.Ư xuống địa phương. Bên cạnh đó, các địa phương đã chủ động trong công tác tuyên truyền về hiệu quả cây vụ đông, tìm kiếm đối tác ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Vì vậy đã xuất hiện nhiều mô hình sản xuất điển hình về giống, các tiến bộ kỹ thuật canh tác, bảo quản sau thu hoạch tiếp tục được phổ biến và nhân rộng trong sản xuất, góp phần tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế trong sản xuất vụ đông.

Tuy nhiên, tình hình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm vụ đông năm 2015 tiếp tục gặp nhiều khó khăn do tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chất lượng sản phẩm chưa cao, thiếu tính cạnh tranh. Đồng thời rất ít sản phẩm được sơ chế, chế biến do công nghệ bảo quản chế biến còn thiếu và lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu về mẫu mã, chất lượng cũng như an toàn thực phẩm, thiếu thị trường tiêu thụ ổn định. Vì thế, sản phẩm vụ đông năm 2015 dù vẫn được tiêu thụ chủ yếu là bán lẻ tại các chợ và bán buôn cho người thu gom, giá vẫn thấp; hình thức tiêu thụ rau theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm còn ít và thiếu ổn định. Ngược lại, bên cạnh đó cũng đã xuất hiện nhiều mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị điển hình trong vụ đông năm 2015 tại tỉnh Bắc Ninh với mô hình sản xuất măng tây xanh theo hướng VietGAP quy mô năm ha tại các xã Lãng Ngâm, Thái Bảo, Cao Đức (Gia Bình), xã Minh Tân (Lương Tài) cho thu nhập hơn 200 triệu đồng/ha. Tại tỉnh Hải Dương, mô hình trồng củ đậu quy mô 450 ha tại huyện Kim Thành cho thu nhập 220 triệu đồng/ha; mô hình trồng cà rốt quy mô 1.000 ha ở huyện Cẩm Giàng, Nam Sách cho thu nhập 220 triệu đồng/ha; mô hình trồng hành củ quy mô 4.500 ha tại huyện Nam Sách, Kinh Môn cho thu nhập 200 triệu đồng/ha. Ngoài ra, tại tỉnh Nam Định, mô hình trồng cà chua sớm tại xã Quỹ Nhất (Nghĩa Hưng) và xã Hải Tây (Hải Hậu) cho thu nhập 330 triệu đồng đến 380 triệu đồng/ha; mô hình sản xuất rau an toàn trên đất hai vụ lúa theo công nghệ Nhật Bản tại Trung tâm Giống cây trồng Vụ Bản và xã Xuân Kiên (Xuân Trường) cho thu nhập 150 triệu đồng đến 200 triệu đồng/ha; mô hình trồng mướp đắng, rau mùi, xà lách, đậu lấy quả trên đất hai vụ lúa với quy mô 60 ha ở xã Tân Sơn (Quỳnh Lưu, Nghệ An) cho thu nhập hơn 200 triệu đồng/ha…

Kế hoạch vụ đông năm 2016, các tỉnh phía bắc phấn đấu gieo trồng 429 nghìn ha, tăng 20.000 ha so vụ đông năm 2015, sản lượng hơn 4,1 triệu tấn. Hiện nay, các địa phương đã chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông 2016, kèm theo các cơ chế chính sách nhằm thúc đẩy sản xuất vụ đông phát triển. Số lượng, chủng loại và cơ cấu giống cây trồng vụ đông được chuẩn bị khá phong phú, đầy đủ. Tuy nhiên, theo dự báo, vụ đông 2016 sẽ gặp khó khăn do giá vật tư đầu vào cho sản xuất không ổn định và luôn trong xu hướng tăng dần; quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu doanh nghiệp, đơn vị đầu tư và thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm cây trồng vụ đông. Hơn nữa, hạ tầng cho chế biến sau thu hoạch còn thủ công, thiếu đồng bộ, nhất là khâu phơi sấy, cơ giới hóa; các chính sách hỗ trợ còn bất cập, chưa tạo nhiều động lực để đưa vụ đông thành vụ sản xuất chính; một số địa phương vẫn quen tập quán sản xuất tự cấp, tự túc, chưa thật sự coi trọng vụ đông.

Để vụ đông thành vụ sản xuất có hiệu quả cao, theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh, các địa phương cần xác định vụ đông là vụ sản xuất chính vụ trong năm, là vụ quan trọng góp phần vào tăng trưởng toàn ngành. Do đó, các địa phương phải xác định rõ đối tượng, cơ cấu giống, tập trung mở rộng diện tích gieo trồng cũng như các biện pháp sản xuất phù hợp. Hơn nữa, các địa phương khuyến cáo nông dân gieo trồng trong khung thời vụ tốt nhất; ưu tiên mở rộng tối đa diện tích ngô, đậu tương, nhất là trên đất hai vụ lúa; đẩy mạnh dồn điền đổi thửa, hình thành những vùng sản xuất vụ đông tập trung, tạo điều kiện đầu tư áp dụng máy móc, cơ giới hóa, công nghệ nhằm tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả cây trồng; xây dựng cơ chế thu hút các doanh nghiệp đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm cho nông dân theo phương thức cánh đồng lớn để nâng cao hiệu quả, giá trị gia tăng, tăng thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp; từng bước nâng cao chất lượng rau màu vụ đông, tăng diện tích rau màu đạt tiêu chuẩn an toàn, thông qua đó kích cầu tiêu dùng, tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Đồng thời xây dựng phương án tưới, tiêu nước hợp lý cho diện tích gieo trồng cây vụ đông; nhất là bảo đảm nhu cầu nước cho cây trong giai đoạn nhạy cảm, tiêu thoát nước tốt khi gặp mưa lớn, ngập úng; cần bố trí hợp lý cơ cấu nhóm cây ưa ấm, ưa lạnh và trung tính, cây có giá trị kinh tế cao gắn với sản xuất và thị trường tiêu thụ.

Vụ đông năm 2016, Cục Trồng trọt khuyến cáo, với nhóm cây ưa ấm như ngô, khoai lang, cà chua… thời vụ gieo trồng kết thúc trước ngày 10-10; nhóm cây ưa lạnh như khoai tây, rau đậu… gieo trồng sau ngày 10-10; riêng cây khoai tây tập trung trồng từ ngày 25-10 đến ngày 15-11. Bố trí rải vụ rau phù hợp để bảo đảm nguồn cung, hạn chế tình trạng dư thừa, giá thấp hoặc thiếu rau đẩy giá lên cao.

BẢO HÂN và MINH HUỆ