Khai thác lợi thế cây lúa

Nguồn tin: Báo An Giang, 09/09/2016
Ngày cập nhật: 10/9/2016

Dù xuất khẩu gạo hiện tại đang chịu áp lực cạnh tranh lớn nhưng đây vẫn là lợi thế của An Giang khi nhu cầu lương thực trên thế giới vẫn ngày càng tăng. Vấn đề quan trọng là phải đẩy mạnh liên kết sản xuất, nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu để nâng giá trị, không chỉ tạo lợi thế xuất khẩu mà còn đáp ứng yêu cầu trong nước.

Không quên thị trường nội địa

Dù sống ở huyện biên giới giáp Campuchia nhưng anh Võ Thanh Tùng, kinh doanh quán ăn ở thị trấn Tri Tôn (huyện Tri Tôn), vẫn không chọn gạo sóc nhập từ nước bạn sang mà thường xuyên mua gạo Nàng Nhen ăn. “Gạo Nàng Nhen được bà con Khmer trồng ngay ở Tri Tôn, chủ yếu sử dụng phân bò bón lót, phân hữu cơ, rất ít sử dụng phân hóa học, phun thuốc trừ sâu. Loại gạo này có phẩm chất ngon, mình biết rõ nguồn gốc thì tại sao không sử dụng mà lại mua gạo Thái, gạo Campuchia nhập qua đường tiểu ngạch, nói là an toàn nhưng chưa biết sản xuất thế nào. So về giá, gạo Nàng Nhen hiện nay 14.000 đồng/kg, trong khi gạo sóc Thái trên 16.000 đồng/kg. Ăn gạo đặc sản trong nước vẫn có lợi hơn” – anh Tùng nhấn mạnh.

“Cánh đồng lớn” ở Vĩnh Bình (Châu Thành)

Đối với gia đình ông Trần Anh Kiệt (xã Vĩnh Bình, Châu Thành), lựa chọn hàng đầu của gia đình vẫn là gạo thơm Jasmine do chính ông trồng. “Do tham gia vào vùng nguyên liệu của Tập đoàn Lộc Trời, trong quá trình canh tác, mình kiểm soát tốt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nên sử dụng cũng yên tâm. Gạo thơm Jasmine hiện có giá bán tại chợ 13.000 – 14.000 đồng/kg, còn trồng nhà để lại ăn còn rẻ hơn, trong khi gạo thơm Thái hạt dài 15.000 – 16.000 đồng/kg. Ai sao không biết, chứ tui thấy ăn gạo Jasmine vẫn ngon hơn” – ông Kiệt thật tình.

Những người biết rõ nguồn gốc như anh Tùng, hay tự trồng tự ăn như ông Kiệt hiển nhiên tin dùng gạo nội địa. Tuy nhiên, với tâm lý nhiều người có điều kiện kinh tế khá, dùng gạo sóc Thái, Campuchia vẫn yên tâm hơn về chất lượng bởi gạo trong nước chưa có thương hiệu, người bán thường phối trộn nhiều loại khác nhau nên rất khó kiểm soát. Đối với các doanh nghiệp (DN) kinh doanh lương thực lớn trên địa bàn tỉnh, xây dựng được vài thương hiệu, đưa vào đóng gói bao bì thì thường tiêu thụ ở siêu thị, chưa phù hợp thói quen mua gạo ở chợ truyền thống của người dân. “Thị trường gạo nội địa tiêu thụ mỗi năm đến 35 triệu tấn, gấp 7 lần lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Nếu các DN cứ lo xuất khẩu, “quên” thị trường nội địa thì sẽ ngày càng bị gạo ngoại xâm lấn ngay trên sân nhà. Cái khó hiện nay là đối với DN kinh doanh gạo nội địa, đóng bao bì trong nước phải chịu thuế VAT 5%. Khi đưa gạo đóng gói, có thương hiệu ra chợ thì giá cao hơn gạo cùng loại của tiểu thương, rất khó bán. Nhà nước cần tháo gỡ vướng mắc này để DN Việt phát triển thị trường nội địa” – ông Huỳnh Thế Năng, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), đề xuất.

Thay đổi tư duy liên kết

Nhìn lại nền sản xuất lúa của An Giang, nông dân có điểm mạnh là ngày càng chú trọng hơn về chất lượng chứ không chỉ chạy theo năng suất. Tuy nhiên, điểm yếu hiện nay là chưa xây dựng được thương hiệu gạo chung cho tỉnh do nông dân còn sử dụng trên 30 giống lúa khác nhau. Nếu khắc phục được những hạn chế này, An Giang sẽ phát huy được thế mạnh cây lúa khi nhu cầu lương thực trên thế giới ngày càng tăng cả về số lượng và chất lượng do tăng dân số, thu nhập tăng. Dự báo đến năm 2020, các nước Philippines, Indonesia, Bangladesh, Châu Âu, Châu Phi, Trung Đông… sẽ trở thành những nước nhập khẩu gạo lớn nhất, do hạn chế khả năng sản xuất lúa gạo ở các nước này và nhu cầu dân số tăng thêm. Trong nước, nhu cầu về gạo chất lượng cao và sản phẩm gạo an toàn ngày càng tăng.

Theo Trung tâm Khuyến nông An Giang, để xây dựng thương hiệu gạo thì nhất thiết chỉ gieo sạ một vài giống chủ lực, có phẩm cấp gần nhau, sản lượng lớn, chất lượng cao. Nhu cầu về sản phẩm gạo sạch, gạo hữu cơ và an toàn trên thế giới và trong nước ngày càng tăng do mức sống, thu nhập tăng, ý thức về sản phẩm an toàn chất lượng của người dân ngày càng cao. Do đó, cần phải tổ chức sản xuất theo hướng chuỗi giá trị để nâng cao giá trị hạt gạo An Giang.

Ông Lê Đức Thịnh, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho rằng, để nâng cao chất lượng gạo đồng nhất, tiến tới xây dựng thương hiệu, An Giang cần đổi mới tư duy liên kết. “Cần phân định rõ vai trò của tác nhân làm căn cứ xây dựng chính sách hỗ trợ cho từng đối tượng, như: DN tiêu thụ sản phẩm là tác nhân chính, điều phối cả chuỗi ngành hàng; vai trò của DN cung ứng đầu vào là đảm bảo đúng thời điểm, chất lượng, chủng loại, giá thành hạ; vai trò của hợp tác xã là đại diện cho các hộ nông dân, ký kết hợp đồng sản xuất và tiêu thụ với DN bao tiêu lúa, nhận vật tư đầu vào, cung cấp đầy đủ các dịch vụ phục vụ sản xuất. Đối với Nhà nước và chính quyền địa phương, có vai trò quy hoạch vùng sản xuất lúa tập trung theo “Cánh đồng lớn” và hạ tầng phục vụ sản xuất, đảm bảo việc tuân thủ hợp đồng liên kết. Trong khi đó, vai trò của cơ quan tư vấn kỹ thuật là hướng dẫn, tập huấn kỹ thuật sản xuất, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới cho các hộ nông dân…” - ông Thịnh nêu ý kiến.

XUÂN LỘC