Bình Phước: Liên kết trồng tiêu sạch vì lợi ích môi trường và sức khỏe cộng đồng

Nguồn tin: Báo Bình Phước, 23/01/2016
Ngày cập nhật: 25/1/2016

Dự án phát triển sản xuất chuỗi cung ứng hồ tiêu bền vững do Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổ chức Phát triển Hà Lan Rainforest Allance (R.A), Công ty TNHH chế biến gia vị Nedspice Việt Nam liên kết thực hiện từ tháng 5-2013. Theo đó, Công ty Nedspice và các hộ trồng tiêu ký kết hợp đồng mua bán sau khi thu hoạch vụ mùa. Sau 3 năm triển khai, dự án đã mang lại nguồn lợi cho doanh nghiệp và nông dân, đồng thời thay đổi tư duy, phương thức sản xuất của người trồng tiêu vì lợi ích lâu dài bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng...

Với mục đích giúp nông dân tạo ra sản phẩm tiêu sạch, an toàn, bảo vệ môi trường sống, đến năm 2015 dự án đã thành lập được 24 câu lạc bộ (CLB) phát triển tiêu bền vững, với 540 thành viên tham gia ở 3 huyện trồng tiêu trọng điểm Hớn Quản, Lộc Ninh, Bù Đốp (Bình Phước) và được cấp chứng chỉ R.A trong năm 2015. Mô hình sẽ mở rộng theo mùa vụ từng năm.

Lợi ích của sản xuất hồ tiêu sạch

Tại hội nghị tổng kết Dự án phát triển sản xuất chuỗi cung ứng tiêu sạch bền vững năm 2015, ông Lê Thanh Hùng, Giám đốc phụ trách thu mua của Công ty TNHH Nedspice Việt Nam khẳng định: “Sau gần 3 năm triển khai, các thành viên tham gia dự án đã thay đổi tư duy sản xuất, từ lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hóa học sang hữu cơ hóa chăm sóc hồ tiêu theo 10 nguyên tắc của Tổ chức R.A vì nền nông nghiệp xanh, sạch bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng và chính bản thân người trồng tiêu. Theo đó, người trồng tiêu đã đặt mục đích vì chất lượng nông sản, không chạy theo năng suất để làm ra sản phẩm sạch bền vững. Đây cũng chính là phương thức sản xuất nông nghiệp xanh theo nhu cầu thị trường của Chính phủ về tái cơ cấu nông nghiệp.

Nhà nông Lộc Ninh chăm sóc vườn tiêu theo tiêu chuẩn R.A - Ảnh tư liệu

Anh Trịnh Văn Ân, thành viên CLB phát triển tiêu bền vững, ấp 4, xã Lộc An (Lộc Ninh) chia sẻ: “Tham gia CLB được tập huấn và sinh hoạt hằng tháng có chuyên gia của Công ty Nedspice hướng dẫn nông dân, tôi mới thấy được giá trị đích thực của quy trình sản xuất tiêu sạch, trong đó quan trọng nhất là bảo đảm xanh, sạch môi trường và sức khỏe người trồng mà năng suất tiêu vẫn cao, tuổi thọ cây bền lâu”. Anh Bùi Quốc Hải ở CLB phát triển tiêu bền vững ấp Phước Tín, xã Hưng Phước (Bù Đốp) cho biết: “Tham gia mô hình, người trồng tiêu được tập huấn áp dụng 10 nguyên tắc tiêu chuẩn canh tác tiêu bền vững của Tổ chức R.A về hệ thống quản lý, môi trường và xã hội bảo tồn hệ sinh thái, nguồn nước; đối xử công bằng và điều kiện làm việc tốt, bảo đảm sức khỏe cho người lao động; quản lý mùa vụ tốt”. Anh Nguyễn Văn Tiến ở CLB xã Lộc Thiện (Lộc Ninh) nói: “Cảm ơn dự án đã cho nông dân hiểu thế nào là sản xuất nông nghiệp bền vững. Trước đây, tôi cũng như nhiều người trồng tiêu ở Lộc Thiện khi giá cao thì lạm dụng bón phân, xịt thuốc hóa học để tăng năng suất. Hậu quả là chỉ sau 1 - 2 vụ thu hoạch, nhiều vườn tiêu bị xóa sổ vì bệnh chết nhanh, chết chậm. Giờ được tập huấn chăm sóc hồ tiêu theo hữu cơ hóa nên tiêu chết rất ít...”.

Ban chủ nhiệm các CLB phát triển tiêu bền vững Hớn Quản cho biết, hiện nhiều người trồng tiêu muốn vào CLB nên kiến nghị mở rộng mô hình sản xuất chuỗi cung ứng tiêu sạch bền vững. Hiện Hớn Quản có 4 CLB (thành lập năm 2015) với 80 thành viên tham gia.

Thưởng thêm cho sản phẩm loại A

Mùa thu hoạch hồ tiêu 2013 - 2014, Công ty Nedspice thu mua đạt 400 tấn tiêu sạch của 9 CLB, 2 huyện Lộc Ninh, Bù Đốp. Năm thứ 2 liên tiếp (2014 - 2015), công ty thu mua đạt 900 tấn/1.000 tấn chỉ tiêu theo hợp đồng ký kết 2 bên (doanh nghiệp và nông dân) của 24 CLB, với khoảng 700 ha hồ tiêu kinh doanh ở 3 huyện Hớn Quản, Lộc Ninh và Bù Đốp.

Thu hoạch hồ tiêu của một hộ thuộc CLB phát triển tiêu bền vững xã Lộc An (Lộc Ninh)

Tuy nhiên, kết quả kiểm tra chéo ở 3 huyện đã có 17/540 thành viên bị loại ra khỏi chương trình vì quy trình sản xuất không đúng 10 tiêu chí của dự án, trong đó chủ yếu vi phạm không ghi chép sổ (sổ ghi chép là cơ sở doanh nghiệp nhập khẩu đánh giá quy trình sản xuất sạch của người trồng tiêu - PV). Vi phạm quy định bảo vệ môi trường xanh như lạm dụng phun thuốc bảo vệ thực vật không theo “4 đúng”, dùng thuốc diệt cỏ hóa học thay cho làm cỏ bằng tay; nọc tiêu bằng gỗ thay nọc cây sống; nuôi thú hoang dã...

Mùa thu hoạch hồ tiêu năm 2014 - 2015, vẫn còn 40% sản phẩm trong chương trình bán cho Nedspice tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt là chất hoạt carbendazim (hoạt chất mà Mỹ, EU nghiêm cấm trong sản phẩm hồ tiêu). Kinh nghiệm 3 năm liên kết sản xuất chuỗi cung ứng tiêu bền vững, năm 2016, Nedspice dự kiến thu mua 1.500 tấn tiêu trong chương trình hợp tác, diện tích hồ tiêu trong chương trình quản lý khoảng 1.000 ha. Theo đó, dự án sẽ tăng cường phổ biến và cập nhật thường xuyên chính sách (giá), thông tin thị trường cho thành viên tham gia; bảo đảm 90% thành viên tham gia bán tiêu cho công ty, trong đó 80% sản lượng đạt loại A; tăng cường tập huấn, chú trọng tập huấn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo lịch thời vụ, nâng cao nhận thức cho người trồng tiêu và CLB về nhận biết hoạt chất cấm, tình hình dư lượng bảo vệ thực vật trong sản phẩm hồ tiêu.

Công ty khuyến khích nông dân sản xuất tiêu sạch bằng cách cộng thêm 3.000 - 5.000 đồng/kg cho sản phẩm loại A nhưng nếu test 1 mẻ mà dính dư lượng thuốc bảo vệ thực vật thì các mẻ bán trước cho công ty cũng không đạt (quy định này để đảm bảo nông dân không lấy hàng ngoài, không đạt chất lượng trà trộn vào tiêu của chương trình). Tuy nhiên, với hàng không đạt chất lượng an toàn, công ty vẫn mua nhưng không được cộng tiền.

Ngoài ra, Nedspice còn có chính sách khuyến khích nông dân đăng ký số lượng bán cho công ty, nếu đạt trên 80% sản lượng trong năm 2016 sẽ thưởng 3.000 đồng/kg. Nếu nông dân đăng ký mà không đủ sản lượng bán thì không được thưởng.

10 nguyên tắc cho hộ sản xuất tiêu bền vững THEO chứng chỉ R.A

1. Hệ thống quản lý môi trường và xã hội.

2. Bảo tồn hệ sinh thái.

3. Bảo vệ động vật hoang dã.

4. Bảo tồn nguồn nước.

5. Đối xử công bằng và điều kiện làm việc tốt cho người lao động.

6. An toàn sức khỏe nghề nghiệp.

7. Quan hệ cộng đồng.

8. Quản lý mùa vụ tổng hợp.

9. Bảo tồn và quản lý đất đai.

10. Quản lý rác thải tổng hợp.

P . HÀ