“Nhà máy vi sinh” trong vườn nhiều tầng

Nguồn tin: Báo Bình Phước, 10/08/2016
Ngày cập nhật: 11/8/2016

Trong khi nhiều hộ nông dân rơi vào vòng luẩn quẩn “chặt - trồng - chặt” thì ông Nguyễn Khắc Thược, xã Minh Hưng (Bù Đăng, Bình Phước) lại thành công với cách trồng xen ca cao dưới tán điều. 5 năm qua, mặc dù giá điều, cao su, cà phê liên tục biến động nhưng vườn cây của ông Thược vẫn cho thu nhập cao. Hiện nay, vườn ca cao xen dưới tán điều của ông phát triển tốt là do gia đình xây dựng một “nhà máy vi sinh” ngay trong vườn.

Trở lại thăm “Mô hình vườn 3 tầng, tăng thu nhập - cứu cây điều” của gia đình ông Thược cách đây 5 năm chúng tôi từng giới thiệu đến bạn đọc Báo Bình Phước nay đã có nhiều đổi mới. Con đường đất đỏ, trơn trượt năm nào nay đã được bê tông hóa. Vườn cây “3 tầng” (điều, ca cao, gừng) giờ chỉ còn “2 tầng” (điều, ca cao) xanh mướt. Hôm chúng tôi đến, ông Thược đang cắt tỉa những cành ca cao sà sát mặt đất hoặc giáp tán điều.

Mô hình 2 tầng

Cách đây 8 năm, ở Bù Đăng có triển khai dự án trồng ca cao nhằm đa dạng cây trồng, tăng thu nhập cho người dân. Nhiều hộ ở xã Minh Hưng chặt điều trồng ca cao thí điểm. Do diện tích nhỏ lại chưa quen với loại cây trồng mới nên quá trình chăm sóc, đặc biệt là công đoạn thu hoạch, ủ men hạt ca cao gặp nhiều khó khăn dẫn đến hiệu quả kinh tế không cao. Vì vậy, phần lớn hộ dân đã chặt bỏ ca cao để trồng loại cây khác. Riêng ông Thược không “ủi trắng đất” trồng ca cao mà chỉ trồng thí điểm xen trong vườn điều. “Do là cây trồng mới nên phải thận trọng trồng xen thử trong vườn điều, nếu không thành công mình vẫn còn điều để thu. Sau 4 năm, tôi thấy ca cao trồng dưới tán điều có ưu thế là trên cùng 1 diện tích có 2 nguồn thu nhập. Cây điều được bổ sung dinh dưỡng trong quá trình bón phân cho ca cao. Mặt khác, vào mùa khô cũng là lúc điều ra bông nên khi tưới cho ca cao, điều cũng được cung cấp nước, dinh dưỡng nên năng suất tăng. Cây ca cao trồng dưới tán điều được che mát nên phát triển rất tốt. Đặc biệt trồng xen 2 loại cây này sẽ điều hòa khí hậu trong vườn ổn định nên quá trình ra hoa, kết trái của điều và ca cao tỷ lệ đậu cao” - ông Thược cho biết.

Mặc dù cuối mùa nhưng vườn ca cao của ông Thược vẫn sai trái

Gần chục năm trước, ông Thược chỉ trồng 250 gốc ca cao dưới tán điều. Mặc dù hiệu quả kinh tế không cao như cây cao su lúc đó nhưng ông Thược vẫn quyết nhân rộng diện tích ca cao trong 4 ha điều. Ông nói: “Cây ca cao ít bệnh, chi phí đầu tư thấp, thu hoạch thuận lợi, tận dụng được công lao động. Trái chín mình có thể để ngoài vườn từ 3 tuần đến 1 tháng mà không ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng ca cao. Khi thu hoạch về cả nhà có thể tranh thủ mọi thời gian chẻ ca cao lấy hạt ủ và phơi”.

Trước đây, gia đình ông Thược trồng gừng dưới tán ca cao và điều. Tuy nhiên, giá gừng không ổn định, mặt khác cây ca cao trưởng thành khép tán nên năng suất không cao nên ông bỏ trồng gừng.

Thu nhập cao và ổn định

So với một số loại cây trồng dài ngày như hiện nay thì vườn cây của ông chỉ đứng sau hồ tiêu. Hiện nay, 1 ha cao su kinh doanh cho thu nhập khoảng 30 - 40 triệu đồng/năm sau khi trừ chi phí. Riêng 4 ha ca cao trồng xen điều của ông Thược cho thu nhập khoảng 400 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Ông Thược cho rằng: “Vườn ca cao khoảng 2.000 gốc trồng xen dưới tán điều, trung bình mỗi gốc cho thu 3kg hạt khô/năm. Năm vừa qua, tôi thu được 6 tấn hạt khô, bán giá trung bình 50 ngàn đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, gia đình tôi thu được 250 triệu đồng”.

Mùa điều 2015-2016, trên địa bàn xã Minh Hưng hầu hết năng suất giảm đến 50%, có vườn mất trắng. Nhưng vườn điều của gia đình ông Thược giảm không đáng kể, 4 ha trồng xen cho thu hơn 6 tấn hạt. Với giá trung bình 40 ngàn đồng/kg, điều giảm năng suất khoảng 20% nhưng thu nhập không kém những năm được mùa. Một trong những yếu tố để vườn điều giữ được sản lượng là vào mùa khô, ông tưới và bón phân cho ca cao nên điều được bổ sung lượng nước và phân nhất định. Mặt khác, vườn của ông rộng 4 ha trồng 2 loại cây đã khép tán, đất được che phủ nên mực nước ngầm tại đây không suy giảm.

Thành công lớn nhất của gia đình ông là xây dựng được “nhà máy vi sinh” ngay trong vườn. Vườn nhà ông đã gần chục năm, không cày xới nhưng đất vẫn tơi xốp. “Đó là nhờ giun và các loài sinh vật sống trong đất tạo nên. Để có được kết quả này, tôi phải tạo dựng gần chục năm nay. Nếu cày xới nhiều cây sẽ đứt hết lớp rễ tơ nên năng suất không cao, còn bón nhiều phân hóa học đất sẽ bị chai và bạc màu. Để vườn cây xanh tốt, cho năng suất cao và ổn định, chỉ nên bón phân vi sinh và phân chuồng trong mùa mưa. Mùa khô, vào thời điểm cây ra bông đậu trái nên bón một lượng phân hóa học nhất định nhưng không bón thẳng mà hòa vào nước để tưới. Sau một mùa thu hoạch, cắt tỉa cành tạo thành lớp thực bì trên mặt đất để mối ăn tạo ra lớp mùn bổ sung dinh dưỡng cho đất. Lâu dần, vi sinh vật trong đất nhiều sẽ tạo cho đất xốp, thoáng khí nên cây hấp thụ dinh dưỡng tốt và ít bệnh” - ông Thược phân tích.

Việc ủ ca cao như ngủ trong mùa đông. Ngủ 1 mình thì lạnh, nhiều người thì ấm. Nên ủ với số lượng lớn sẽ đảm bảo nhiệt độ cho ca cao lên men. Mùa khô nên ủ ca cao 5 ngày. Sau 2 ngày ủ, mở bạt ra trộn đều cho hạt ca cao lấy không khí để lên men. Sang ngày thứ 4 đảo một lần nữa và đem phơi khô ngày thứ 6. Trong mùa mưa, chỉ ủ ca cao 3 ngày. Ngày thứ 2 đảo hạt một lần và đem phơi ngày thứ 4. Khi phơi ca cao gặp mưa phải hom đống và tủ bạt, ban đêm cũng vậy nên hạt ca cao lên men dần. Nếu ủ ca cao không đúng kỹ thuật thì hạt sẽ thối hoặc chất lượng thấp. - Ông NGUYỄN KHẮC THƯỢC

Nhất Sơn