Nghiên cứu thành công mô hình tưới bán phần trên khoai lang

Nguồn tin: Báo An Giang, 11/7/2016
Ngày cập nhật: 12/7/2016

Tiến sĩ Dương Văn Nhã, Khoa Nông Nghiệp-Tài nguyên thiên nhiên, Trường đại học An Giang vừa nghiên cứu thành công đề tài nghiên cứu khoa học “Ứng dụng mô hình tưới bán phần trên cây khoai lang ở Tri Tôn, An Giang”, mở ra công nghệ mới có thể ứng dụng vào thực tế giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, tiết kiệm nguồn nước sạch.

Đề tài được thực hiện nhằm xác định thời điểm và lượng nước khi ứng dụng tưới bán phần xen kẽ (APRD) để bảo đảm năng suất; đánh giá ảnh hưởng của APRD đến chất lượng và hình thái củ; đánh giá hiệu quả sử dụng phân (FUE) và hiệu quả sử dụng nước (WUE) của APRD và dựa trên kết quả đạt được xây dựng APRD phù hợp cho cây khoai lang. Hai thí nghiệm được triển khai kề nhau trên vùng đất cát tại Tri Tôn. Thí nghiệm 1 được tưới bằng thùng với 4 mức độ về lượng nước tưới là giảm 20%, 30%, 40%, và tưới toàn phần theo nông dân, ba nghiệm thức đầu được áp dụng tưới bán phần xen kẽ tại 15, 25, 35, 45 ngày sau khi trồng khoai. Thí nghiệm 2: Có hai nghiệm thức tưới tràn toàn phần (FIf) và tưới tràn bán phần xen kẽ (APRDf), với giảm 50% so với FIf) được áp dụng tại 15 ngày sau khi trồng. Cả hai thí nghiệm được thiết kế giống nhau (bố trí khối hoàn toàn ngẫu nhiên một nhân tố, 3 lần lặp lại). Các chỉ tiêu theo dõi bao gồm: Sinh khối dây, ẩm độ đất, hình thái củ, trọng lượng củ, năng suất, N, P, K của củ, dây và đất, chất lượng củ.

Ứng dụng mô hình tưới bán phần trên cây khoai lang ở Tri Tôn

Kết quả cho thấy, các nghiệm thức của thí nghiệm 1 cho ẩm độ như nhau nhưng rất thấp qua các đợt lấy mẫu, trong khi đó, ẩm độ đất của FIf cao hơn nghiệm thức APRDf. Ở thí nghiệm 1, nghiệm thức APRD-40-45 (nước giảm 40% so với nông dân được áp dụng lúc 45 ngày sau trồng) có ích lợi về mặt tiết kiệm nước cao nhất và duy trì được năng suất tương đương so với ưới tay theo nông dân. Nghiệm thức APRDf cho năng suất và hiệu quả sử dụng nước củ cao nhất. Chất lượng củ của thí nghiệm 1 thấp hơn so với thí nghiệm 2; nghiệm thức FIf cho chất lượng củ tốt nhất. Ở thí nghiệm 1, nghiệm thức APRD-40-45 và tưới tay theo nông dân cho hiệu quả sử dụng nước dây và củ tốt nhất; các nghiệm thức ND, APRD-40-45, FIf và APRDf cho FUE cao, trong đó APRDf cho hiệu quả phân đạm cao nhất. Khi so sánh giữa đạm, lân và kali, bón phân lân mang lại hiệu quả cao nhất.

Theo tiến sĩ Nhã: Vùng núi Tri Tôn diện tích trồng khoai lang khá lớn, khoảng 178 héc-ta. Một trong những vấn đề khó khăn mà người dân gặp phải là sự xâm nhập mặn và hạn hán xảy ra trong mùa khô dẫn đến thiếu nước sạch. Cây khoai lang vùng Tri Tôn, Tịnh Biên cũng không ngoại lệ vì đây là vùng đất cát, giữ nước kém lại thiếu nước trầm trọng trong mùa khô. Đây cũng là loại cây chịu hạn tốt nhưng cũng bị thiệt hại năng suất bởi hạn hán. Do vậy, tiết kiệm nước tưới là một trong những phương thức chủ yếu để đề phòng khan hiếm nước. Kỹ thuật tưới nước bán phần là một mô hình tiết kiệm nước sáng tạo ứng dụng dựa trên sinh lý cây trồng hệ thống rễ nhận chế độ tưới khô và ướt luân chuyển, có thể tiết kiệm đến 30-40% lượng nước tưới so với tưới theo nông dân. Lợi ích của tưới bán phần mang lại trực tiếp cho người trồng cây trồng cạn (màu) như tăng hiệu quả sử dụng nước và tăng hiệu quả sử dụng phân đạm nhưng năng suất được duy trì. Do đó, việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sáng tạo tưới tiết kiệm nước bán phần vào thực tế cho cộng đồng đang gặp khó khăn về nước như Tri Tôn là điều cần thiết.

Thí nghiệm được triển khai trong mùa nắng tại vùng đất cát thuộc huyện Tri Tôn, trồng thử nghiệm trên cây khoai lang tại ruộng nông dân, để tìm tỷ lệ nước tiết kiệm tối ưu khi thử nghiệm ứng dụng mô hình tưới bán phần trên cây khoai lang với các mức tiết kiệm nước khác nhau (20, 30, và 40% so với nông dân đang áp dụng). Đánh giá về hiệu quả sử dụng nước trên củ và sinh khối, năng suất, chất lượng củ (hàm lượng tinh bột, lượng đường, ngoại hình), hiệu quả sử dụng phân bón của mô hình tưới nước bán phần tương ứng ở các mức độ tiết kiệm nước khác nhau. Đánh giá hiệu quả của mô hình tưới tiết kiệm nước đến độ phì của đất ở các mức độ tiết kiệm nước khác nhau.

Kết quả cho thấy, phương pháp tưới, chế độ tưới và thời điểm tưới có ảnh hưởng đáng kể đến năng suất khoai lang và chất lượng củ, hiệu quả sử dụng nước của dây và củ, đồng thời hiệu quả sử dụng nước, phương pháp tưới, thời điểm tưới và chế độ tưới có ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phân bón (đạm, lân và kali) đối với củ. Giữa các loại phân bón đạm, lân và kali, bón phân lân mang lại hiệu quả cao nhất. Qua kết quả nghiên cứu, Tiến sĩ Nhã kiến nghị: Nghiệm thức APRDf có thể khuyến khích ứng dụng vào thực tế trong điều kiện thiếu nước như các vùng đất cát ở huyện Tri Tôn và Tịnh Biên. Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm thời điểm áp dụng APRDf kết hợp nâng mật độ trồng, tối ưu hóa lượng phân cho cây khoai lang để tối ưu hóa chất lượng và năng suất.

HẠNH CHÂU