Không phát triển ồ ạt cây mắc ca

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 13/04/2015
Ngày cập nhật: 15/4/2015

Tại hội thảo “Chiến lược phát triển cây mắc ca tại Tây Nguyên” vừa được tổ chức ở Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng đã lựa chọn con số 22.000ha để phát triển cây mắc ca từ nay đến năm 2020. Tuy nhiên, theo một số đại biểu dự họp thì con số này cũng chưa hẳn đã hợp lý và vấn đề quan trọng là phải làm thế nào để quản lý được chất lượng cây giống, cung cấp nguồn giống có chất lượng tốt nhất cho nông dân chứ không phải phát triển về diện tích.

Mắc ca tuổi thứ tư tại Tà Nung (Đà Lạt) đã cho trái bói

Bắt đầu từ những con số

Tại hội thảo “Chiến lược phát triển cây mắc ca tại Tây Nguyên” được tổ chức tại Đà Lạt hồi đầu tháng 2/2015, nhiều đại biểu là các nhà khoa học chuyên ngành đều thống nhất ý kiến nên đưa mắc ca trở thành cây trồng chiến lược mới của Tây Nguyên. Loại “cây trồng chiến lược mới” này sẽ đứng bên cạnh các cây công nghiệp chiến lược khác như cà phê, chè, hồ tiêu... của Tây Nguyên chứ hoàn toàn không phải là loại cây thay thế. Các nhà khoa học phân tích: Tây Nguyên hiện có hơn 1 triệu hecta đất sản xuất; trong đó, chủ yếu là trồng các loại cây công nghiệp dài ngày mà cây mắc ca có thể trồng xen. Nếu chỉ trồng xen trên diện tích khoảng 1/5 thì 200.000ha mắc ca định hình trong tương lai đã đủ để Việt Nam thành “thủ phủ” mắc ca thế giới (cả thế giới hiện chỉ có 80.000ha mắc ca). Và dĩ nhiên, 200.000ha này sẽ được phân bổ cho cả 5 tỉnh Tây Nguyên; trong đó, Lâm Đồng có thể là “thủ phủ vùng” với diện tích trên dưới 60.000ha.

TS Phạm S cho biết: Theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội Lâm Đồng đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, diện tích đất sản xuất nông nghiệp của tỉnh sẽ ổn định ở mức 280.000ha (hiện lúc này là 340.000ha); trong đó, diện tích đất có thể trồng xen, trồng xen toàn bộ, cây mắc ca là cà phê và chè cũng chỉ chiếm khoảng 160.000ha (còn lại là dâu tằm 8.000ha, điều 12.000ha, rau hoa 60.000ha...). Tất nhiên, về lý thuyết, không thể trồng xen toàn bộ diện tích này. Như vậy, bảo rằng Lâm Đồng sẽ có 220.000ha mắc ca vào năm 2020 hẳn là một con số ảo cần xem lại. Tuy nhiên, cũng tại cuộc họp trên, không ít đại biểu phân vân rằng con số 22.000ha mắc ca của Lâm Đồng vào năm 2020 là quá thấp? Một hướng khác xin được gợi ý: Mắc ca là loại cây lâm nghiệp, được quản lý bởi không chỉ cơ quan nông nghiệp mà còn được kiểm soát bởi cơ quan lâm nghiệp. Lâm Đồng nói riêng và bốn tỉnh Tây Nguyên còn lại nói chung, hằng năm vẫn tiếp tục trồng rừng trên diện tích đất trống đồi trọc để tăng độ che phủ của rừng. Vậy, cơ quan chức năng Trung ương hãy đưa mắc ca vào danh sách cây lâm nghiệp phủ xanh đất lâm nghiệp để thực hiện theo kế hoạch trồng rừng hằng năm? Tất nhiên, đây chỉ là một ý kiến. Song, có thể thấy, nếu thực hiện theo hình thức này, tỷ lệ độ che phủ của rừng vừa được tăng lên và đồng thời diện tích mắc ca của Tây Nguyên không chỉ dừng lại ở con số vài chục nghìn hecta một cách dè dặt!

Khâu cây giống là vô cùng quan trọng

Sau hơn 10 năm đưa vào trồng khảo nghiệm, diện tích mắc ca của Lâm Đồng hiện chỉ mới có khoảng chưa đến 1.000ha. Trong gần 1.000ha này, cây mắc ca Lâm Đồng đã bộc lộ khá rõ tầm quan trọng của chất lượng cây giống: Nhiều hộ thu nhập hàng tỷ đồng trên mỗi hecta nếu gặp phải cây giống chất lượng tốt; còn ngược lại, không ít hộ nông dân phải đốn bỏ hoàn toàn hàng chục hecta mắc ca sau 8 - 10 năm chăm sóc vì gặp phải giống kém chất lượng (chỉ sum suê cành lá chứ không ra quả).

Tại cuộc họp nói trên của tỉnh Lâm Đồng, nhiều đại biểu cho rằng làm thế nào để có nguồn cây giống chất lượng tốt nhất cung cấp cho bà con mới là điều quan trọng bậc nhất. Hiện trên địa bàn Lâm Đồng và các tỉnh Tây Nguyên, hàng loạt cơ sở ươm bán giống mắc ca mọc lên vì nhu cầu nguồn cây giống ở các tỉnh này hiện rất lớn. “Cơ quan hữu trách, cụ thể là Sở NN-PTNT Lâm Đồng, sẽ quản lý chặt nguồn giống này. Đặc biệt, cần cung cấp thông tin về giống mắc ca đến bà con nông dân để họ không phải lãng phí tiền của khi quyết định đồng hành cùng với Nhà nước trong triển khai thực hiện chiến lược phát triển cây mắc ca Tây Nguyên” - ông Phạm S nhấn mạnh.

Từ nguồn tin đáng tin cậy, chúng tôi xin được nêu ra đây vấn đề cây giống: Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên vừa công bố thông tin rằng, qua 10 năm triển khai một đề tài khoa học về cây mắc ca, Viện đã thu thập, tuyển chọn được 20 giống mắc ca, chủ yếu là các giống mắc ca thương mại trên thế giới như H2, 508, OC, 814, 246... Qua nhiều năm trồng thử nghiệm, Viện đã đưa ra kết luận, với địa bàn 5 tỉnh Tây Nguyên, trong 20 giống mắc ca này, có 3 giống phù hợp nhất đó là OC, H2 và A38. Trong đó, riêng hai giống mắc ca OC và H2, sau 9 năm trồng tại vùng Tây Nguyên đã đạt năng suất 8kg/cây/năm - tương đương năng suất mắc ca tại Úc và cao hơn năng suất tại Trung Quốc (năng suất ở Úc đạt 8kg và Trung Quốc là 6,58kg). Tại Lâm Đồng và Đắc Lắc, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên đã triển khai 3 mô hình khảo nghiệm trồng xen mắc ca với một số cây trồng khác (cà phê vối, cà phê chè và ca cao) từ năm 2006 với một số giống mắc ca (trong đó có giống OC, H2)... và đến nay, kết quả là cây mắc ca phát triển tốt ở tất cả các mô hình, chưa thấy xuất hiện sâu bệnh hại nghiêm trọng.

Với cây mắc ca, Tây Nguyên đang đứng trước một vận hội mới; và, nhà nông hoàn toàn có quyền lựa chọn để tạo nên bước ngoặt cho cuộc sống của chính mình!

Khắc Dũng