Triển vọng mới cho su su Sa Pa

Nguồn tin: Báo Lào Cai, 16/02/2015
Ngày cập nhật: 22/2/2015

Tuy là loại rau ngon có tiếng của huyện Sa Pa, nhưng thời gian gần đây, su su Sa Pa rơi vào tình trạng được mùa thì mất giá, có những lúc quả su su để quá lứa mà không có người thu mua, khiến nhiều nông hộ gặp khó khăn. Ý tưởng chế biến sản phẩm cây trồng này theo hướng sấy khô quả su su ra đời đã mở ra tương lai mới cho cây trồng này.

“Cái khó ló cái khôn”

Sa Pa vẫn là vựa su su lớn nhất ở tỉnh với diện tích trong năm 2014 lên đến 120 ha (trong đó, có 100 ha su su lấy quả), tổng sản lượng bình quân đạt 6.000 tấn/năm. Su su được trồng nhiều ở khu vực Ô Quý Hồ, thị trấn Sa Pa, nơi có nền nhiệt độ thấp nhất trong toàn huyện và độ ẩm quanh năm cao. Từ nhiều năm trở lại đây, người dân địa phương đã coi su su là cây xóa đói, giảm nghèo và hướng tới làm giàu. Ảnh hưởng biến đổi khí hậu, hai năm trở lại đây thời gian nắng ấm dài hơn những năm trước nên su su ra quả sớm, trùng với vụ su su huyện Mộc Châu (Sơn La), nên su su Sa Pa đã “thua ngay trên sân nhà” vì giá bán. Có thời điểm, giá quả su su xuống đến ngưỡng 500 - 700 đồng/kg, nhiều hộ dân để su su quá lứa, quả su su chất đống để không dưới giàn. Trong khi đó, đợt mưa tuyết kéo dài cuối năm 2013, đầu năm 2014 khiến nhiều gia đình phải đầu tư lớn để dựng lại giàn su su, giá bán thấp khiến nhiều gia đình bị thua lỗ.

Người trồng su su đã vơi dần nỗi lo được mùa, mất giá khi mô hình su su sấy đi vào hoạt động.

“Cái khó ló cái khôn”, ý tưởng sấy khô su su đã ra đời bởi bà Hà Thị Thập, Chủ nhiệm Hợp tác xã Phát Lợi Sa Pa. Bà Thập có kinh nghiệm hơn 10 năm trồng su su tại khu vực Ô Quý Hồ. Những năm trước đây, su su Sa Pa được giá bởi khí hậu lạnh, thời gian sinh trưởng kéo dài, tích được nhiều dinh dưỡng, nên có vị ngọt hơn su su ở địa phương khác. Có thời điểm thiếu tư thương tìm mua do đường giao thông khó khăn, nên bà Thập thường phơi khô su su để sử dụng dần. Su su phơi khô, song vẫn có vị ngọt, giữ hương vị riêng vì thế bà Thập rất hy vọng việc tiêu thụ thuận lợi. Năm 2012, có 20 hộ dân trồng su su đã tự nguyện thành lập hợp tác xã trồng rau, củ, quả nhằm trao đổi kinh nghiệm, tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm. Bà Thập được bầu là Chủ nhiệm Hợp tác xã, các xã viên đăng ký trồng su su trên diện tích 26 ha tại khu vực Ô Quý Hồ. Với vai trò là Chủ nhiệm, bà Thập đã đến Lai Châu, Sơn La để học tập thêm kinh nghiệm và tìm đối tác liên kết, mở rộng thị trường tiêu thụ su su.

Năm 2014, su su vẫn rơi vào tình trạng “được mùa mất giá”, bà Thập mạnh dạn trình bày ý tưởng mở lò sấy su su với các xã viên. Hầu hết mọi thành viên đều hưởng ứng và bỏ vốn đầu tư hơn 1 tỷ đồng xây lò sấy, tháng 10/2014, sản phẩm su su sấy khô mang thương hiệu Hợp tác xã Phát Lợi Sa Pa chính thức ra đời.

Mở hướng đi riêng

Đánh giá về sản phẩm su su sấy khô của Hợp tác xã Phát Lợi Sa Pa, ông Nguyễn Tiến Thành, Trưởng Phòng Kinh tế huyện Sa Pa cho rằng: Đó là tín hiệu tốt để sản xuất su su ở Sa Pa, bởi quả su su có vòng thu hoạch ngắn, quá lứa là coi như bỏ đi. Việc sấy khô su su là rất phù hợp với tính chất của thị trường, nhu cầu của du khách và của người dân, nó càng có ý nghĩa hơn nếu vấn đề thương hiệu hình thành từ đó. Từ khi lò sấy su su của Hợp tác xã Phát Lợi hoạt động, các xã viên không còn lo su su bị ế hay quá lứa, trong khi giá quả su su cũng đã tăng lên từ 1.000 - 1.500 đồng/kg quả tươi. Trung bình 20 kg quả su su tươi thì sấy được 1 kg su su khô với giá bán 120.000 đồng/kg. Giá mua được đẩy lên cao, tính cạnh tranh lớn hơn và nhiều tư thương cũng không còn cơ hội để ép giá các nông hộ.

Anh Nguyễn Trung Triết, xã viên Hợp tác xã Phát Lợi chia sẻ: Bà con đã có ý thức tốt hơn về tính toán đầu ra cho sản phẩm trước khi đầu tư sản xuất. Hợp tác xã Phát Lợi không chỉ là đầu mối sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, mà tại đây các xã viên còn được tham gia trao đổi kinh nghiệm, tập huấn về áp dụng khoa học kĩ thuật nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Từ mô hình thành công của Hợp tác xã Phát Lợi, trên địa bàn đã có thêm một số cơ sở khác nhưng ở quy mô nhỏ hơn. Bà Thập chia sẻ: Hiện, sản phẩm quả su su sấy của hợp tác xã được nhiều nhà hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh đặt mua, thậm chí có doanh nghiệp trong Đà Lạt cũng muốn có được hợp đồng giao hàng để xuất khẩu.

Có thêm sản phẩm mới, tiềm năng tiêu thụ tốt là cơ hội lớn cho người sản xuất nông nghiệp và các doanh nghiệp tiêu thụ, chế biến nông sản. Khó khăn lớn nhất với doanh nghiệp chính là nguồn vốn, hợp tác xã không có tài sản đảm bảo, không đủ các điều kiện để vay vốn ngân hàng với số lượng lớn. Thời cơ mới nhưng việc không chớp và nắm bắt được là điều đáng tiếc với các doanh nghiệp, các hợp tác xã, tổ hợp tác, điều mà các đơn vị này cần trong lúc này chính là các chính sách, chương trình ưu đãi của Nhà nước.

THÚY PHƯỢNG