Cơ giới hóa đồng bộ trong canh tác mía – cú hích của ngành mía đường

Nguồn tin: Báo Thanh Hóa, 10/12/2015
Ngày cập nhật: 13/12/2015

Công ty TNHH hai thành viên Lam Sơn - Sao Vàng đưa cơ giới hóa vào làm đất trồng mía. Ảnh: Lê Đồng

Cùng với cơ giới hóa ở các khâu như cày bừa, trồng mới, phun thuốc bảo vệ thực vật, việc thu hoạch mía bằng máy đã tạo nên mô hình cơ giới hóa đồng bộ, giảm chi phí đáng kể trong canh tác mía.

Cách đây hơn 1 năm, sự kiện Công ty CP Mía đường Lam Sơn cùng Công ty TNHH hai thành viên Lam Sơn – Sao Vàng tổ chức trình diễn máy thu hoạch mía đã trở thành bước ngoặt quan trọng trong phát triển ngành mía đường của tỉnh. Máy thu hoạch mía hiện đại này được nhập khẩu nguyên chiếc từ Hoa Kỳ trị giá hơn 10 tỷ đồng.

Quan sát thực tế, máy chặt mía này có một bộ lưỡi dao đốn sát gốc và một bộ lưỡi dao cắt ngọn mía treo phía trên, chặt theo hàng dọc luống mía. Mía nguyên liệu sau thu hoạch được cắt khúc dài khoảng 25 cm, cuốn thẳng lên thùng xe ô tô tải chạy song song để chở về nhà máy. Theo anh Lê Doãn Trung, cán bộ của Hiệp hội Mía đường Lam Sơn, cho biết: Máy có thể thu hoạch 50 tấn mía mỗi giờ, bằng 400 lao động chặt mía. Người trồng mía thuê máy thu hoạch 1 ha mía cũng tiết kiệm được 6 triệu đồng/ha so với thuê lao động thủ công như lâu nay. Điều đó đồng nghĩa, mới chỉ 1 máy thu hoạch mía được nhập về, đã có hàng nghìn lao động trong vùng mía Lam Sơn được giải phóng sức lao động để làm việc khác. Không những thế, mía được chặt ngang sát gốc đã góp phần tăng gần 10% sản lượng, gốc mía cũng nhanh nảy mầm lứa mới hơn. Sau khi thu hoạch, mía được vận chuyển ngay đến nhà máy, bảo đảm tươi sạch, không bị giảm chữ đường. Toàn bộ ngọn mía, lá mía được máy băm nát, phả đều ra ruộng, góp phần trả lại cho ruộng một lượng hữu cơ cho những vụ sau.

Tuy nhiên, để máy thu hoạch mía hoạt động, yêu cầu đồng đất trồng mía phải có diện tích lớn. Những cánh đồng, khu đồi bị các gia đình chia nhỏ diện tích, sản xuất manh mún thì khó áp dụng việc thu hoạch mía bằng máy cũng như mô hình cơ giới hóa đồng bộ. Việc dồn điền, đổi thửa thành những cánh đồng mẫu lớn, áp dụng cơ giới hóa trong các khâu canh tác cũng là một trong những nội dung của tái cơ cấu ngành mía đường tại Việt Nam hiện nay. Ông Trần Văn Khánh, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Mía đường Nông Cống chia sẻ: Tôi từng đi Thái Lan – đất nước có ngành sản xuất mía đường hiện đại để nghiên cứu. Đường Thái Lan luôn rẻ hơn nhiều so với đường Việt Nam bởi họ quy hoạch được vùng nguyên liệu rộng lớn, tất cả các khâu canh tác, thu hoạch mía đều bằng máy nên giá nhân công kết tinh trong sản phẩm thấp. Rõ ràng, điều ông Khánh đúc rút được từ nước bạn đang được manh nha hình thành với ngành sản xuất mía đường tại Thanh Hóa. Tuy đó mới chỉ là những mô hình ban đầu, song hiệu quả kinh tế đã được khẳng định. Hiện nay, đơn vị áp dụng rộng rãi mô hình cơ giới hóa đồng bộ trong trồng mía hiệu quả nhất chính là Công ty TNHH hai thành viên Lam Sơn – Sao Vàng tại vùng đồi Lam Sơn. Công ty CP Mía đường Lam Sơn cũng xác định đây là hướng phát triển tất yếu, là giải pháp quan trọng trong lộ trình “Làm mới lại cây mía, hạt đường Lam Sơn”. Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2020, vùng mía Lam Sơn sẽ đầu tư đồng bộ các loại máy làm đất, máy trồng mía, máy chăm sóc và thu hoạch mía, phấn đấu đưa Công ty CP Mía đường Lam Sơn trở thành doanh nghiệp hàng đầu tại Việt Nam trong ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất mía đường.

Không chỉ với các doanh nghiệp lớn, nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh đã sớm nhận thấy việc canh tác mía ứng dụng khoa học - kỹ thuật là xu thế tất yếu nên đã chủ động chuyển đổi hình thức canh tác. Đầu vụ mía 2015 – 2016 này, bà Lê Thị Tuyết, xã Xuân Lam (Thọ Xuân) đã kêu gọi thêm 9 hộ trồng mía trong xã, góp đất trồng mía thành khu ruộng rộng tới 16 ha và các hộ triển khai trồng mía theo mô hình cơ giới hóa đồng bộ. Gần như tất cả các khâu trong canh tác được triển khai bằng máy và áp dụng khoa học - kỹ thuật nên đã giải phóng cơ bản sức lao động thủ công. Đến đầu tháng 12 này, mô hình đang chuẩn bị cho thu hoạch, năng suất mía ước đạt khoảng 120 tấn/ha, cao hơn 30% những ruộng mía canh tác truyền thống. Theo hạch toán của các hộ, mỗi ha mía cho thu nhập khoảng 120 triệu đồng, trừ các chi phí khoảng 70 triệu đồng, lợi nhuận đạt khoảng 50 triệu đồng/ha. Với các mô hình canh tác truyền thống trên cùng khu đồng, tổng thu nhập chỉ đạt khoảng 72 triệu đồng/ha, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận khoảng 15 triệu đồng. Không chỉ ở xã Xuân Lam, trên địa bàn huyện Thọ Xuân, tại xã Thọ Lâm, các hộ dân cũng góp đất làm mô hình tương tự với diện tích tới 25 ha; các nhóm hộ khác ở các xã Thọ Lập, Xuân Trường, Xuân Tín... cũng xây dựng được các mô hình cơ giới hóa đồng bộ trong trồng mía.

Các mô hình cơ giới hóa đồng bộ trong trồng mía đã khẳng định hiệu quả hơn canh tác mía truyền thống. Đây chính là tiền đề để nông dân các vùng nguyên liệu xây dựng thêm các mô hình nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả cho người trồng mía.

Lê Đồng