Quy trình kỹ thuật trồng ngô vụ đông trên đất 2 lúa (Phần 1)

Nguồn tin: Khuyến Nông VN, 08/09/2015
Ngày cập nhật: 12/9/2015

Quy trình kỹ thuật này được áp dụng cho khu vực Trung du miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung bộ, trên chân đất sản xuất 2 vụ lúa.

1. Yêu cầu thời vụ:

Thời vụ trồng ngô đông trên đất 2 vụ lúa phù hợp nhất trong khoảng thời gian từ 15 - 25/9 dương lịch. Có thể kéo dài thời gian đến 05/10 dương lịch, nhưng phải trồng bằng bầu.

Tùy vào điều kiện khí hậu, thời tiết cụ thể từng năm, để ngô đạt năng suất, hiệu quả kinh tế cao, hạn chế rủi ro… thì tùy theo từng giống để bố trí thời điểm gieo trồng thích hợp sao cho giai đoạn trỗ cờ, phun râu an toàn nhất trong khoảng thời gian từ 10 - 15/11 dương lịch.

2. Giống ngô:

Trong vụ đông, sử dụng các giống ngô có thời gian sinh trưởng từ 100 - 110 ngày. Ngoài ra, sử dụng các giống ngô đạt các tiêu chuẩn sau:

- Có bộ rễ chân kiềng khỏe, chống đổ ngã tốt.

- Chịu trồng được mật độ cao, có tán lá gọn.

- Khả năng kết hạt tốt. Có tiềm năng năng suất cao.

- Có khả năng: chịu hạn, lạnh và chống chịu sâu bệnh tốt.

Giới thiệu các giống ngô:

+ Giống ngô lai: VS36, NK4300, P4199, CP333, SSC557, SSC586, SSC131, NK6326, NK67, NK6654, NK4300, NK66, DK9901, DK9955, C919, CP3Q, CP555, LVN145, LVN4, LVN99, LVN45...

+ Các giống ngô thực phẩm khá đa dạng, gồm nhóm ngô nếp có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt (MX2, MX4, MX6, MX10, VN2, Wax 44, Wax 48, Wax 50, Milky 36, Tím dẻo 926, Victory 924, HN88...), nhóm ngô đường (Sugar 75, Sugar 77, Hoa Trân 1357, Golden Sweteer 93...).

3. Sản xuất cây con bằng bầu cải tiến:

Ngoài biện pháp tra hạt trực tiếp trên luống trồng, thì sản xuất cây con bằng bầu cải tiến là biện pháp kỹ thuật tiên tiến nhằm giải quyết khâu thời vụ, đồng thời đảm bảo tỉ lệ sống cao; ngoài ra còn điều chỉnh được mật độ trồng, điều chỉnh hướng lá để cây ngô phát triển thuận lợi, cho năng suất cao trong vụ ngô đông.

Kỹ thuật:

- Hạt ngô được gieo trên khay xốp (có thể sử dụng loại khay 66 - 88 lỗ), giá thể gồm: rơm rạ ủ mục hoặc xơ dừa + phân hữu cơ vi sinh + đất bột theo tỉ lệ: 1:1:3. Sử dụng NPK (5.10.3) trộn với hỗn hợp giá thể trên với lượng 30g/1 khay.

- Sau khi gieo hạt, tưới nước giữ ẩm thường xuyên bằng ô-doa. Chọn nơi tiện chăm sóc, tránh ngập úng khi có mưa, nơi có đủ ánh sáng cho cây con phát triển để đặt khay bầu.

- Thời gian để ngô trong bầu tối đa từ 7 - 12 ngày. Không nên để quá 12 ngày, cây ngô sẽ cao vóng, yếu ớt.

Cây ngô con sản xuất bằng phương pháp làm bầu cải tiến (ảnh: Thu Hằng)

4. Chuẩn bị đất trồng ngô đông:

Đất trồng ngô đông, ngay khi thu hoạch lúa vụ trước cần dùng máy thu hoạch để cắt sát gốc rạ. Toàn bộ lượng rạ để lại ruộng dùng để che phủ đất (có tác dụng giảm lượng nước bốc hơi, giữ ẩm cho ruộng trồng, đồng thời hạn chế cỏ dại).

Ruộng trồng độ ẩm yêu cầu tốt nhất từ 85 - 90% (đi lún chân). Nếu ruộng khô cần tưới nước cho đủ ẩm, sau đó mới tiến hành trồng.

Cần tạo rãnh trên ruộng trồng bằng cách áp dụng máy cơ giới hóa sẽ giảm chi phí công lao động. Tùy thuộc điều kiện cụ thể ruộng trồng: nếu ruộng dễ thoát nước thì cứ 5 - 6 hàng tạo 1 rãnh; với ruộng khó thoát nước cứ 3 - 4 hàng tạo 1 rãnh thoát nước. Độ sâu của rãnh thoát từ 18 - 20cm, bề mặt rãnh từ 15 - 20cm.

5. Kỹ thuật trồng cây con ra ruộng:

- Mật độ: để đảm bảo năng suất cao, cần đảm bảo trồng ngô với mật độ từ 60.000 - 65.000 cây/ha (khoảng 2.200 - 2.350 cây/sào Bắc bộ).

- Khoảng cách: hàng cách hàng từ 60 - 65cm, cây cách cây từ 22 - 24cm.

- Cách đặt bầu cây trên luống theo kiểu nanh sấu và hướng đặt bầu theo hướng lá xòe ra 2 bên mép luống.

6. Phân bón

6.1. Liều lượng phân bón: Với mật độ trồng từ 60.000 - 65.000 cây/ha, đòi hỏi cần phải thâm canh tốt thì ruộng ngô mới đạt năng suất cao. Tuy nhiên, tùy theo từng loại đất khác nhau và tùy thực trạng ruộng trồng mà cân nhắc những công thức bón phân sau đây:

Công thức 1: Lượng phân bón (kg/ha):

Urê: 350 - 420

Lân supe: 500 - 600

Kaliclorua: 160 - 200

Ghi chú: Đất có độ phì tốt

Công thức 2: Lượng phân bón (kg/ha):

Phân chuồng/ Hữu cơ sinh học: 6.000 - 8.000

Urê: 350 - 420

Lân supe: 500 - 600

Kaliclorua: 200 - 220

Ghi chú: Đất có độ phì Khá

Công thức 3: Lượng phân bón (kg/ha):

Phân chuồng/ Hữu cơ sinh học: 10.000

Urê: 350 - 420

Lân supe: 600 - 700

Kaliclorua: 220 - 250

Ghi chú: Độ phì kém đến trung bình

Ghi chú: Phân chuồng đã hoai mục. Nếu bón phân hữu cơ sinh học thì lượng bón tương đương 1/10 lượng phân chuồng.

6.2. Phương pháp bón: Các đợt bón kết hợp với làm đất, xới xáo và làm cỏ theo các đợt bón sau đây:

Bón lót:

Thời điểm bón: Khi xới đất, lên luống trồng

Lượng bón: Toàn bộ phân chuồng, phân lân supe + 1/3 lượng urê

Bón thúc lần 1:

Thời điểm bón: Khi ngô 5 - 6 lá

Lượng bón: Bón 1/3 lượng urê + 1/2 lượng Kali clorua.

Bón thúc lần 2:

Thời điểm bón: Khi ngô 10 - 11 lá

Lượng bón: Bón hết lượng phân còn lại

Ghi chú: Khi ngô bắt đầu xoáy nõn

7. Tưới và quản lý nước:

Trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển, cây ngô luôn cần đảm bảo đủ ẩm, nhưng cũng không được để ruộng ngập nước sau mưa. Chú ý, trong giai đoạn đầu vụ ngô đông thường có những trận mưa lớn, nên cần có biện pháp thoát nước kịp thời, không để ruộng bị ngập quá 24 giờ (sẽ làm chết cây con và ruộng ngô sẽ sinh trưởng phát triển kém).

Đối với ruộng ngô có điều kiện tưới, thì trong suốt quá trình từ gieo trồng đến sau khi trỗ cờ 20 ngày, cây ngô cần bổ sung nước 5 - 7 lần. Ở những nơi điều kiện thủy lợi cho phép có thể duy trì mực nước thường xuyên trong rãnh từ 5 - 7cm. Khi tưới nước cần kết hợp với các kỳ bón phân.

Trong điều kiện khô hạn giai đoạn mới trồng, nếu cây con có biểu hiện thiếu nước (lá nhỏ, quăn) cần phải tưới bổ sung nước ngay cho ruộng ngô.

8. Quản lý cỏ dại:

Trước khi đưa bầu ngô ra ruộng, có thể sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm để phun trừ. Thuốc hiện phổ biến trên thị trường hiện nay là Maizine 80WP. Liều lượng và cách phun: pha 2,5 - 3,0kg thuốc cùng 400 lít nước phun cho 1 ha (khoảng 100g pha với 14 lít nước phun cho 1 sào Bắc bộ).

Cũng có thể sử dụng thuốc trừ cỏ hậu này mầm Gramoxone 20SC để phun cho ruộng ngô có nhiều cỏ sau khi trồng, với liều lượng và cách pha như thuốc trừ cỏ Maizine 80WP. Tuy nhiên chú ý khi phun loại thuốc trừ cỏ này vì trên ruộng có cây ngô nên khi phun cần tránh phun vào cây ngô, tốt nhất là gắn phễu chụp để tránh thuốc dính vào cây ngô.

Nếu có điều kiện nhân lực, tốt nhất là làm cỏ bằng biện pháp thủ công, kết hợp xới xáo, bón phân thúc sẽ tốt hơn cho môi trường sản xuất.

Vũ Thị Thủy - Trung tâm Khuyến nông Quốc gia