Thuốc diệt cỏ chứa hoạt chất paraquat: Cực độc nhưng rất dễ mua

Nguồn tin: Báo Bà Rịa Vũng Tàu, 26/10/2015
Ngày cập nhật: 27/10/2015

Tính từ năm 2014 đến nay, Bệnh viện Bà Rịa tiếp nhận 50 trường hợp ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), trong đó phần lớn là thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat. Điều đáng nói là 90% các ca ngộ độc paraquat đều tử vong. Ở một số nước trên thế giới, paraquat đã bị cấm sử dụng, tuy nhiên ở Việt Nam loại thuốc này mua bán khá dễ dàng.

Bác sĩ Trần Thanh Đạt khám cho một bệnh nhân bị ngộ độc do uống thuốc BVTV tại Bệnh viện Bà Rịa.

Vừa qua, Bệnh viện Bà Rịa đã tiếp nhận một trường hợp ngộ độc do uống thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat. Đó là anh Đ.V.L. ở huyện Châu Đức, sinh năm 1988. Người nhà của anh L. cho biết, do trục trặc chuyện tình cảm với bạn gái, anh L. buồn rầu, thất vọng và đã uống thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat để tự vẫn. Khi gia đình phát hiện đã đưa đến bệnh viện cấp cứu nhưng anh L. không thể qua khỏi.

Cách đây không lâu, một nạn nhân đã 2 lần tìm đến thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) để tự tử do nợ nần cờ bạc. Lần đầu, nạn nhân uống thuốc trừ sâu thì được người nhà phát hiện và đưa đi cấp cứu kịp thời nên đã qua khỏi. Sau lần đó, nạn nhân vẫn không bỏ được máu mê cờ bạc nên tiếp tục nợ nần và lần này nạn nhân dùng thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat để tự tử vì biết rằng thuốc này vô phương cứu chữa.

Theo thạc sĩ, bác sĩ Trần Thanh Đạt, Khoa Hồi sức tích cực chống độc Bệnh viện Bà Rịa, sở dĩ thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat gây tử vong cao, bởi hiện nay ngộ độc này chưa có thuốc giải. Độc tính của thuốc rất cao, khi uống vào dù chỉ một lượng nhỏ cũng sẽ gây cháy bỏng đường tiêu hóa, tổn thương thực quản nghiêm trọng. Bệnh nhân dù có cứu được thì một thời gian sau cũng bị xơ phổi dẫn đến tử vong.

Mặt sau một chai thuốc diệt cỏ chứa hoạt chất paraquat.

Mặc dù thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat là loại thuốc rất độc, nhưng lại được mua bán khá dễ dàng tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp. Trong vai khách hàng, chúng tôi tìm đến cửa hàng vật tư nông nghiệp M.H. ở thị trấn Long Điền hỏi mua thuốc diệt cỏ. Sau khi hỏi người mua cần phun thuốc trên diện tích bao nhiêu mét vuông, người bán hàng đưa cho chúng tôi chai thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat có hiệu là Gfaxon, 450ml xuất xứ do Công ty Shandong Trung Quốc sản xuất. Chai thuốc được bán với giá 40.000 đồng. Ngoài ra, người bán hàng không có chỉ dẫn gì thêm. Xem kỹ chai thuốc, chúng tôi thấy những dòng chữ cảnh báo độc hại trên chai thuốc ở dòng đầu tiên có ghi “ĐỘC CAO, BẢO QUẢN XA TRẺ EM”.

Tiếp tục tìm đến cửa hàng vật tư nông nghiệp T.N. tại xã Hòa Long, TP.Bà Rịa để hỏi mua thuốc diệt cỏ, người bán hàng đưa cho chúng tôi chai thuốc hiệu Gamoxon cũng có chứa hoạt chất paraquat sản xuất tại Indonesia, dung tích 100ml và dặn pha với 8 lít nước, nhưng không có chỉ dẫn gì thêm về tính chất độc hại của thuốc. Chỉ khi chúng tôi hỏi: “Thuốc này có độc lắm không?” thì người bán mới nói là rất độc, đừng để dính vào người.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, paraquat là loại hóa chất cực độc có trong thuốc diệt cỏ đã bị cấm sử dụng trong nông nghiệp ở các nước châu Âu nhưng ở nước ta vẫn được sử dụng rộng rãi. Hiện trên thị trường thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat có các tên khác như: glamoxone, cyclone, surefire, prelude... loại thuốc này gây bỏng nghiêm trọng khi tiếp xúc trực tiếp với cơ thể người. Đã có trường hợp uống paraquat vừa vào miệng thì lập tức nhổ ra nhưng đã bị bỏng nặng toàn bộ khoang miệng.

Trao đổi với ông Nguyễn Chí Đức, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, chúng tôi được ông Đức cung cấp danh sách gồm 49 thương phẩm thuốc diệt cỏ có chứa hoạt chất paraquat đã được đăng ký kinh doanh. Đồng thời, ông Đức cho biết, Luật BVTV và Thông tư 03/2013/TT-BNNPTNT của Bộ NN-PTNT quy định rõ, nhà sản xuất phải ghi rõ khuyến cáo độc hại của thuốc BVTV trên bao bì ít nhất từ cỡ chữ 8 trở lên, cửa hàng kinh doanh thuốc BVTV phải hiểu biết về tính chất độc hại của thuốc và hướng dẫn, khuyến cáo cho người dân. Hiện nay, những cơ sở kinh doanh thuốc BVTV muốn được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện phải đạt 16 tiêu chí, trong đó yêu cầu người bán hàng phải có chứng chỉ đào tạo kiến thức về thuốc BVTV. Qua đợt kiểm tra các cửa hàng kinh doanh thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh thì hầu hết các cơ sở đều có đủ các tiêu chí này.

Tuy nhiên, ông Đức cho rằng, việc người dân mua thuốc có hoạt chất paraquat cũng như một số loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ khác để tự tử là rất khó kiểm soát vì không ai khi đi mua lại nói rằng mình dùng thuốc để tự tử.

Theo ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục BVTV, Bộ NN-PTNT hiện đang xây dựng thông tư mới để thay thế Thông tư 03. Trong thông tư mới sẽ có quy định rõ hơn việc mua bán thuốc BVTV, chẳng hạn nhà sản xuất phải có khuyến cáo rõ ràng, cụ thể hơn trên nhãn mác về tác hại, đặc biệt là những loại có thể dùng tự tử. Đối với người kinh doanh, sẽ có những quy định cụ thể, rõ ràng hơn về điều kiện mua bán thuốc BVTV cũng như các quyền và nghĩa vụ của họ.

Để phòng tránh ngộ độc các loại hóa chất BVTV độc hại, cần chú ý: Nhãn mác sản phẩm phải ghi rõ các loại hoá chất, độc tính, cách cấp cứu khi nhiễm độc; cất giữ thuốc ở nơi riêng biệt có khóa, ngoài tầm với của trẻ em... Không được đựng thuốc trong các vật dụng khác vì dễ nhầm lẫn dẫn đến việc có thể uống nhầm. Cửa hàng kinh doanh thuốc BVTV không bán thuốc BVTV độc hại, hoặc phải suy xét kỹ khi bán thuốc cho các trường hợp ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Trong các gia đình cần phải quan tâm chia sẻ lẫn nhau, giải quyết tốt những mâu thuẫn để không dẫn đến ý muốn tự vẫn của người thân.

Khi phát hiện có người uống thuốc BVTV tự tử cần phải lập tức đưa đến cơ sở y tế gần để súc rửa ruột và chuyển viện sớm. Khi đưa nạn nhân đi cấp cứu cần mang theo chai thuốc mà nạn nhân đã uống để bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác loại ngộ độc của nạn nhân. Người xung quanh không được tự ý xử lý và tuyệt đối không đổ thuốc cho bệnh nhân uống. Đã có một số trường hợp do người nhà cho uống sừng tê giác khiến tình trạng bệnh nhân trở nên trầm trọng hơn. (Thạc sĩ, bác sĩ Trần Thanh Đạt, Khoa Hồi sức tích cực chống độc Bệnh viện Bà Rịa)

NGUYỄN THI