El Nino ảnh hưởng thế nào đến giá cà phê?

Nguồn tin: Kinh Tế Sài Gòn, 07/06/2014
Ngày cập nhật: 9/6/2014

Theo dự báo khí tượng thủy văn của nhiều nước, khả năng xảy ra hiện tượng thời tiết El Nino là rất cao. Tuy vậy giá cà phê không vì thế mà tăng, hiện đang lẩn quẩn ở mức thấp. Thời tiết bất lợi chắc sẽ hỗ trợ giá nông sản… nhưng đôi khi thông tin thời tiết cũng dễ trở thành cái bẫy có lợi cho người khác chứ không phải nông dân.

Giá khật khừ chờ hướng mới

Biểu đồ 1: Diễn biến giá đóng cửa sàn kỳ hạn robusta trong tháng (tác giả cập nhật)

Sau khi sụp mạnh và mất 38 đô la/tấn khi đóng cửa vào ngày 3-6, giá kỳ hạn robusta Ice Liffe khật khừ, tăng không tăng, giảm không giảm, chòng chành ở mức thấp. Thị trường đã bắt đầu chuyển thời đểm giao dịch chính từ tháng 7 sang tháng 9-2014 nhưng giá niêm yết tuần qua vẫn loanh quanh mức 1.910-1.920 đô la Mỹ/tấn, là mức thấp nhất trong vòng hai tháng nay.

Thị trường nội địa khá yên ắng. Giá cà phê nguyên liệu trong tuần có lúc xuống mức 37 triệu đồng/tấn, giảm mất 5 triệu đồng so với giá đỉnh của niên vụ này được thiết lập vào khoảng giữa tháng 3-2014.

“Các nước tiêu thụ cà phê truyền thống ở Bắc bán cầu đang vào mùa hạ. Thường vào thời điểm này, nhu cầu tiêu dùng không cao nên các hãng rang xay hạn chế mua vào”, đại diện một nhà nhập khẩu Thụy Sĩ có văn phòng tại TPHCM cho biết. “Không mấy ai hỏi mua đi thẳng như trước. Còn hàng mua đưa vào kho nay cũng bắt đầu ít dần vì giá mua bán không khớp”, giám đốc một công ty xuất khẩu tại TP Buôn Ma Thuột giải thích thêm.

Giá xuất khẩu robusta loại 2,5% đen bể đang được chào với mức trừ 30-40 đô la Mỹ dưới giá niêm yết London, trong khi đó người mua trả chừng trừ 70-80 đô la/tấn FOB. Tuy nhiên, “chỉ có ai thiếu hàng giao của các hợp đồng đã ký trước đây, nay mới hỏi mua nhưng lượng mua chỉ vừa đủ bù cho lượng đã bán khống”, vị đại diện này nói.

Sáng thứ Bảy 7-6, giá cà phê nguyên liệu tại các tỉnh Tây Nguyên đang ở mức 37,5 triệu đồng/tấn, bằng hoặc giảm nhẹ so với cuối tuần trước. Trên thị trường quốc tế, sàn robusta London khuya hôm qua đóng cửa phiên cuối tuần thứ Sáu 6-6 giá được chốt mức 1.922 đô la/tấn, tăng 7 đô la/tấn so với ngày giao dịch trước nhưng cả tuần giảm 34 đô la/tấn (xin xem biểu đồ trên).

Giá kỳ hạn rớt nhưng giá nội địa không nao núng. Chính vì vậy, giá xuất khẩu dựa trên giá chênh lệch không thể giảm sâu, làm hạn chế mua bán xuất khẩu trong những ngày gần đây và sắp tới nếu mức chênh lệch không xuống sâu hơn.

El Nino: kẻ đợi người lo

Nhiều người cho rằng giá tăng nhẹ vào dịp cuối tuần qua có thể xuất phát từ dự báo khả năng El Nino, một hiện tượng thời tiết thất thường gây mưa lũ tại các nước Brazil, Colombia… và nắng hạn tại các nước như Indonesia, Việt Nam… sẽ làm giảm sản lượng cà phê tại các vùng chịu ảnh hưởng.

Tuần qua, Trung tâm Dự báo Khí hậu thuộc Tổng cục Khí tượng quốc gia của Mỹ đóng tại bang Maryland (Mỹ) đã nâng khả năng hiện tượng El Nino sẽ xảy ra vào mùa hè năm nay, từ tỉ lệ 65% trước đây lên 70%; xác suất này càng tăng cao lên 80% trong nửa năm cuối.

Tại Việt Nam, vừa qua ngành khí tượng thủy văn cũng cho rằng đang có dấu hiệu El Nino trở lại và có thể gây ảnh hưởng đến mùa màng, trong đó có cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên và Đông Nam bộ. “Mấy bữa rày trông mưa mà vẫn chưa thấy, cây đang cần phân nhưng chẳng thể nào chăm bón”, nông dân tại một huyện ở Daklak than thở.

Thật ra, nếu như El Nino xảy ra, tác hại của nó đến mùa màng nông sản chỉ xuất hiện vào niên vụ sau. Nông dân chẳng phấn khích gì với hiện tượng “họa nhiều hơn phúc” này. Nên ảnh hưởng tức thì đến giá hiện nay chỉ là một lối giải thích của người đầu cơ, đang còn hàng mua phải khi giá cao chưa bán được. “El Nino nếu có xảy ra và làm giá tăng ngay, nông dân như chúng tôi cũng chẳng còn hạt cà phê nào nữa vì đã bán hết rồi,” anh Lê Thành Tâm ở huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng bộc bạch.

Chính ai đầu cơ còn hàng, “thi gan” với giá tăng bấy lâu mới là người đang trông chờ El Nino đến cứu họ.

Thật vậy, nếu hiện tượng thời tiết bất lợi này được phát hiện trong các tháng trước, khi nông dân còn hàng, khả năng giữ hàng giúp giá tăng bấy giờ là rất lớn. Giá rớt từ hơn cả tháng nay có phần nói lên rằng nông dân đã bán hàng ra nhiều, phần nào gây sức ép để giá xuống dần.

Xét về mặt tâm lý thị trường, dự báo El Nino có thể làm nhiều người tin thời tiết nắng hạn, giảm sản lượng làm giá sẽ tăng. Ngược lại, chạy theo dự báo ấy, nhiều nông dân vì tin giá sẽ tăng mà đổ công đổ của để cứu, thậm chí làm tăng sản lượng bằng mọi giá. Đầu tư nhiều, giá thành sản xuất cao hơn… song nếu giá không tăng theo lời đồn, thiệt đơn thiệt kép lại quay về với nông dân.

Đúng vậy, “đừng cho dự báo El Nino là tất cả mà xem dự báo ấy như một trong muôn vàn yếu tố làm nên giá nông sản. Nếu bên này bờ Thái Bình Dương khô hạn, thì bên kia bờ thời tiết ẩm ướt có thể giúp Brazil và các nước Nam Mỹ tăng sản lượng”, một nhà phân tích thị trường tại TPHCM bình luận.

Tin trên thị trường cho rằng tồn kho robusta của những hãng kinh doanh hay “có máu đầu cơ” hiện phải trên 300.000 tấn, đang nằm rải rác tại các kho riêng và ngoại quan ở nội địa nước ta và kho thuộc sàn Ice Liffe. Đây sẽ là yếu tố quan trọng và bất ngờ hơn cả El Nino đối với giá cà phê trong thời gian tới.

Nguyễn Quang Bình