Đỏ mắt với bí đỏ

Nguồn tin: Báo Khánh Hòa, 10/12/2014
Ngày cập nhật: 11/12/2014

Năm nay, diện tích trồng bí đỏ ở thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) tăng đột biến, năng suất cũng cao hơn những vụ trước. Hiện tại, tuy bí đã đến lúc thu hoạch nhưng thương lái lại liên tục giảm giá… khiến người trồng bí nơi đây như đang ngồi trên đống lửa.

Nông dân tất bật thu hoạch bí đỏ.

Được mùa mà chẳng vui

Những cơn mưa lất phất làm buổi sáng thêm se lạnh, nhưng trên các con đường liên thôn ở xã Ninh Thân, không khí thu hoạch bí đỏ vẫn tấp nập, hối hả. Dọc con đường đất từ thôn Tân Phong đến những ngọn núi phía Tây, chúng tôi bắt gặp rất nhiều xe tải chở đầy bí đỏ. Trên những bãi đất trống ven đường bí đỏ cũng được chất thành từng đống và phủ bạt chờ người đến mua. Ngồi bên đống bí đỏ bên đường, anh Nguyễn Thành Son (thôn Chấp Lễ) cho biết: “Năm nay bí trúng mùa, nhà tôi trồng 2ha, thu được hơn 15 tấn. Tôi đã chở hết về đây từ 3 ngày nay nhưng chưa bán được. Khi chưa thu hoạch thì người mua thỏa thuận giá 2.500 đồng/kg; thu hoạch xong rồi họ lại ép xuống còn 2.000 đồng/kg nên tôi không bán. Tôi sợ để lâu bí sẽ bị thối nên hôm nay kêu đến bán thì họ lại không mua”. Anh Lê Đình Quý (thôn Tân Phong) cũng cho biết, vụ bí đỏ năm nay anh trồng 4ha, đã thu hoạch, chở về nhà được hơn 20 tấn và đang tiếp tục thu hoạch số còn lại, nhưng chưa bán được trái nào khiến anh “ăn không ngon, ngủ không yên”. “Năm ngoái tôi trồng 2ha bí đỏ, bán giá bình quân 7.500 đồng/kg nên lãi được mấy chục triệu. Năm nay tôi thuê đất trồng thêm 2ha, nhưng nếu bán giá 2.500 đồng/kg như hiện nay thì tôi sẽ bị lỗ khoảng 7 - 8 triệu đồng/ha”, anh Quý buồn bã nói.

Theo ông Lê Văn Lợi - Chủ tịch UBND xã Ninh Thân, vụ năm nay, toàn xã có hơn 45ha trồng bí đỏ, hiện tại đã thu hoạch khoảng nửa diện tích, nhưng thương lái chỉ mới thu mua với số lượng không đáng kể nên lượng bí đã thu hoạch đang tồn đọng trong dân khá lớn.

Xã Ninh Sơn là địa bàn trồng bí đỏ lớn nhất ở thị xã Ninh Hòa từ trước đến nay, đặc biệt năm nay diện tích trồng loại cây này tăng kỷ lục, với trên 200ha. Những ngày này, dọc con đường trung tâm xã rất dễ bắt gặp cảnh bí đỏ chất thành từng đống, tủ bạt ven đường. Vợ chồng chị Nguyễn Thị Hương (ở xã Ninh An) đang ngồi canh đống bí hàng chục tấn đã thu hoạch 5 ngày nay. Chị Hương buồn rầu cho biết: “Gia đình tôi có 2ha đất rẫy ở xã Ninh Sơn, năm ngoái trồng bí lời hơn 50 triệu đồng. Năm nay bí đạt năng suất hơn, nhưng giá lại quá thấp. Hiện tại người mua chỉ trả có 2.500 đồng/kg nên tôi chưa bán. Vì nếu bán giá này, tôi sẽ lỗ khoảng 15 triệu đồng”.

Trên những ngọn đồi quanh khu vực thung lũng Thùng Nhà Bùi ở phía Tây xã Ninh Sơn, người dân cũng đang ra sức thu hoạch bí đỏ vì sợ trời mưa kéo dài bí sẽ bị thối. Trên ngọn đồi cao, ông Hoàng Công Ấn (thôn 3) đang cùng nhiều nhân công vác từng bao tải bí đỏ từ trên đỉnh xuống tập kết ở khu vực lưng chừng đồi để chờ xe lên chở. Để thu hoạch xong 2,5ha bí đỏ, ông Ấn phải thuê 10 người hái và vác bí trong 2 ngày, với tiền công 230.000 đồng/người/ngày và 3 chuyến xe tải chở bí về nhà, với chi phí 900.000 đồng/chuyến. “Năm nay bí được mùa, 1ha đạt trên dưới 8 tấn, nhưng chi phí cao mà giá bán lại quá thấp nên người trồng chỉ hòa vốn”, ông Ấn cho biết.

Lời, lỗ do thương lái

Năm ngoái, toàn thị xã Ninh Hòa có khoảng 200ha diện tích trồng bí đỏ; tuy năng suất không bằng năm nay, nhưng thương lái thu mua với giá giao động từ 6.000 - 7.500 đồng/kg nên người trồng thu lãi khá cao. Nếu như vụ bí đỏ năm trước, không khí mua bán rất nhộn nhịp thì năm nay, cùng với cảnh mua bán đìu hiu là nỗi thất vọng hiện trên nét mặt của những người trồng bí. Chị Hoàng Thị Mai Tuyến (thôn 3, xã Ninh Sơn) buồn bã: “Năm ngoái vào độ thu hoạch, đầu nậu giành giật nhau mua bí, dọc con đường này xe tải xếp hàng dài chờ bốc hàng. Vậy mà từ đầu vụ năm nay đến giờ chỉ có 1 người đến mua. Nhà tôi trồng 4ha, hiện đã chín rộ, thấy trời mưa thế này cũng muốn thu hoạch, nhưng vì giá quá thấp nên tôi cứ để đó, hy vọng mai mốt giá tăng lên thì tôi sẽ thu hoạch”.

Bà Trần Thị Út, người thu mua bí đỏ ở Ninh Hòa từ nhiều năm nay cho biết, từ đầu vụ đến nay, bà thu mua mỗi ngày từ 10 - 50 tấn bí. Hiện tại bí loại 1 bà cũng chỉ mua với giá 2.800 đồng/kg, loại thấp nhất là 1.000 đồng/kg. “Thực ra không phải chúng tôi cố tình ép giá mà là do năm nay lượng bí quá nhiều. Năm ngoái tôi chủ yếu chuyển vào thị trường các tỉnh Nam bộ, nhưng năm nay ở Đồng Nai lượng bí đỏ cũng tăng đột biến và giá rất thấp. Mỗi vựa phía Nam hiện đang tồn đọng hàng trăm tấn bí nên tôi phải chuyển ra thị trường miền Bắc, nhưng số lượng rất ít vì ngoài đó cũng có nhiều nơi trồng bí này. Hơn nữa bây giờ mỗi chuyến xe không được chở nhiều, chi phí vận chuyển tăng hơn 3 lần so với trước nên chúng tôi buộc phải hạ giá đầu vào để bù vào khoản chi phí này”, bà Út nói.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện tại trên địa bàn xã Ninh Sơn chỉ có 2 người thu mua. Riêng ở xã Ninh Thân, từ đầu vụ, ngoài 2 thương lái này còn có 1 người khác tên Hoàng từ TP. Hồ Chí Minh cũng ra đây mua bí. Nhưng người này đã tìm cách móc nối với các đầu nậu khác để ép giá xuống 900 đồng/kg. Khi phát hiện sự việc, nhiều người dân xã Ninh Thân vì quá bức xúc đã đuổi đánh và không cho người này thu mua bí trên địa bàn. Sau đó, các thương lái khác đã nâng giá lên mức cao nhất là 2.300 đồng/kg (loại 1) như hiện nay.

Những người dân trồng bí đỏ mà chúng tôi tiếp xúc đều cho biết, từ trước đến nay họ không hề hay biết về sự biến động của thị trường đối với sản phẩm mà họ làm ra. Cứ thấy năm trước bí bán được giá là năm sau họ lại mở rộng diện tích trồng loại cây này. Ông Phạm Minh Long - Chủ tịch UBND xã Ninh Sơn cho biết:

“Năm ngoái, toàn xã trồng khoảng 50ha bí đỏ, giá cao nên người dân lãi nhiều. Nhưng vì đầu ra hết sức bấp bênh nên chúng tôi khuyến cáo bà con không mở rộng diện tích. Vậy mà năm nay, diện tích trồng bí đỏ tự phát tăng lên trên 200ha, trong khi giá bán lại rất thấp nên tuy rất được mùa, nhưng phần lớn người trồng bị thua lỗ”.

Ông Trần Văn Dũng - Trưởng phòng Kinh tế thị xã Ninh Hòa cũng cho biết: “Thị trường nông sản những năm qua rất bấp bênh, nhất là cây ớt và bí đỏ nên chúng tôi không khuyến khích mở rộng diện tích các loại cây trồng này. Nhưng người dân hễ thấy năm trước có lãi khá là năm sau tự phát trồng nhiều hơn, vì thế rủi ro là điều khó tránh khỏi. Riêng diện tích trồng bí đỏ năm nay trên địa bàn thị xã tăng đến trên 400ha, tập trung chủ yếu ở các xã Ninh Thân, Ninh Thọ, Ninh An, Ninh Lộc, Ninh Thượng, Ninh Trung và nhiều nhất là xã Ninh Sơn”.

Điệp khúc “được mùa mất giá, mất mùa được giá” đã lặp đi lặp lại nhiều lần với người nông dân trồng bí đỏ ở Ninh Hòa trong nhiều năm qua. Gần đây nhất là năm 2012, khi đó giá bí chỉ có 500 đồng/kg đã khiến toàn bộ người trồng đều chịu lỗ, nhiều gia đình phải mang nợ vì bí. Vụ bí đỏ năm nay, tuy chỉ mới thu hoạch được một nửa, nhưng vì nhiều khả năng sẽ thất bát và những người nông dân nơi đây lại phải nhận thêm một bài học chưa cũ về bí đỏ.

NAM ANH