Trồng ba kích: Hướng đi mới của Đồng Sơn (Quảng Ninh)

Nguồn tin: Báo Quảng Ninh, 25/11/2014
Ngày cập nhật: 26/11/2014

Đồng Sơn (huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh) là xã vùng cao, có tổng diện tích đất tự nhiên rất lớn, lên tới 12.702,26ha, nhưng chiếm tới 94,5% là đất rừng, đất trồng lúa chỉ chiếm con số nhỏ nhoi là 0,76%.

Trước đây, rừng Đồng Sơn vốn rất nhiều cây ba kích mọc tự nhiên. Thế nhưng hiện nay, phần lớn đất rừng được giao cho các hộ dân trồng keo, người dân đốt thực bì trước khi trồng rừng khiến lượng cây ba kích được tái sinh rất ít. Mặt khác, do tình trạng người dân khai thác ba kích tự nhiên quá mức, họ lại không ý thức lấp lại gốc sau khi đã thu hoạch củ để cây tiếp tục sinh trưởng, càng khiến cây ba kích hiếm dần đi trong tự nhiên. Trong những năm gần đây, hiệu quả của việc chữa bệnh của cây ba kích đã được rất nhiều người quan tâm, với các chức năng như bổ thận, tráng dương, cường gân cốt, khử phong thấp… Do vậy, việc khôi phục lại nguồn lợi ba kích bằng cách trồng lại được rất nhiều người hưởng ứng, vì cây phù hợp điều kiện sinh học, sinh thái với vùng núi cao Đồng Sơn, lại tạo việc làm tại chỗ cho các lao động địa phương và đem lại nguồn thu nhập không nhỏ cho người trồng.

Trồng dưới tán rừng tự nhiên, cây ba kích ở thôn Tân Ốc 2, xã Đồng Sơn (huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh) đang phát triển tốt.

Nhưng hiện tại ở Đồng Sơn, người dân trồng ba kích vẫn mang tính tự phát, manh mún chưa tập trung. Việc mua bán ba kích vẫn do người tiêu dùng biết và tự tìm đến, hoặc thương lái đến xã thu mua với giá rẻ, một phần nhỏ được đưa đến địa phương khác tiêu thụ. Vậy là, mặc dù cây ba kích có giá trị kinh tế rất cao, nhu cầu của người tiêu dùng lớn, nhưng hiệu quả kinh tế không đáng kể. Hiện tại, các sản phẩm nông, lâm của Đồng Sơn tiêu thụ thông qua các cửa hàng nhỏ lẻ tự phát của người dân, trên địa bàn không có chợ, đường giao thông không thuận lợi gây khó khăn cho người dân trong việc trao đổi mua bán hàng hoá.

Từ cuối năm 2013, phương án “Vùng quy hoạch trồng cây dược liệu ba kích tập trung xã Đồng Sơn - huyện Hoành Bồ giai đoạn 2013 - 2020” của huyện Hoành Bồ, đã được tiến hành tại thôn Tân Ốc 2, xã Đồng Sơn trên diện tích 20ha.

Hiện nay, đã có 17 hộ dân tham gia trồng trên diện tích 10ha và được Nhà nước hỗ trợ 70% tiền giống, phân bón. Chúng tôi có mặt tại thôn Tân Ốc 2, khu vực trồng cây ba kích, sau hơn 1 năm được trồng cây phát triển tốt, thân mập vươn dài khoảng 2m, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%. Cây được trồng trong khu rừng có các cây bản địa như dẻ, sến, táu…, mục đích để tạo môi trường tự nhiên thích hợp giúp cho củ ba kích phát triển đạt chất lượng giống như trong tự nhiên.

Ông Đặng Hữu Linh, Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Sơn, đồng thời là hộ trồng ba kích cho biết: Chúng tôi thực hiện theo hướng nhiều hộ trồng tập trung, nhằm khắc phục tình trạng manh mún, phân tán trong sản xuất, tạo điều kiện áp dụng công nghệ mới, các kỹ thuật tiến bộ mới, để có khối lượng hàng lớn, giá trị kinh tế cao. Chúng tôi đã nghiên cứu vùng đất đưa vào quy hoạch xa khu dân cư, xa khu công nghiệp, không có tác nhân ngoại cảnh khác gây ảnh hưởng như chăn thả gia súc, đổ chất thải khu dân cư, dưới chân đường điện cao thế gây ảnh hưởng đến khu vực trồng cây. Đất khu vực trồng ba kích là đất feralit đỏ, vàng có lượng mùn ở mức trung bình, tơi xốp và hơi chua phù hợp với loài cây này.

Hiện nay, giá ba kích tươi trên thị trường trung bình là 120.000 đồng/kg, ba kích trồng ở Hoành Bồ rất được người mua tin dùng. Vùng trồng cây ba kích ở Đồng Sơn là bước đi trước tạo sự ổn định cho vùng trồng cây kinh tế trên địa bàn xã. Bởi giai đoạn từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo, xu hướng đô thị hoá và công nghiệp hoá của huyện sẽ diễn ra nhanh và mạnh, diện tích đất trồng cây của huyện có nguy cơ bị thu hẹp lại, do đó rất cần thiết để phát huy lợi thế các vùng đa chuyên canh tập trung với quy mô thích hợp phát triển mạnh các dịch vụ hỗ trợ.

Ông Đặng Hữu Linh cho biết thêm: Từ diện tích ban đầu này, chúng tôi tiếp tục phát triển thêm 10ha nữa vào các năm sau để đạt con số 20ha như trong kế hoạch. Ba kích trồng khoảng 5 năm mới cho thu hoạch, nên chúng tôi tiến hành trồng gối vụ để luôn có sản phẩm giới thiệu với khách hàng gần xa. Từ đó cũng tránh việc thu hoạch ồ ạt, sản phẩm lúc thì tràn lan, lúc thì không có, người nông dân dễ lâm vào tình thế “được mùa thì mất giá, được giá lại mất mùa”.

Hiện nay, ba kích trồng tại Đồng Sơn chưa được thu hoạch, nhưng nhìn vào sự phát triển của cây ba kích trồng trên vùng đất tự nhiên nơi đây có thể thấy một hướng đi hiệu quả, tạo sự phát triển đa dạng cây trồng trên địa bàn và thu nhập ổn định cho người nông dân. Mặt khác, trồng ba kích cũng tạo hiệu quả về môi trường, vì cây được trồng xen kẽ trong rừng tự nhiên. Người dân không đốt rừng sau khi thu hoạch xong giống như trồng keo, sẽ tạo ra sự phát triển sinh trưởng của nhiều loại cây thuốc khác nữa, góp phần làm phong phú thêm rừng thuốc nam của Hoành Bồ.

Công Thành