Cần để thị trường quyết định

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 16/11/2014
Ngày cập nhật: 17/11/2014

Quyết tâm bỏ mía của nhà nông Cà Mau càng thể hiện rõ hơn ở vụ mía 2014 này khi nhiều hộ trồng mía tự đốt bỏ rẫy mía vì giá rẻ và không tìm được người thu mua. Song, những nông hộ ấy sẽ trồng hay canh tác thứ gì khác đây khi đồng đất ấy đã được định hướng lâu dài là của cây mía?!

* Chớ áp đặt nhà nông

Ngược dòng quá khứ mới biết, người dân Cà Mau tự phát trồng mía từ lúc địa phương này chưa có nhà máy đường. Sau này khi có nhà máy đường, Cà Mau mới định hướng quy hoạch vùng mía nguyên liệu nhằm giúp nhà nông địa phương chuyên canh hiệu quả và ổn định nguyên liệu cung ứng cho nhà máy đường duy nhất của tỉnh này đặt tại thủ phủ vùng mía nguyên liệu của Cà Mau là huyện Thới Bình.

Nhân dân vùng trồng mía theo đó được ưu tiên vay vốn; hỗ trợ khoa học kỹ thuật; đầu tư từng bước hoàn thiện hạ tầng nông thôn và nhiều ưu đãi khác. Nhờ được ưu ái nên kinh tế hộ vùng trồng mía cũng được cải thiện dần theo thời gian. Nhưng chỉ được vài năm cung - cầu của cây mía mất cân đối, không riêng Cà Mau mà cả vùng ĐBSCL. Nguyên nhân, theo một số chuyên gia trong ngành nông nghiệp địa phương nhận định là do hầu như tỉnh nào ở đồng bằng cũng có nhà máy đường và có quy hoạch phát triển vùng mía nguyên liệu. Thừa nguyên liệu cộng với việc đường nhập khẩu giá rẻ và nạn đường nhập lậu khiến ngành đường cả vùng trong đó có Cà Mau lâm tình cảnh khốn khó.

Một hộ dân ở Biển Bạch (huyện Thới Bình) đốt bỏ mía.

Ông Lê Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau thừa nhận rằng, người trồng mía Cà Mau gần đây thiệt thòi, đặc biệt năm 2014 này, mía tới vụ thu hoạch đông ken nhưng giá cả quá thấp. "Đường nhập khẩu còn rẻ hơn đường nhà máy tự sản xuất. Để có lời buộc nhà máy phải mua nguyên liệu giá thấp để giá thành sản xuất còn cạnh tranh hoặc bằng giá đường nhập khẩu" – ông Dũng nói.

Góp ý thêm về chuyện cây mía, chú Ba Liêm (Trần Thanh Liêm), nguyên Phó Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh Cà Mau, cho rằng chương trình ngọt hóa bán đảo Cà Mau thì xu hướng giữ lại 4.000ha mía hoặc nhiều hơn thế chỉ thích hợp với thời điểm trước. Còn bây giờ theo chú Ba Liêm cần xem xét lại tổ chức sản xuất, trong đó có vấn đề trồng mía. Bởi theo chú Ba Liêm, sản xuất hàng hóa để bán chứ không phải tự cung tự cấp cần để thị trường quyết định nông dân trồng cây con gì.

"Nhà nông sẽ biết canh tác hay trồng cây gì để bà con có lời và sống được chứ áp đặt chủ quan nhiều khi sẽ thất bại." – Chú Ba Liêm, bày tỏ.

* Cộng đồng trách nhiệm

Thấy rõ những bất ổn trong canh tác mía nên Sở NN và PTNT Cà Mau vừa trình đề án tái cơ cấu lại các lĩnh vực nông nghiệp tại địa phương, trong đó có đề cập đến chuyện vùng mía nguyên liệu. Đề án trên đã được Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận, ký Quyết định ngày 24 - 10 vừa qua. Theo quyết định được phê duyệt thì diện tích trồng mía toàn tỉnh này tới năm 2015 là 1.750ha, ổn định đến năm 2020 là 1.500ha, năng suất 120 tấn/ha, sản lượng 195.000 tấn. Giải pháp sơ bộ đi kèm là chú trọng chuyển đổi giống mía mới, đầu tư kỹ thuật thâm canh tăng năng suất, chử đường và giá trị đảm bảo thu nhập cho người trồng mía.

Qua ghi nhận thực tế một diện tích lớn đất trồng mía kém hiệu quả ở Cà Mau đã và đang bị nhà nông "xé rào" chuyển sang canh tác cây trồng, vật nuôi khác. Nhà nông thậm chí đưa mặn vào vùng quy hoạch ngọt để nuôi tôm sú.

Chia sẻ khó khăn với nông hộ trồng mía địa phương nhưng ông Lê Dũng cho rằng, quy hoạch Chính phủ phê duyệt vùng ngọt hóa Cà Mau trong đó có Thới Bình nên nhân dân trong vùng, đặc biệt là vùng trồng mía muốn đưa nước mặn vô nuôi tôm sẽ phá vỡ quy hoạch. Còn không trồng mía nữa mà trồng thứ gì để bà con sống được, theo ông Dũng cần phải tính toán kỹ lại cho hợp lý. Ông Lê Dũng nói: "Khả năng cho nông hộ chuyển đổi một phần diện tích đất mía sang trồng lúa hoặc cây trồng khác nhưng không phá vỡ hệ sinh thái ngọt để khi muốn trồng mía trở lại thì vẫn đảm bảo trồng được liền".

Quan điểm địa phương không muốn để dân vất vả, nghèo khó hoặc đói khát. Song, làm sao để đạt mục đích giúp dân nhưng không mâu thuẫn giữa phát triển lợi ích chung trong khu vực còn nhiều chuyện phải tính toán. Đừng để vì một số ít người trồng mía mà làm ảnh hưởng chung đến lợi ích của khu vực ngọt hóa cả chục ngàn hecta. Nếu phá vỡ quy hoạch thì còn ai dám bỏ vốn đầu tư vốn vô đó – ông Lê Dũng, chia sẻ.

"Theo kế hoạch thì giữa tháng 11 này chúng tôi sẽ cho Nhà máy Đường Cà Mau hoạt động trở lại, đảm bảo thu mua hết mía tồn đọng ở Cà Mau. Tuy nhiên, giá mía mua vào tại Nhà máy Đường Cà Mau giảm khoảng 50 đồng/kg so với đầu vụ theo giá giảm mà Hiệp hội mía đường đưa ra, tức còn 835đồng/1kg" – ông Vưu Văn Út, Giám đốc công ty cổ phần mía đường Cà Mau, cho biết.

Hữu Tùng