Nỗi lo từ hạt cà phê!

Nguồn tin: VOH, 10/10/2006
Ngày cập nhật: 13/10/2006

Từ đầu năm đến nay, giá cà phê trên thị trường không ngừng gia tăng. Nếu đầu năm, giá cà phê Robusta tại thị trường ĐăkLăk, Buôn Mê Thuộc đã đạt mức 18.000 đồng/kg, thì những ngày vừa qua, giá cà phê nguyên liệu trong nước đã đứng ở mức khá cao, có lúc từ 23.000- 24.500 đồng/kg. Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, giá cà phê đã tăng gần hai lần.

Sở dĩ giá cà phê tăng cao là do vụ thu hoạch vừa qua hạn hán kéo dài đã làm giảm đến 30% sản lượng. Thậm chí, việc thiếu nước tưới cũng làm cho nhiều vườn trồng cà phê giảm gần 50% sản lượng. Đồng thời, do diện tích trồng cà phê cũng đã giảm khoảng 100.000 hécta so với những năm trước đây, nên sản lượng cà phê năm vừa qua cũng giảm theo.

Trong khi đó, thiên tai lũ bụt ở Trung Mỹ, hạn hán tại Braxin... cũng làm khan hiếm nguồn cung trên thị trường thế giới, khiến giá tăng đột biến. Theo Hiệp hội Cà phê – Cacao Việt Nam, giá cà phê Robusta trên thị trường thế giới có lúc đã đạt tới mức 1.586 USD/tấn. Đây là mức giá chưa từng có kể từ tháng 5/1999 đến nay. Sự kiện này đã kéo giá thu mua cà phê trong nước và giá xuất khẩu tăng cao... Năm 2005, cả nước đã xuất khẩu được hơn 803 ngàn tấn, nhưng kim ngạch chỉ đạt hơn 634 triệu USD. Nhưng 6 tháng đầu năm 2006, nước ta xuất khẩu được hơn 425.000 tấn cà phê, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước nhưng kim ngạch xuất khẩu lại tăng 40%, đạt gần 471 triệu USD.

Giá tăng cao là tín hiệu mừng cho người nông dân, nhưng phía sau mặt bằng giá còn có những điều đáng lo. Đó là vì, tuy là nước xuất khẩu cà phê đứng thứ hai thế giới nhưng chất lượng sản phẩm cà phê của ta còn rất thấp, giá bán không cao. Năm 2004, cà phê kém chất lượng phải loại bỏ của Việt Nam chiếm tới 78% của cả thế giới (tương đương 2,57 triệu bao). Năm 2005 tỷ lệ này tăng lên 89%. Trong 6 tháng, từ tháng 10/2005 đến 3/2006, tỷ lệ cà phê phải loại bỏ cũng ở mức xấp xỉ 88%.

Nguyên nhân là do thói quen thu hái cà phê không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, lẫn lộn giữa quả chín, quả xanh non, quả chín nẫu, quả khô đã làm ảnh hưởng đến công tác chế biến. Đến nay hầu hết cà phê Robusta không được chế biến ướt, chỉ áp dụng phương pháp chế biến khô là chủ yếu. Các công đoạn phơi cả quả nhưng không đủ điện tích, phơi dày, ủ đống, không phơi ngay, phơi trên sân đất làm cho cà phê khô không đồng đều, dễ bị mốc, nhiều tạp chất... Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo, trong niên vụ cà phê 2006-2007 sắp tới, các doanh nghiệp thu mua xuất khẩu cà phê và các nông hộ trồng cà phê không nên hái quả xanh hoặc quả chín nẫu, khô rụng. Trong điều kiện hiện nay, chỉ nên hái khi tỷ lệ quả chín trên 80% đối với cà phê vối (Robusta) nếu chế biến theo phương pháp khô, đối với cà phê chè tỷ lệ quả chín trên 95% khi chế biến theo phương pháp ướt. Tất nhiên những yêu cầu này, thực hiện không hề đơn giản, lý do là giá bán cà phê lẫn quả chín và quả xanh so với cà phê quả chín chênh nhau không nhiều, chi phí công hái và chế biến thấp hơn. Từ thực tế này đã tác động vào nhận thức, tâm lý, thói quen hái cà phê tuốt cành của số đông người trồng cà phê, mặc dù vẫn biết thu hoạch quả cà phê xanh đã làm giảm sản lượng so với thu hoạch quả chín.

Do đó để nâng cao chất lượng cà phê quả tươi và chất lượng cà phê nhận, phải tổ chức tuyên truyền rộng rãi tới người sản xuất, các doanh nghiệp thực hiện đúng quy trình thâm canh và thu hái cà phê chín theo tiêu chuẩn quy định, kiên quyết khắc phục thói quen thu hái cà phê kiểu “tuốt cành”. Đồng thời hướng tới phát triển mạnh cà phê sạch (cà phê hữu cơ) nhằm đáp ứng đòi hỏi ngày càng khắt khe của thị trường thế giới, khi nước ta gia nhập WTO.

Được biết hiện nay cả nước ta có khoảng 500.000 hécta cà phê với trên 1 triệu nông dân có cuộc sống liên quan đến cây cà phê. Dự kiến, trong vụ thu hoạch 2007, bắt đầu từ tháng 10 tới, Việt Nam sẽ đạt sản lượng khoảng 780.000 tấn tới 950.000 tấn cà phê. Tuy sản lượng xuất khẩu cà phê đứng thứ hai trên thế giới, nhưng nếu không xây dựng thương hiệu mạnh ngay từ bây giờ thì cà phê Việt Nam khó có thể hội nhập một cách vững chắc./.

Xuân Thìn