GS.TS Phạm Văn Biên - Chủ tịch hiệp hội điều Việt Nam: Ngành Điều sẽ lỗ 300 tỷ đồng!

Nguồn tin: NNVN, 29/9/2006
Ngày cập nhật: 3/10/2006

Tình hình kinh doanh của các DN sản xuất, chế biến, XK điều Việt Nam tính đến cuối tháng 9/2006 này đang diễn biến thế nào, thưa ông?

Đến thời điểm này các DN điều Việt Nam đã XK được 75.000 tấn, đạt kim ngạch 317 triệu USD, mặc dù tăng 33% về lượng nhưng giá trị chỉ tăng… 10%! Mức giá XK cũng liên tục biến động và ở mức trung bình từ 3.800 - 4.000 USD/tấn. Ngành điều ngay từ cuối năm ngoái và cả năm nay đứng trước một khó khăn rất lớn về giá: Giá điều trên thị trường thế giới liên tục giảm mạnh khiến các DN bị thua lỗ do giá thu mua điều cao hơn giá thành XK, nhất là nhiều DN còn “gánh” nguồn nguyên liệu thu mua với giá rất cao từ năm ngoái còn tồn trong kho dẫn đến khó khăn chồng chất, nhất là về nguồn vốn đầu tư. Nghịch lý là khi gặp khó khăn thì niềm tin của ngân hàng dành cho các DN lại giảm đi đáng kể, dẫn đến vốn vay vì thế cũng rất hạn chế. Ngành điều đang đứng trước nguy cơ tiếp tục thua lỗ lớn: Nếu như năm 2005 lỗ 1.000 tỷ đồng thì năm nay, ước tính sơ bộ khoản lỗ cũng bằng khoảng 30% năm ngoái, tức 300 tỷ đồng!

Được biết vào tháng 5/2006, VINACAS có văn bản đề nghị Chính phủ hỗ trợ ngành điều, cụ thể là các DN XK điều?

Hiện ngành điều coi thiếu vốn vay là vấn đề ảnh hưởng số 1 đến hoạt động. Vì thế, ngay khi nhận được văn bản đề nghị hỗ trợ của Hiệp hội, Bộ Thương mại đã ra ngay một văn bản gửi Văn phòng Chính phủ và Văn phòng Chính phủ đã nhất trí chuyển tới các ngân hàng. Sau đó, các ngân hàng cũng có một thông báo chung đề nghị các DN trực tiếp đến làm việc với họ. Thế nhưng, thực tế nếu chỉ làm việc mang tính thỏa thuận giữa DN và ngân hàng mà không có chủ trương hỗ trợ của Chính phủ nhằm can thiệp trực tiếp thì không mấy hiệu quả. Cách làm này chỉ mang tính hỗ trợ thông thường chứ chưa phải ở mức tăng cường hỗ trợ. Vì thế, tới đây ngành điều sẽ tiếp tục trình bày và đề xuất với các cấp, các ngành như Bộ Thương mại, Bộ NN-PTNT, Văn phòng Chính phủ, các ngân hàng… làm sao thực sự có biện pháp hỗ trợ mạnh hơn nữa giúp ngành điều thoát nạn!

Theo ông, nguyên nhân “cốt tử” khiến ngành điều hai năm liên tiếp điêu đứng là gì?

Có hai lý do quan trọng. Thứ nhất là vấn đề đầu vào và đầu ra. Năm ngoái các DN cứ nghĩ hoạt động sản xuất chế biến và XK điều sẽ tiếp tục thuận lợi như các năm 2003 – 2004, giá cả thị trường cao, sức mua thị trường lớn. Nhưng sang đến năm 2005, giá thu mua nguyên liệu đã tăng vọt lên tới 15-16.000 đ/kg, trong khi đó giá đầu ra thấp khiến các DN XK điều trong năm 2005 lỗ tới 1.000 tỷ đồng! Hơn nữa, nếu như trước đây khoảng 4,1-4,2 kg điều thô sẽ được 1 kg nhân thì trong điều kiện vụ mùa bất lợi năm nay, có nơi, có lúc tới 4,6 – 4,7 kg điều thô mới được 1 kg điều nhân. Chất lượng hạt điều thấp khiến nguyên liệu chế biến bị hao tổn, trong khi đó giá thu mua lại cao, giá XK lại thấp. “Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí”, một loạt tác động xấu ảnh hưởng khiến nhiều DN đã có những việc làm không đứng đắn như trộn tạp chất, gian lận thương mại để mong gỡ gạc. Đặc biệt nguy hiểm, một số DN trong ngành đã ngâm hạt điều vào hóa chất để khi thả vào nước hạt điều sẽ chìm và bán được giá cao hơn. Những hạt điều này đến lúc chế biến sẽ không thể chắc, không thể trắng, phơi và sấy sẽ không khô, hạt đen, thâm, thậm chí… nảy mầm! Tất cả những việc làm trên đang ảnh hưởng nặng nề và lâu dài đến uy tín của hạt điều Việt Nam. Nếu tình trạng đó tiếp tục kéo dài thì đến một lúc nào đó, thị trường thế giới sẽ hoàn toàn quay lưng lại với hạt điều Việt Nam!

Khi Việt Nam gia nhập WTO, liệu có nhiều DN điều rơi vào tình cảnh phá sản hay không, thưa ông?

Vừa qua đã có một số DN nước ngoài vào Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này, ví dụ như “đại gia” OLAM (Singapore). Họ đã vào Việt Nam từ nhiều năm nay và tham gia rất mạnh vào các hoạt động thu mua, chế biến, XK điều. Và đương nhiên khi Việt Nam gia nhập WTO, số DN nước ngoài như OLAM sẽ xuất hiện nhiều hơn và DN nước ta phải chấp nhận sự cạnh tranh gay gắt hơn ngay trên “sân nhà”. Muốn cạnh tranh được với họ thì ngay bây giờ mỗi DN điều Việt Nam phải có kế hoạch sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Ngược lại nếu hoạt động manh mún, tổ chức sản xuất không hệ thống, không nắm vững thị trường trong và ngoài nước, không cập nhật công nghệ thì chắc chắn sẽ dẫn đến tình trạng phá sản. Theo tôi, chưa cần Việt Nam gia nhập WTO, chỉ cần sau vài vụ điều lỗ liên tục như các năm 2005 – 2006 này thì chắc chắn sẽ có nhiều DN phá sản thôi!

Xin cảm ơn ông!

NGUYỄN ĐỨC CƯỜNG (thực hiện)