Long An: Bị bội tín, người trồng đay lỗ nặng

Nguồn tin: VietNamNet, 01/11/2008
Ngày cập nhật: 3/11/2008

Nhà máy bột giấy Phương Nam “dụ” người dân trồng đay nguyên liệu bán cho nhà máy. Năm 2007, Long An xuống giống hơn 9.000 hécta đay. Nhưng cuối vụ, người trồng đay lỗ nặng từ 1,5 đến 3 triệu đồng/hécta...vì nhà máy không mua!

Bán đay tươi không được nên người dân đành ngâm để lấy đay sợi (Ảnh: Kiến Văn)

Lỗ vì bị bội tín

Đầu vụ đay năm 2007, chính quyền các cấp ở Thạnh Hoá, Tân Thạnh và Mộc Hoá của tỉnh Long An cùng với lãnh đạo nhà máy bột giấy Phương Nam vận động, khuyến khích người dân ở đây trồng đay, để bán đay nguyên liệu cho nhà máy. Theo họ, trồng đay nguyên liệu bán cho nhà máy sẽ có được nhiều ưu đãi, lời cao ...

Nghe bùi tai, người dân ùn ùn bỏ lúa, phá rừng tràm để trồng đay… nên chỉ trong một thời gian ngắn, nơi đây đã có gần 10 ngàn hécta đay mọc lên (năm 2006 chỉ có khoảng 3.000ha). Nhưng khổ nổi, đến mùa thu hoạch đay, nhà máy bột giấy Phương Nam chỉ mua có vài trăm hécta, số còn lại hàng ngàn hộ dân trồng đay phải “ôm sô”, lỗ nặng.

Theo tính toán của người dân, mỗi một hécta trồng đay họ lỗ trung bình từ 1,5 đến 3 triệu đồng (tổng cộng lỗ từ 13 đến 27 tỷ đồng/9.000hécta). Đó là chưa tính đến khoảng công cán cả nhà 5-7 người, làm liên tục trong mấy tháng trời để trồng đay. Nếu tính luôn khoản này thì người dân lỗ còn nhiều hơn – ông Nguyễn Văn Đức, một lão nông trồng đay lâu năm ở xã Thạnh Phước, huyện Thạnh Hoá, than phiền.

Và vì giá tăng cao

Chán nản, vụ đay năm 2008 người dân giảm diện tích đay từ hơn 9.000 hécta năm 2007 xuống còn 1.578ha. Những tưởng vụ đay năm nay sẽ “ăn chắc”, do diện tích đay giảm, giá đay sợi sẽ lên cao, người trồng đay sẽ có lời nhiều.

Ngay như đầu vụ đay năm 2008, lúc chuẩn bị xuống giống, nhiều thương lái từ miền Bắc vào, từ TPHCM xuống tận nhà “đặt hàng”, là sẽ mua đay sợi năm nay với giá là 8.000đ/kg. Thậm chí họ cho ứng tiền trước để mua phân bón, thuốc trừ sâu … với điều kiện duy nhất là khi thu hoạch phải bán đay sợi cho họ. Theo tính toán của nhiều người, với giá đay sợi 8.000đ/kg, một hecta cho trung bình 2 tấn đay sợi, trừ hết chi phí họ lời 5 đến 6 triệu đồng/ha.

Nhưng trớ trêu thay, thương lái mua đay sợi đúng như cam kết là 8.000đ/kg, người trồng đay vẫn lỗ. Theo “hạch toán” của những người trồng đay: năm 2007, chi phí đầu tư cho 1 hécta đay khoảng 7 đến 8 triệu đồng. Khổ nổi là vụ đay năm nay, giá phân bón, thuốc trừ sâu, công cán lại tăng cao, cộng với những chi phí khác… nên tiền đầu tư cho 1 hecta đay “ngốn” khoảng 15 triệu đồng. Như vậy, mỗi 1 hecta trồng đay người dân lỗ khoảng 1 đến 2 triệu đồng. Nếu tính luôn tiền công cán, “cơm ghe bè bạn” trong mấy tháng trời trồng đay thì khoản lỗ này còn tăng lên nhiều.

Ông Đức buồn bã, than: “Năm rồi trồng đay lỗ nặng, năm nay cắt ra 2 hecta trồng đay, 2 hecta trồng lúa, tính là nếu lỗ cái này thì lấy cái kia bù qua, ai dè cái nào cũng lỗ !” Ông nhẩm tính, 2 hecta trồng đay lỗ gần 4 triệu, cộng thêm phần 2 hecta trồng lúa, ông lỗ tổng cộng gần 7 triệu đồng.

Không riêng gì ông Đức, người dân ở đây “trồng đay hay trồng lúa cũng đều lỗ”. Những người “lì” bám cây đay thì lỗ do giá vật tư lên cao, dù cho đay sợi được bán với giá cao nhất từ trước đến nay. Những người “nhát gan” quay về với cây lúa cũng không khá hơn. Bởi phân bón, thuốc trừ sâu giá tăng cao, còn giá lúa thấp, bán không ai mua nên họ cũng lỗ (theo UBND tỉnh Long An, lượng lúa còn tồn động trong dân khoảng 300 ngàn tấn). Qua hai mùa đay lận đận, nhiều người than vắn thở dài, họ không biết phải làm gì vào vụ mùa tới bởi “đụng cái gì cũng lỗ” (!?)

Khi quy hoạch khác xa thực tế

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Long An, để có đủ nguyên liệu cho Nhà máy bột giấy Phương Nam hoạt động (công suất 600.000tấn/năm), thì cần phải có vùng đay nguyên liệu từ 15.000 hecta trở lên (tỉnh Long An cũng đã quy hoạch vùng đay nguyên liệu tại 3 huyện Thạnh Hoá, Tân Thạnh và Mộc Hoá). Thế nhưng, chỉ mới vụ đay đầu năm 2006, người trồng đay ở đây đã bị tạt gáo nước lạnh về “chữ tín” giữa nhà máy bột giấy Phương Nam với người trồng đay.

Như đã nói, tháng 3/2006 nhà máy này đã khởi công xây dựng và cam kết là sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2007. Lúc này, chính quyền các cấp ở đây cùng với lãnh đạo của nhà máy này tích cực đi vận động người dân trồng đay để bán đay nguyên liệu cho nhà máy.

Thế nhưng, cuối năm 2007 nhà máy này chưa đi vào hoạt động như cam kết, và cũng lờ luôn chuyện bao tiêu đay nguyên liệu cho người dân (chỉ mua cầm chừng có vài trăm hécta). Người trồng đay “ôm sô”, lãnh nợ vì lỗ. Cái đáng nói là những người đã “gây ra hậu quả nghiêm trọng” cho người trồng đay ở đây, lại không có một lời xin lỗi người dân. Nhiều người dân bức xúc, từng định kiện chính quyền và lãnh đạo nhà máy đay, do họ thất tín, đã gây hậu quả nghiêm trọng cho người trồng đay.

Ông Nguyễn Văn Truyền, Chủ tịch UBND huyện Thạnh Hoá, cho rằng: Trong điều kiện, hoàn cảnh khó khăn của người dân hiện nay, rất khó mà ép người dân phải trồng cây gì trong thời gian tới (dù tỉnh đã có quy hoạch vùng đay nguyên liệu).

Trong khi đó, năm 2009 nhà máy đay sẽ đi vào hoạt động (sau 2 lần xin gia hạn), nếu nhà máy không có sự đảm bảo chắc chắn cho người trồng đay có lời khi bán nguyên liệu cho nhà máy, thì vấn đề cung ứng nguyên liệu sẽ bất khả thi cho nhà máy đay, bởi nhà máy này đã một lần thất tín với dân.

Kiến Văn