Vùng nguyên liệu mía ở Phú Yên: Lao đao vì tư thương

Nguồn tin: QĐND, 26/09/2008
Ngày cập nhật: 29/9/2008

Với hơn 18.000ha mía, Phú Yên là tỉnh có vùng nguyên liệu mía vào hàng lớn nhất miền Trung. Nhưng hai nhà máy mía đường của tỉnh làNhà máy đường Tuy Hòa (Công ty cổ phần mía đường Tuy Hòa, Phú Yên) và Nhà máy đường KCP (100% vốn đầu tư nước ngoài) vẫn bị thiếu hụt nguyên liệu...

Nhà máy đường thiếu nguyên liệu

Sau khi thu hoạch mía, nhiều nông dân thiếu ý thức chấp nhận nợ nhà máy để bán cho tiểu thương với giá cao hơn. Các nhà máy đường đã đề nghị Sở Giao thông-Vận tải tỉnh Phú Yên kiểm tra xe quá tải và đã phát hiện ra nhiều tư thương lợi dụng tình trạng khan hiếm nguyên liệu để đầu cơ, tích trữ. Một cán bộ phòng thu hoạch của nhà máy đường Tuy Hòa cho biết: “Vẫn biết nhiều trường hợp người dân bán mía cho tiểu thương nhưng xử lý họ thì rất khó”. Ông Đào Tấn Cam, Giám đốc Sở Công Thương, Phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo Chương trình mía đường tỉnh thì cho rằng: Cảnh sát giao thông chỉ chặn bắt những xe chở quá tải, còn xe bình thường thì không kiểm tra hết và cũng không thể giữ họ lại.

Nhiều nông dân trồng mía ở Phú Yên bán mía cho tư thương, trong khi các nhà máy đường thiếu nguyên liệu

Báo cáo của Nhà máy đường KCP cho biết năng suất và sản lượng mía vụ 2007-2008 đã giảm so với vụ trước. Theo thống kê có tới 190 hộ (diện tích 190ha; sản lượng ước tính 8.617 tấn) đã không bán mía cho nhà máy. Vì vậy, Nhà máy KCP chỉ đạt tổng sản lượng mía thu mua và ép là 608.808 tấn; Nhà máy đường Tuy Hòa đạt 149.971 tấn/vụ. Nếu đem so sánh với công suất Nhà máy đường Tuy Hòa ép được 1.400 tấn mía/ngày, Nhà máy KCP công suất ép đạt 5.100 tấn mía/ngày thì sự thiếu hụt nguyên liệu là khá lớn. Theo điều tra của chúng tôi, tình trạng nhà máy thiếu nguyên liệu như kể trên không phải lỗi hoàn toàn thuộc về người nông dân trồng mía. Tình trạng cán bộ thu hoạch mía của các nhà máy nhũng nhiễu, làm khó người dân vẫn xảy ra. Người nông dân “bội ước” với nhà máy cũng bởi bị khó khăn khi thu mua, trong khi đó tiểu thương ngoại tỉnh “chèo kéo” mua với giá cao hơn.

Tư thương hớt tay trên

Theo quyết định 80 của Thủ tướng Chính phủ, quyết định 58 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) thì các nhà máy phải ký hợp đồng với nông dân trồng mía để tạo ra các vùng nguyên liệu. Đó chính là khoản đầu tư gồm giống mía, phân bón và làm đường giao thông (chiếm 60-70% giá thành). Vì vậy tiểu thương mua giá cao hơn (150.000 đồng/1 tấn) nhưng tính ra vẫn rẻ vì họ không tốn tiền đầu tư như các nhà máy. Để khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu, các nhà máy phải tăng năng suất, cải tiến thu mua, tăng cường thu hoạch mía. Chủ trương của sở là cấm các nhà máy mua nguyên liệu ở tỉnh ngoài, vì sẽ làm hụt lượng nguyên liệu mía của tỉnh bạn. Nhiều tỉnh lân cận cũng lâm vào tình trạng thiếu nguyên liệu mía. Tại Bình Định, tỉnh giáp ranh Phú Yên tổng diện tích trồng mía năm 2000 đạt 10.000ha, đến nay chỉ còn… 3.000ha(!). Lý giải về điều này, lãnh đạo Sở NN và PTNT Bình Định cho biết, nguyên nhân chính do giá mía đường “giậm chân tại chỗ”, trong khi đó, giá sắn, ngô, lúa… đều tăng cao, khiến người dân mau chóng đổi cây trồng để thu lợi. Theo ước tính, 1ha mía, người nông dân thu lãi được 7-8 triệu đồng, còn nếu trồng sắn, ngô, lúa… thì lãi gấp đôi! Chính vì vậy, dù Bình Định chỉ có một nhà máy đường duy nhất cũng xảy ra tình trạng thiếu nguyên liệu mặc dù công suất hiện nay mới có 2.500 tấn-3.000 tấn/ngày, dự kiến đến năm 2009 sẽ nâng công suất lên 4.900 tấn/ngày.

Về việc có hay không tư thương mua nguyên liệu mía đem về bán lại cho nhà máy, ông Ngô Tùng Thu, Trưởng phòng nông nghiệp (Sở NN và PTNT Bình Định) cho biết: “Chúng tôi cũng nghe thông tin về chuyện này nhưng đó là trách nhiệm của Hiệp hội Mía đường, còn việc thiếu nguyên liệu do các nhà máy quản lý. Trách nhiệm của sở chỉ là điều hành chung”. Ông khẳng định, tỉnh và sở sẽ giữ vững vùng nguyên liệu, ban hành khung giá đầu tư, giá sàn có lợi nhất cho nông dân, đẩy mạnh giống mới và mở rộng diện tích trồng mía để cung ứng đủ nguyên liệu cho nhà máy đường. Mặc dù vậy, thực trạng có nhà máy đường của các tỉnh đều thiếu nguyên liệu vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp rõ ràng.

NGUYỄN THỊ TUYẾT NHUNG