ĐBSCL “ngập” phân hóa học, thuốc trừ sâu, nước thải…

Nguồn tin: SGGP, 13/09/2008
Ngày cập nhật: 15/9/2008

Cục Môi trường (Bộ Tài nguyên - Môi trường) đánh giá: Nguồn nước sông rạch ở ĐBSCL đang bị ô nhiễm. Hàm lượng vi khuẩn E.coli cao hơn tiêu chuẩn cho phép 2 – 5 lần; hàm lượng nhu cầu oxy sinh học, hóa học (BOD và COD) vượt mức cho phép 1 – 3 lần. Đây là hậu quả của việc làm tổn hại môi trường nước trong thời gian qua

Môi trường suy thoái

Theo điều tra của Viện Lúa ĐBSCL thì trong 3 vụ lúa hàng năm, nông dân tại Cần Thơ, Đồng Tháp bón phân hóa học các loại từ 514 - 613kg/ha. Nếu chỉ sản xuất 2 vụ hè thu và đông xuân trong năm, nông dân bón từ 348 – 435kg/ha. Nông dân các tỉnh còn lại trong vùng cũng bón với số lượng tương tự.

Chỉ tính lượng phân bón theo mức thấp nhất (348kg/ha) trong 2 vụ lúa đông xuân và hè thu từ năm 1995 đến nay, mỗi năm ruộng đồng vùng ĐBSCL tiếp nhận từ 1,357 – 1,696 triệu tấn phân hóa học.

Còn về nông dược, hiện chưa có số liệu thống kê cụ thể, nhưng theo các nhà chuyên môn thì mỗi năm đồng ruộng nhận từ 10.000 tấn trở lên. Đa số nông dân hiện sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tùy tiện. Hậu quả là các loài thiên địch có ích bị chết, sâu rầy kháng thuốc, nước mặt bị ô nhiễm. Cư dân sống ven sông rạch cũng đổ chất thải sinh hoạt hàng ngày xuống sông rạch càng làm cho chất lượng nước thêm xấu đi.

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường Tây Nam bộ: Từ năm 1995 đến nay, mỗi năm, dân số vùng tăng thêm 200.000 người, tương đương một huyện. Năm 1995, diện tích nuôi trồng thủy sản cả vùng là gần 200.000ha thì nay đã trên 700.000ha nhưng chất thải nuôi trồng chưa được xử lý hiệu quả.

Cộng với tình trạng nước mặn xâm nhập gia tăng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật quá mức, nguồn chất thải sinh họat, sản xuất công nghiệp... đang gây suy thoái môi trường đất, nước.

Rừng ngập mặn ĐBSCL trước đây có 239 loài cây, 36 loài thú, 182 loài chim, 34 loài bò sát , 6 loài lưỡng cư, 260 loài cá nhưng đến nay chỉ còn có vài chục loài, có loài bị nguy cơ tuyệt chủng.

Mới đây, trên 400 tấn cá tra của một người dân Cần Thơ nuôi trên sông Hậu chết đột ngột chỉ trong một đêm cũng do môi trường nước nước mặt ô nhiễm nghiêm trọng, kéo dài 20km.

Theo Viện Kinh tế – Quy hoạch thủy sản (Bộ NN-PTNT), hàng năm việc nuôi thủy sản ở ĐBSCL thải ra gần 500 triệu mét khối bùn thải và chất thải thủy sản. Trong đó, chất thải nuôi cá tra, cá ba sa đã trên 2 triệu tấn/năm.

Nguồn chất thải độc hại này hiện nay vẫn chưa được xử lý triệt để và vẫn vô tư thải vào sông rạch. Việc thoát nước ra sông lớn bị hạn chế, dẫn đến các chất gây ô nhiễm liên tục đọng lại các đáy kênh, càng làm tăng ô nhiễm nước ở vùng nuôi thủy sản, đặc biệt là nuôi cá tra, ba sa.

Đô thị cũng ô nhiễm

Cũng theo Chi cục Bảo vệ môi trường Tây Nam bộ, môi trường ở các đô thị ĐBSCL đang “có vấn đề” ngày càng nghiêm trọng. Nổi cộm nhất là Cần Thơ, nơi có tốc độ đô thị hóa nhanh nhất vùng ĐBSCL. Tại Khu công nghiệp Trà Nóc (có tới 168 dự án sản xuất chế biến lương thực, thực phẩm, thủy hải sản, xăng dầu, gas...) nhưng lại không có hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Phần lớn nguồn nước thải, chất cặn bã, phụ phế phẩm sau khi sản xuất đều xả trực tiếp xuống các sông rạch lân cận với số lượng hơn 10.000m3/ngày, làm nước dưới các rạch gần đó đã chuyển sang màu đen. Điển hình là mức độ ô nhiễm tại rạch Sang Trắng vượt quá 6 lần so với tiêu chuẩn cho phép. Hàng ngàn hộ dân ở gần khu công nghiệp này hàng ngày còn phải hứng chịu mùi uế khí.

Theo Xí nghiệp Môi trường đô thị Cần Thơ, tốc độ đô thị hóa nhanh đã khiến lượng rác thải sinh hoạt nội thành phố từ 450m3/ngày trước đây, nay tăng lên 750m3/ngày. Trong khi đó, khả năng thu gom chỉ được khoảng 60% khối lượng vừa nêu. Phần còn lại, người dân bạ đâu đổ đó.

Cộng với khói bụi, tiếng ồn từ những cơ sở công nghiệp góp phần làm cho tình trạng ô nhiễm môi trường tại các đô thị thêm nghiêm trọng. Số liệu quan trắc môi trường nước trên sông rạch gần các đô thị vùng ĐBSCL như An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Long An, Hậu Giang, Cà Mau... cho thấy hàm lượng các chất BOD, SS, N-NH3, amoniac, coliforms... đều cao hơn tiêu chuẩn cho phép.

Hiện các đô thị đều bị ô nhiễm bụi do hoạt động sản xuất công nghiệp, giao thông, xây dựng...Nồng độ khí SO2, CO, NO2 trong không khí đã vượt tiêu chuẩn cho phép. Ô nhiễm môi trường đô thị vùng ĐBSCL chủ yếu do tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng trong thời gian dài, các địa phương chưa có phương án bảo vệ môi trường tương xứng.

Toàn vùng ĐBSCL, 3,3 triệu dân sống ở các đô thị đã thải ra môi trường 102 triệu mét khối nước thải/năm, chất thải rắn trên 600.000 tấn/năm (đều chưa qua xử lý). Ngoài ra, còn có 68 khu công nghiệp tập trung và 75.000 cơ sở công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp hoạt động xen kẽ trong các khu dân cư đã thải 220.000 tấn chất thải rắn/năm), lỏng (47 triệu lít/năm).

THẢO AN