Tiêu thụ nông sản cho nông dân ĐBSCL: Lúa: Nhích giá - Cá: Giậm chân tại chỗ

Nguồn tin: NLĐ, 20/08/2008
Ngày cập nhật: 21/8/2008

Giá lúa ở ĐBSCL hiện đã tăng 200-350 đồng/kg. Ngược lại, tình hình tiêu thụ cá tra, cá ba sa vẫn rất khó khăn

Cá tra, cá ba sa quá lứa ở ĐBSCL vẫn còn tồn đọng rất nhiều. Ảnh: N.TRINH

Cách nay hơn 10 ngày, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chủ trì cuộc họp giao ban trực tuyến bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc tiêu thụ lúa gạo cho nông dân ở ĐBSCL, và trước đó hơn một tháng là tháo gỡ ách tắc trong việc tiêu thụ cá tra, cá ba sa, tình hình hiện đang diễn biến trái ngược nhau.

Lúa: Mua chậm nhưng giá đã tăng

Hơn 10 ngày nay, các doanh nghiệp (DN) trực thuộc các tổng công ty lương thực chỉ mua khoảng 150.000 tấn gạo (khoảng 300.000 tấn lúa). Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN, cho rằng sẽ khó mua gạo đạt số lượng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Ông Phong viện dẫn lý do mưa dầm, nông dân khó phơi, sấy lúa làm tiến độ thu mua bị chậm lại. Tại Hậu Giang, DN xuất khẩu gạo và nhà máy xay xát cũng chỉ mua khoảng 5% sản lượng lúa ở đây. Hiện tỉnh này còn trên 280.000 tấn lúa chờ tiêu thụ. Các địa phương khác cũng rơi vào trường hợp tương tự.

Tuy nhiên, giá lúa ở nhiều vùng đã bắt đầu tăng lên. Tại Cần Thơ, An Giang, Hậu Giang..., nông dân bán lúa với giá phổ biến 4.400 - 4.600 đồng/kg. Riêng tại Cà Mau, dù không có DN thu mua nhưng giá lúa vẫn đạt ngưỡng 5.000 đồng/kg. Song, tâm lý nông dân trồng lúa chờ DN đẩy nhanh tiến độ mua lúa gạo với giá theo chỉ đạo của Thủ tướng (giá sàn + 40% lợi nhuận) phổ biến ở các địa phương. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, các DN phải mua lúa với giá tối thiểu 5.000 đồng/kg.

Một “nghịch lý” đã được đề cập nhiều trong 2 tuần nay nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục. Đó là, các DN chỉ mua gạo (theo chỉ tiêu do các tổng công ty lương thực giao), không mua lúa trực tiếp từ nông dân. Nông dân vẫn phải bán lúa qua nhiều trung gian, như: thương lái, nhà máy xay xát... rồi mới tới tay DN, phần nào đã ghìm giá, nhất là ở vùng sâu. Trong khi đó, hầu hết nông dân đều muốn bán lúa ngay với giá hợp lý để thanh toán nợ nần và chi tiêu cho con em trong năm học mới.

Cá: Mua nhỏ giọt, nông dân lỗ

“Sau hơn một tháng Chính phủ chỉ đạo và bơm vốn để các DN thu mua cá tra, cá ba sa cho nông dân, nhưng đến nay mọi việc vẫn giậm chân tại chỗ” - ông Bùi Hữu Trí, Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Cần Thơ, nhận định. Dù tình trạng nông dân xếp hàng trước cổng chờ DN ký hợp đồng mua cá đã giảm, nhưng nhiều hợp đồng ký quá thời gian bắt cá 2-3 tháng mà DN vẫn im hơi, lặng tiếng. Hiện giá cá quá lứa vẫn ở mức 13.000 đồng/kg, nông dân lỗ từ 2.000 - 2.500 đồng/kg. Cá cỡ nhỏ hơn bán được 13.800 - 14.200 đồng/kg, nông dân vẫn lỗ. Dù thời gian qua các DN đã tiêu thụ một lượng lớn cá quá lứa tồn đọng, nhưng một lượng lớn cá đến lứa khác cũng đến lúc thu hoạch khiến tình trạng tồn đọng càng căng thẳng hơn.

Thời gian qua, nhiều DN đã ký kết hợp đồng bao tiêu cá tra, cá ba sa cho nông dân. Song, do việc hướng dẫn và thực hiện chưa cụ thể, thiếu các chính sách ưu đãi và biện pháp chế tài cần thiết khi ký hợp đồng..., khiến việc thực hiện nhiều khi chỉ mang tính tượng trưng. “Đa số hợp đồng bao tiêu cá hiện nay là không có giá trị pháp lý, nông dân luôn ở thế yếu. Các DN tự tạo ra hợp đồng bao tiêu và họ cứ “chơi chữ”. Phổ biến nhất trong hợp đồng là DN “thòng” một câu: “Sau 30 ngày mới trả tiền”. Hoặc phần lớn các DN chỉ đưa người có chức danh “phó” ra ký hợp đồng bao tiêu để có thể lẩn tránh trách nhiệm khi xảy ra sự cố” - ông Bùi Hữu Trí bức xúc.

Chờ hợp đồng bao tiêu mẫu?

Nhiều người nhận định rằng, nông dân trồng lúa đa số thuộc diện khó khăn nhưng vẫn có thể cầm cự trong vòng một tháng nếu không bán được sản phẩm. Ngược lại, với các hộ nuôi cá tra, cá ba sa - phần lớn là những người giàu có vì người nghèo rất khó khăn trong việc tìm vốn đầu tư - càng cầm cự dưỡng cá chờ giá thì càng dễ tán gia bại sản, do tiền lãi vay ngân hàng càng lúc càng dồn đến nhiều.

Trong hai phiên chủ trì họp giao ban trực tuyến về tiêu thụ cá tra, cá ba sa và mới đây là tiêu thụ lúa gạo cho nông dân ĐBSCL, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đều yêu cầu các cơ quan chức năng sớm hoàn tất hợp đồng mẫu trong bao tiêu hàng hóa nông sản cho nông dân. Hợp đồng này phải có sự chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm từ hai phía (DN và nông dân) khi có biến động về giá. Tuy nhiên, đến nay các cơ quan chức năng tham mưu vẫn chưa hoàn chỉnh bản hợp đồng mẫu để trình Chính phủ.

An Giang: Ba DN cam kết tiêu thụ 110.000 tấn gạo

Trong một cuộc họp mới đây với lãnh đạo UBND tỉnh An Giang, 3 DN ở tỉnh này, gồm: Công ty AFIEX, Công ty Cổ phần Du lịch An Giang và Công ty Xuất nhập khẩu An Giang đã cam kết sẽ tiêu thụ 110.000 tấn gạo cho nông dân địa phương. Trước đó, theo phân bổ của Hiệp hội Lương thực VN, mỗi DN này chỉ được định mức tiêu thụ 20.000 tấn gạo. Do sản lượng lúa gạo ở địa phương còn quá nhiều nên cả 3 DN này đã nhất trí sẽ tiêu thụ thêm 50.000 tấn gạo.

Âu Dương- Khắc Công