Phân bón tăng giá - trách nhiệm của ai?

Nguồn tin: Lao Động, 16/08/2008
Ngày cập nhật: 17/8/2008

Sau khi đăng loạt bài về thị trường phân bón, Báo Lao Động nhận được nhiều thông tin phản hồi từ độc giả. Sau đây là ý kiến của những cán bộ nguyên công tác tại TCty Vật tư nông nghiệp (VTNN), nay đã nghỉ hưu và nghỉ theo chế độ 41, hiện đang là cổ đông của Cty CP phân đạm và hoá chất dầu khí (viết tắt là DPM).

Từ ngày DPM có dòng sản phẩm đầu tiên tham gia thị trường đến nay, cơ bản DPM bán thấp hơn giá urê NK và có vai trò dẫn dắt thị trường. Dù không được giao trọng trách "bình ổn giá phân bón trên toàn quốc" như TCty Vật tư nông nghiệp (VTNN), nhưng phải khẳng định: Nếu không có DPM mà chỉ trông chờ vào TCty VTNN thì thị trườngvừa qua còn hỗn loạn hơn nữa.

Chúng tôi cho rằng DPM không thể đứng ngoài nhiệm vụ chính trị đối với quốc gia, nhưng là một Cty cổ phần, DPM phải thực hiện theo Luật DN và vì quyền lợi của các cổ đông trong đó có cổ đông là "nhà nước", DPM phải tuân thủ nguyên tắc bán theo giá thị trường và bảo đảm quyền lợi cho các cổ đông. Trong chừng mực nào đó, cổ đông sẽ bỏ phiếu phủ quyết nếu DPM bán chỉ định theo giá thấp bất hợp lý.

Đối với chính sách bán một giá trên toàn quốc hiện nay, là những người hoạt động lâu năm trong ngành VTNN, chúng tôi thật sự băn khoăn bởi đặc thù mùa vụ thường tập trung trong thời gian ngắn, với 1.300 đại lý khắp cả nước, DPM sẽ phải có 1.300 bản chiết tính cước cho từng đại lý. Điều này khó khả thi khi mà thị trường cước vận tải biến thiên liên tục như hiện nay.

Đây cũng chính là nguyên nhân gây đột biến giá khi thị trường vào vụ. Bản thân 1.300 đại lý của DPM trên toàn quốc là con số quá khiêm tốn so với yêu cầu đưa được phân bón một giá đến bà con nông dân, đồng thời cơ chế thị trường sẽ khiến DPM không thể kiểm soát được giá thực khi urê Phú Mỹ đã chuyển từ đại lý của DPM sang tay người mua khác. Việc người mua khác sử dụng trực tiếp hoặc tiếp tục bán đi theo giá thoả thuận là quyền của họ mà pháp luật không cấm.

Chính sách bán một giá hiện nay của DPM về mặt lý thuyết là chính sách hay, nhưng chưa phù hợp thực tế. Do đó, thay vì triển khai đại trà, DPM nên triển khai thử nghiệm trên phạm vi hẹp mang tính vùng, miền hoặc trên địa bàn một vài tỉnh để dễ kiểm soát và tổng kết trước khi nhân rộng.

Cần làm rõ trách nhiệm của TCty VTNN

TCty VTNN (TCty 90) trực thuộc Bộ NNPTNT theo đăng ký kinh doanh được cấp số vốn trên 256 tỉ đồng. Những năm trước đây có lúc được giao đến 70% hạn ngạch NK phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nhưng gần đây TCty đã ngày càng bỏ rơi nhiệm vụ chính.

Theo chúng tôi nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ công tác đánh giá, bổ nhiệm và quản lý lãnh đạo tại TCty. Cách đây gần 1 năm, TGĐ Trần Văn Khánh- một cán bộ đi lên từ cơ sở và cũng được đánh giá là năng động sau một thời gian dài bỏ rơi nhiệm vụ chính được giao để tham gia các hoạt động kinh tế ngoài ngành với các sai phạm nghiêm trọng đã bị bắt tạm giam chờ ngày xét xử.

Để ổn định tổ chức, Bộ NNPTNT đã bổ nhiệm ban lãnh đạo mới, nhưng kết quả 6 tháng đầu năm 2008, " TCty mới chỉ vực lại hoạt động được khoảng 3 tháng nay , trước đó chủ yếu dành thời gian khắc phục hậu quả do ban lãnh đạo cũ để lại...". Việc "khắc phục" đã khiến 256 tỉ đồng quy đổi theo tỉ giá USD tháng 1.2008 (lấy tròn 16.000VND/USD) tương đương 16 triệu USD, nếu lấy giá urê Trung Quốc thời điểm tháng 1 ở mức cao nhất là 370USD/tấn, nếu TCty NK sẽ làm tăng nguồn cung trên thị trường thêm 43.000 tấn.

Đến tháng 6.2008 với 256 tỉ đồng quy đổi theo tỉ giá USD, các DN phải mua ở mức bình quân 18.000VND/USD số tiền đó chỉ còn 14.200.000USD và lúc đó giá urê Trung Quốc đã lên mức 780USD/tấn, lúc này lượng nhập chỉ còn 18.205 tấn. Những con số nêu trên cho thấy tại sao giá phân bón những tháng đầu năm ở thị trường trong nước tăng "chóng mặt" và trách nhiệm của TCty VTNN đối với đất nước, với bà con nông dân tới đâu(?!).

Như vậy, TCty có vai trò gì trong việc "bình ổn giá phân bón" như nhiệm vụ được giao? Thiết nghĩ, đã đến lúc Bộ NNPTNT cần nhìn thẳng vào sự thật và xử lý nghiêm trách nhiệm của TCty VTNN. Nếu không, những cơn sốt nóng VTNN trên thị trường vẫn còn nguy cơ tiếp tục.

Hải Bình