Dư án trồng ca cao ở Krông Ana (Đắc Lắc) bên bờ vực phá sản: Cả nông dân và doanh nghiệp đều thành “con nợ”

Nguồn tin: QĐND, 11/08/2008
Ngày cập nhật: 12/8/2008

* Một héc-ta “gánh” khoản nợ 56 triệu đồng.

Đã bước sang thời kỳ kinh doanh năm thứ 3, vậy mà 241ha ca cao ở xã Ea Na, huyện Krông Ana (Đắc Lắc) không cho thu hoạch. Hàng trăm hộ nông dân và Công ty cà phê-ca cao Krông Ana lâm vào tình cảnh nợ nần chồng chất, với khoản nợ lên đến hơn chục tỷ đồng.

Vườn ca cao ở thôn Ea Tung, xã Ea Na, huyện Krông Ana có trái nhưng không cho thu hoạch vì sâu bệnh phá hoại.

Dự án không khả thi

Ngày 30-7-2008, trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Triệu Quốc Trung, Phó giám đốc Công ty cà phê-ca cao Krông Ana, cho biết: Triển khai dự án đã được UBND tỉnh phê duyệt, từ năm 2002 đến 2005, Công ty đã đứng ra vay nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển Đắc Lắc số tiền hơn 9 tỷ đồng để đầu tư cho gần 300 hộ dân ở xã Ea Na trồng mới 241ha ca cao.

Theo hợp đồng ký kết với nông dân: Công ty đầu tư toàn bộ chi phí mua giống, phân bón, thuốc trừ sâu, nước tưới và hướng dẫn kỹ thuật; nông dân bỏ công lao động chăm sóc và thu hoạch, khi bước vào thời kỳ kinh doanh (kể từ năm thứ 3), sản phẩm thu được sẽ ăn chia theo tỷ lệ 60-40, tức là công ty hưởng 60%, nông dân hưởng 40% sản lượng. Theo tính toán, vườn ca cao kinh doanh năm thứ nhất đạt 1,5 tấn hạt/ha, năm thứ 6 (năm có năng suất cao nhất) là 4 tấn hạt/ha. Với giá ca cao hơn 45 nghìn đồng/kg như hiện nay thì một ha ca cao kinh doanh với năng suất bình quân 3 tấn hạt, người trồng ca cao sẽ thu được 135 triệu đồng. Và như vậy trồng ca cao sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cả cà phê, trong khi đó chi phí đầu tư chăm sóc ca cao chỉ bằng 50% cà phê.

Thế nhưng, trên thực tế 241ha ca cao ở xã Ea Na đã không mang lại hiệu quả như mong muốn. Cây ca cao phát triển khá tốt, ra hoa và trái nhiều nhưng lại bị sâu bệnh phá hoại nên năng suất không đáng kể. Năm 2007, khi vườn ca cao đã bước sang kinh doanh năm thứ 3, năng suất bình quân chỉ đạt 4 tạ hạt/ha, bằng 15% so với dự kiến và không đủ bù đắp công lao động của nông dân.

Cần xem lại cách chia... nợ

Nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Triệu Quốc Trung là do sâu bệnh, nhất là dịch “bọ xít muỗi” làm cho hoa và trái ca cao bị thối rữa.

Vườn ca cao kém hiệu quả, nông dân và doanh nghiệp đều thất thu, không có khả năng trả nợ, nên từ đầu năm 2008 Quỹ đầu tư phát triển Đắc Lắc đã ngưng việc cho vay. Khó khăn về kinh phí buộc Công ty Cà phê Krông Ana tính toán toàn bộ chi phí đầu tư cho 241ha ca cao từ năm 2002 đến hết năm 2007, để “chia” nợ cho nông dân nhận khoán vườn cây, với tổng số tiền người dân phải nhận nợ Công ty là hơn 13 tỷ đồng, bình quân một ha ca cao nông dân nhận khoán phải gánh món nợ 56 triệu đồng. Ngoài ra, gần 300 hộ dân nhận khoán vườn ca cao ở xã Ea Na còn phải chịu thiệt khi phải bỏ công lao động chăm sóc suốt 7 năm qua mà không có nguồn thu bù đắp. Theo tính toán, một ha ca cao một năm cần tới 200 công lao động (tương đương 10 triệu đồng). Với 241ha, trong một năm người dân bỏ ra hơn 2,4 tỷ đồng.

Các hộ nhận khoán: Nguyễn Đức Dũng, Lê Thị Thơ, Lê Văn Trọng và Nguyễn Thị An ở thôn Ea Tung, xã Ea Na đều phản ánh: Cũng vì đeo đuổi vườn ca cao mà họ rơi vào cảnh nợ nần, túng thiếu. Nhất là năm 2008, khi công ty không đầu tư nữa, vì tiếc công, tiếc của lại phải gánh thêm vay tiền lãi suất cao để giữ vườn cây. Với chi phí phân bón, thuốc trừ sâu… năm nay mỗi héc-ta ca cao phải tốn tới 25 triệu đồng tiền đầu tư. Mong muốn của họ là công ty cho chuyển đổi sang cây trồng khác, đồng thời số nợ 56 triệu đồng/ha mà công ty “chia” cho họ cũng cần phải xem lại. Vì việc trồng ca cao là Dự án của công ty, họ chỉ là người nhận khoán vườn cây, đã thiệt công lao động, giờ lại phải chịu thêm khoản chi phí đầu tư là bất hợp lý! Đã thế, năm 2008 này khi thấy vườn ca cao không cho thu hoạch, công ty không đầu tư nữa, chuyển gánh nặng cho nông dân và vi phạm hợp đồng đã ký kết.

Phá bỏ cà phê, chuyển sang trồng cây khác vào thời điểm cà phê đang rớt giá là chuyện xảy ra khá phổ biến ở Đắc Lắc. Thế nhưng, việc trồng hàng trăm héc-ta ca cao trong khi chưa có mô hình thí điểm như ở Công ty cà phê-ca cao Krông Ana quả là việc làm quá mạo hiểm. Từ thất bại của dự án trên, thiết nghĩ tỉnh Đắc Lắc cũng cần xem lại chương trình phát triển 10 nghìn héc-ta ca cao mà địa phương đã hoạch định từ nay đến năm 2015, tránh để xảy ra hậu quả đáng tiếc.

Được biết, trước thực trạng dự án phát triển ca cao phá sản, ngày 29-7-2008, Công ty cà phê-ca cao Krông Ana đã có báo cáo gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các sở, ngành liên quan đề nghị hỗ trợ kiểm tra và đưa ra kết luận cuối cùng. Theo chúng tôi, việc tiếp tục duy trì vườn ca cao ở Công ty cà phê-ca cao Krông Ana chỉ thêm gánh nặng và nợ nần chồng chất cho doanh nghiệp và tiếp tục đẩy cuộc sống của gần 300 hộ nhận khoán vào tình cảnh khốn khó.

TIẾN ĐẠT và BÌNH ĐỊNH