Một hình thức khuyến nông hiệu quả ở ĐBSCL

Nguồn tin: NNVN, 08/08/2008
Ngày cập nhật: 9/8/2008

Nhịp cầu nhà nông ở ĐBSCL là một trong những hình thức hoạt động khuyến nông với sự liên kết 4 nhà có hiệu quả tốt: Nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp (Cty Cổ phần BVTV An Giang) và Nhà nước (TT Truyền hình VN tại Cần Thơ, TT Khuyến nông Khuyến ngư Quốc gia...).

Một đầu cầu là đông đảo bà con nông dân ở Nam bộ. Một đầu cầu là các nhà khoa học từ trường Đại học Cần Thơ, TT Khuyến nông Khuyến ngư Quốc gia, và từ nhiều Viện, Trường và cơ quan liên quan. Hai đầu cầu được nối nhịp bởi TT Truyền hình Việt Nam tại Cần Thơ hợp tác với Cty Cổ phần BVTV An Giang đồng tổ chức và đầu tư.

Hình thức khuyến nông trên được tổ chức từ năm 2000, đều đều 2 tuần 1 lần, mỗi lần có thời lượng 80-90 phút, đến nay (7/2008) đã được tới 200 lần nối nhịp. Và tự nhiên NHỊP CẦU NHÀ NÔNG (NCNN) thành “thương hiệu”.

Nhà báo Lê Phú Khải từng viết nhiều về ĐBSCL, xuất bản nhiều sách, có nhiều bài viết chân thực và hấp dẫn. Anh vừa đi thực tế ở xã Phú Tân, huyện Tam Bình, Vĩnh Long kể lại: Ở đây có nhiều người “nghiền” coi chương trình NCNN, có người mua hẳn 1 cái TV riêng cho mình để coi, mời bạn nhà nông cùng xem, cùng bình luận. Nhóm nông dân giao lưu với các nhà báo “tranh nhau” nói về những cái lợi thiết thực của NCNN. Qua NCNN mà biết được tính chất của khá nhiều loại giống lúa, biết được cách làm “ô ruộng dự báo bệnh đạo ôn”, cách xịt thuốc phòng trừ sâu bệnh hiệu quả hơn; biết cách chăm sóc heo nái có bầu (chửa), cách trị bệnh ỉa chảy cho heo con...

Các nhà khoa học rất vui khi được nông dân tặng cho danh hiệu dân dã, như PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ giao lưu nhiều về đất và cây trồng, dân gọi là ông Thổ Địa; TS. Nguyễn Thị Thu Ba hướng dẫn trồng rau màu có che màng phủ, là cô Ba Màng Phủ... Tôi được họ gọi "anh Hai ôm em cực sướng" (nhờ có các giống lúa OMCS).

Trước khi có NCNN, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Cần Thơ (trước gọi là Đài) đã có nhiều nỗ lực hợp tác trong việc truyền bá kỹ thuật tới bà con nông dân. GS.TS Võ Tòng Xuân đã kể lại rất truyền cảm việc khuyến cáo giống và kỹ thuật mới cho bà con nông dân từ ngày đầu giải phóng đến 1983. Sau đó, Trung tâm đã hợp tác với Viện Lúa ĐBSCL bắt đầu tổ chức liên kết với các địa phương trong “Chương trình khuyến nông”. Anh Sáu Mẫn- PGĐ và cô phóng viên Lài “nổi danh” ngày đó kể lại những nỗ lực vượt khó của thời bao cấp và thời đầu Đổi Mới. Có thể hình dung ngày đó chưa có "nhịp cầu", mà phải bơi qua kênh, hay chỉ là cầu khỉ, cầu tre lắt lẻo, nay được thay bằng cầu bê tông đúc kế thừa và phát triển.

Khi nói đến NCNN ở ĐBSCL thì không thể không nói đến Cty Cổ phần BVTV An Giang đồng tổ chức và tài trợ. Cậu bé bán bánh mì dạo ngày đêm kiếm sống, nay trở thành vị Tổng Giám đốc tài năng và năng động: Anh hùng Lao động Huỳnh Văn Thòn. Anh đã cùng Cty có nhiều hoạt động thể hiện đồng cảm với người nông dân nghèo. Trước khi có NCNN, anh đã đầu tư xây dựng Trung tâm Giống cây trồng Bình Đức, nơi nghiên cứu phóng thích nhiều giống lúa kháng sâu bệnh tốt, hay làm giảm yêu cầu thuốc BVTV mà Cty anh đang kinh doanh. Đã có ý kiến cần ghi công anh bằng đặt tên những giống lúa đó.

Anh Thòn vừa được bầu là Phó Chủ tịch Hội Giống CT Nam bộ, cùng với Viện Lúa ĐBSCL đầu tư và hoạt động bước đầu đạt một số kết quả cụ thể, như khảo sát thực trạng, tiềm năng và khó khăn của nông dân vùng làm 3 vụ lúa, tổ chức Hội thảo “Ba vụ lúa” vào ngày 8/7/2008 có hàng trăm người từ 15 tỉnh đến dự; điều tra nghiên cứu và đề xuất nâng cao vị thế của cây lương thực ăn củ mà hầu như đã bị lãng quên. Hội cũng đang tiếp cận những vấn đề mang tính chiến lược, như nông nghiệp thích nghi với biến đổi khí hậu toàn cầu, khi mà nước biển dâng dần dần vô hiệu hóa bờ bao bờ vùng. Hội đang đề xuất và tìm nguồn tài trợ cho các đề tài về lúa, khoai, đậu phụng (lạc)... giúp các nhà khoa học đương chức hay về hưu, và các địa phương có khả năng thực thi.

Tôi tin rằng Nhà nước ta sẽ sớm có quyết sách về tam nông, tăng cường đầu tư cho nông nghiệp (hiện chỉ mới bằng 4% GDP trong khi NN đóng góp 20% GDP). Đã đến lúc cần có những hình thức hợp tác hoạt động sâu rộng thích hợp hơn nữa về khuyến nông. Hiện nay có khá nhiều tổ chức và cá nhân làm khuyến nông, như hệ thống tổ chức khuyến nông từ trung ương đến địa phương; các đoàn thể trong hệ thống chính trị như hội nông dân, phụ nữ, cựu chiến binh; các hội nghề nghiệp như hệ thống hội làm vườn, các hội khoa học công nghệ; các trường lớp dạy nghề nông ngắn và dài hạn, các dự án của Nhà nước và tổ chức phi chính phủ, nhiều nhà khoa học, nhà báo, và cả nhà lãnh đạo Đảng và Chính quyền địa phương, khi có dịp là “làm khuyến nông”. Mặc dù vậy vẫn còn tình trạng mạnh ai người nấy làm nên hiệu quả chưa cao so với khả năng. Cần có tổ chức quy tụ những hoạt động khuyến nông trong phạm vi nhất định thành nhiều loại "nhịp cầu nhà nông".

GS.TS NGUYỄN VĂN LUẬT