Hệ thống thuỷ lợi ở nhiều địa phương bị phá vỡ: Việc canh tác khó khăn, đình đốn

Nguồn tin: Hải Phòng, 01/08/2008
Ngày cập nhật: 1/8/2008

Hiện nông dân ngoại thành đang dồn sức khai thác nguồn nước dưỡng cho lúa mùa vừa bén rễ. Song nhiều hệ thống kênh mương thủy nông bị phá vờ do các dự án. Nhiều cánh đồng khát nước, nông dân chầu chực hàng giờ chờ máy bơm nước vào đồng; nhiều diện tích đất để cỏ lăn, cỏ lác mọc cao vì không có nước để sản xuất...

Chỉ vì dự án…

Tình cảnh tương tự như nông dân xã Anh Dũng, huyện Kiến Thụy trước đây (nay là phường Anh Dũng (quận Dương Kinh) đồng loạt phải bỏ ruộng vì các dự án đô thị, công nghiệp lấy đất, phá vỡ hệ thống thủy lợi đang xuất hiện ở nhiều địa phương khác. Những cái tên mới lần lượt xuất hiện: Tam Hưng, Phục Lễ, Hoàng Động (Thuỷ Nguyên), Nam Sơn, Đại Bản, An Hưng An Hồng (An Dương)…Tại không ít thôn, làng, hình ảnh đồng ruộng vẫn có màu xanh, nhưng là màu xanh của cỏ lăn, cỏ gừng; đất chỗ cao, bạc trắng, bóc từng mảng vì không có nước, vì chua mặn; đất vùng trũng, rong rêu nổi xanh từng đám đang trở nên “quen thuộc”. Chẳng hạn như tại xã Phục Lễ, An Hồng, An Hưng, nơi thì nông dân chầu chực hàng giờ để chờ thuê máy bơm nước vào đồng, nơi thì “nông dân thất nghiệp, đất nằm chơi” vì không thể lấy nước vào để sản xuất. Ông Bùi Đỗ Nhật, trưởng phòng nông nghiệp- PTNT huyện Thuỷ Nguyên cho biết: “Trên địa bàn huyện hiện có hơn 60 ha đất nông nghiệp không thể gieo cấy được do gặp khó khăn về thủy lợi, trong đó, có hơn 30 ha là đất nằm kẹt giữa các dự án, hệ thống thủy lợi bị phá vỡ hoàn toàn, không thể lấy nước vào để tiếp tục sản xuất. Trong đó, diện tích đất bỏ không canh tác do bị kẹt giữa các dự án ở xã Tam Hưng là 7 ha, Hoàng Động 5 ha, Phục Lễ 4 ha…”.

Tại huyện An Dương, dù chưa có thống kê đầy đủ, nhưng diện tích đất bỏ không sản xuất do kẹt giữa các dự án chắc cũng không “thua kém” huyện Thủy Nguyên. Theo Phó Chủ tịch UBND xã An Hồng. Hiện nay, diện tích đất canh tác “đầu thừa, đuôi thẹo” kẹt giữa các dự án của xã cộng dồn lại cũng khoảng 7- 8 ha. Phần lớn khoảng vài chục m2, nhỏ lẻ, manh mún và cũng nằm kẹt giữa đất của các dự án ...Anh Nguyễn Văn Hải, nông dân xóm Ngô Hùng (xã An Hồng) không giấu nổi bức xúc: “Không những phá vỡ hệ thống thủy lợi, trong quá trình sản xuất, một số doanh nghiệp còn biến những khu đất nằm sát dự án của dân thành nơi xả nước thải, rác thải công nghiệp làm ảnh hưởng tới sản xuất, ô nhiễm nguồn nước, môi trường sống. Ví dụ như ở xóm tôi, trước đây, Công ty xuất nhập khẩu thiết bị tàu thủy Việt Nam trong quá trình san lấp mặt bằng mở rộng sản xuất đã lấp mương tiêu thoát nước làm 200 hộ dân không có nước sinh hoạt và sản xuất, mỗi khi có mưa gây tình trạng ngập úng nặng nề…”. Khu vực các xã Đại Bản, Lê Thiện, An Hưng, nhiều hộ dân có đất sát ngay các dự án đang thi công đành“ngồi không” trong khi nông dân các thôn, xã bên cạnh đang tất bật mùa vụ.

Theo thống kê của Sở Nông Nghiệp- PTNT, hiện nay, diện tích nông dân bỏ không canh tác là 224 ha, trong đó, đất không canh tác do thiếu nước, kẹt giữa các dự án hơn 150 ha.

Khó chỉ đạo sản xuất

Trưởng phòng nông nghiệp- PTNT huyện Thủy Nguyên, Bùi Đỗ Nhật cho biết, tại những xã có diện tích đất kẹt giữa các dự án, việc điều tiết nước thủy lợi cho cả vùng gặp khó khăn. Tình trạng đất nông nghiệp nằm “xôi đỗ”với đất dự án, các khu công nghiệp khiến việc vận hành cả hệ thống thủy lợi bị đình trệ, lãng phí lớn. Chẳng hạn việc điều tiết nước đổ ải vụ mùa hiện nay, nước tưới dưỡng cứ về đến vùng Hoàng Động, Phục Lễ, Tam Hưng…là bị ách lại hệ thống kênh trung thủy nông, kênh cấp 1 vì các kênh nội đồng đã bị phá vỡ”. Những nông dân cố gắng tiếp tục sản xuất tại những diện tích nằm kẹt giữa các dự án, đành phải bỏ kinh phí gấp nhiều lần thuê máy bơm, tranh thủ thời điểm nước trong hệ thống thuỷ nông ở mức cao lấy nước vào đồng. Để hỗ trợ nông dân, nhiều công ty thủy nông buộc phải bơm nước nhiều lần trong ngày, khiến tiền điện phụ trội không nhỏ.

Theo chủ nhiệm HTX nông nghiệp xã Lê Thiện, việc hệ thống thủy lợi bị phá vỡ, đất canh tác nằm xen giữa các dự án làm cho công tác chỉ đạo sản xuất ở các địa phương rất khó khăn. Việc điều tiết nước thủy lợi không đồng bộ, vận động nông dân sản xuất tập trung theo vùng rất khó…Đất nông dân bỏ không canh tác, các dự án cũng không thể quản lý do không thuộc diện tích được giao đất, chính quyền địa phương thì lúng túng trong cả quản lý và chỉ đạo sản xuất. Trước đây, ở huyện An Dương, có xã An Hồng đã tạm giao cho các xóm, đoàn thể quản lý, tổ chức sử dụng những diện tích đất này, để gây quỹ hoạt động nhưng hiệu quả thấp vì không thể sản xuất được. Đây là sự lãng phí lớn.

Để khắc phục tình trạng này, đòi hỏi thành phố và các ngành chức năng sớm có giải pháp giúp chính quyền địa phương quản lý, sử dụng những diện tích đất xen giữa các dự án một cách hiệu quả.

Kim Oanh