Ea Súp (Đắc Lắc): Đại hạn giữa mùa mưa

Nguồn tin: QĐND, 26/07/2008
Ngày cập nhật: 27/7/2008

Đang giữa mùa mưa, vậy mà Ea Súp (Đắc Lắc) lại phải đối mặt với hạn hán gay gắt. Nắng hạn làm hàng nghìn ha cây trồng vụ hè thu khô cháy, nông dân thất thu. Ea Súp là huyện nghèo, nay phải đối mặt với cơn đại hạn, cuộc sống hàng nghìn hộ dân càng khó khăn.

Huyện vùng biên Ea Súp được coi là vựa lúa của tỉnh Đắc Lắc. Nơi đây, đã được Nhà nước đầu tư xây dựng công trình thủy lợi vào loại nhất nhì Tây Nguyên. Bởi thế, ít ai ngờ rằng khô hạn sẽ xảy ra ở Ea Súp, nhất là trong những tháng mùa mưa.

Vào thời điểm này những năm trước đây, Ea Súp đang đứng trước nguy cơ bị lũ lụt, nhưng năm nay khí hậu thất thường, nắng nóng kéo dài, khiến hạn hán xảy ra ở cả 10 xã, thị trấn gây thiệt hại nghiêm trọng cho sản xuất nông nghiệp. Anh Nguyễn Đình Toản, trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ea Súp cho biết: Chưa bao giờ Ea Súp lại bị đại hạn giữa mùa mưa như năm nay. Nguyên nhân chủ yếu là do lượng mưa quá thấp. Từ tháng 1 đến trung tuần tháng 7, tổng lượng mưa đo được trong toàn huyện chỉ đạt 228,5mm, bằng 14,5% so trung bình nhiều năm. Trong khi đó, phần lớn diện tích cây trồng vụ hè thu này ở Ea Súp lại trông chờ nguồn nước trời, nên thiệt hại là khó tránh khỏi. Vụ hè thu vừa qua, Ea Súp gieo trồng được hơn 21 nghìn ha cây trồng các loại, trong đó có gần 9 nghìn ha lúa trên đất 1 vụ, hơn 1.500ha lúa trên đất 2 vụ, và gần 10 nghìn ha đậu bắp các loại, đạt 99,8% so với kế hoạch. Và trong đợt nắng hạn này, theo thống kê sơ bộ, diện tích cây trồng bị thiệt hại lên đến gần 5 nghìn ha, trong đó diện tích mất trắng gần 1.500ha. Các xã Ia Lốp, Ia Rvê, Ia Jlơi và Ea Rốc bị thiệt hại nặng.

Trong các ngày 24 và 25-7 này, khi Ea Súp tiếp tục đối mặt với cơn đại hạn, chúng tôi về các xã Ea Rốc và Ia Jlơi. Trên cánh đồng lúa khô cháy, mặt ruộng nứt nẻ vắng bóng người, anh Vương Quốc Trúc, cán bộ nông nghiệp địa chính xã Ea Rốc than thở: Ở Ea Rốc này, khi đã xảy ra hạn hán là không có cách nào cứu vãn, bởi không tìm đâu ra nguồn nước tưới. Người dân chỉ biết “ngửa mặt cầu mưa!”. Anh Lê Đình Đức, Phó chủ tịch UBND xã Ea Rốc cho biết, vụ hè thu này toàn xã trồng 1.330ha cây trồng các loại, trong đó có tới 930ha lúa cạn, và phần lớn diện tích lúa cạn đã bị khô hạn. Trên đường cùng chúng tôi xuống cánh đồng lúa của thôn 5, anh Trúc nhẩm tính sơ bộ diện tích lúa mất trắng của cả xã đã lên tới 357ha. Trong đó, cánh đồng thôn 5, hơn 100ha lúa, ngô đã khô cháy, bà con đành thả trâu bò vào ăn. Nhiều hộ đã phải tính đến việc phá bỏ lúa, làm đất chuẩn bị cho vụ thu đông.

Bác Phan Văn Hài-người trồng nhiều lúa nhất xã Ea Rốc-nói: “Gay quá các chú ơi, trời làm khô hạn thế này nông dân chúng tôi lại rơi vào cảnh nợ nần, túng thiếu mất thôi!”. Được biết, gia đình bác Hài trồng tới 8ha lúa vụ hè thu, tổng chi phí đầu tư (phân bón, giống) đã lên đến hơn 40 triệu đồng, trong đó phải vay ngân hàng hơn 20 triệu đồng. Cũng diện tích này, năm ngoái gia đình bác Hài thu được hơn 35 tấn thóc. Trong cơn đại hạn, mong ước của bác Phan Văn Hài cũng như bà con thôn 5 xã Ea Rốc là công trình thủy lợi Ea Khanh sớm được đầu tư xây dựng.

Chị Dư Thị Tươi ở thôn 14 cho biết: “Cả thôn nhà nào cũng có diện tích lúa bị khô hạn mất trắng. Nhà em có 8 sào khô cháy hết rồi, mất hơn 4 triệu đồng tiền mua phân, mua giống”. Vụ hè thu vốn là vụ cho thu nhập chính của người dân xã Ea Súp, năm nay khô hạn gây thiệt hại, bà con thất thu sẽ lâm vào tình cảnh thiếu đói. Được biết, hiện tại Ea Súp có hơn 57 nghìn người, theo thống kê mới đây, tỷ lệ hộ nghèo ở huyện này còn tới 38,5%. Và hậu quả của đợt hạn hán gay gắt đang xảy ra chắc chắn sẽ làm tăng tỷ lệ hộ nghèo. Trước những thiệt hại của nắng hạn gây ra, chính quyền huyện Ea Súp đã và đang chỉ đạo các xã thống kê chính xác diện tích cây trồng và số hộ thiệt hại, qua đó lập phương án đề nghị tỉnh Đắc Lắc hỗ trợ lương thực cứu đói và giống để bà con gieo trồng vụ thu đông.

Hạn hán xảy ra và những hậu quả mà người dân Ea Súp đang phải hứng chịu cho thấy sản xuất nông nghiệp ở huyện thuần nông như Ea Súp còn quá bấp bênh, phụ thuộc phần lớn vào thiên nhiên. Hệ thống thủy lợi đã được đầu tư xây dựng, nhưng chưa khai thác có hiệu quả. Cây trồng vụ hè thu chủ yếu trông chờ “nước trời”. Theo tìm hiểu của chúng tôi, Công trình thủy lợi Ea Súp Thượng đã khánh thành và đưa vào khai thác từ năm 2004, theo thiết kế tưới cho hơn 9 nghìn ha cây trồng, nhưng trong những tháng đại hạn này, thủy lợi Ea Súp Thượng chỉ tưới được 1.735ha, đạt hơn 19% so tổng diện tích cây trồng vụ hè thu. Nguyên nhân Công trình thủy lợi Ea Súp Thượng không phát huy hiệu quả là do hệ thống kênh mương chưa được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh.

Vẫn biết những thiệt hại do thiên tai gây ra là khó tránh khỏi nhưng để sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững, chủ động nguồn nước cho cây trồng, cần phải tiếp tục đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống kênh mương thủy lợi Công trình thủy lợi Ea Súp Thượng, xây dựng thêm những công trình thủy lợi vừa và nhỏ, giảm dần diện tích cây trồng phụ thuộc vào nước trời như hiện nay.

Tiến Đạt - Bình Định