Mía: Hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và nông dân

Nguồn tin: VOV, 02/05/2008
Ngày cập nhật: 3/5/2008

Nhà máy đường An Khê (Gia Lai) đã biết cách đầu tư cho người trồng nguyên liệu để hai bên dựa vào nhau, cùng có lợi và cùng phát triển

Từ một vùng đất nghèo, đến nay hàng ngàn hộ nông dân nằm trong vùng nguyên liệu của nhà máy đường An Khê (Gia Lai) đã có một cuộc sống khấm khá nhờ cây mía. Nhà máy đường An Khê đề ra mục tiêu đến năm 2010, đưa diện tích vùng mía nguyên liệu đạt 10.000 ha. Thế nhưng hiện nay đã có gần 6.000 hộ nông dân ký hợp đồng trồng mía và diện tích vùng mía nguyên liệu đã lên đến trên 10.000 ha, vượt kế hoạch đề ra trước 2 năm. Có được kết quả này là nhờ Nhà máy đã biết giải quyết hài hòa giữa lợi ích của doanh nghiệp, người lao động và nông dân trồng mía.

Đổi đời nhờ cây mía

Trước đây nông dân ở thị xã An Khê (huyện Kbang) và huyện Kông Chro của tỉnh Gia Lai chỉ trồng chưa đến 2.000 ha mía. Khi vào vụ thu hoạch, họ phải ép mía làm đường bằng phương pháp thủ công; hoặc bán mía cho các đầu nậu để chuyển về Quy Nhơn, hoặc đi nơi khác tiêu thụ. Cái cảnh vào vụ, mía bị ép cấp, ép giá, và nông dân phải chứng kiến cả cánh đồng mía bốc cháy ngùn ngùn là điều cứ lặp đi lặp lai. Người trồng mía chưa mơ gì đến chuyện làm giàu…

Năm 2000, Nhà máy đường An Khê đi vào hoạt động. Nhà máy nằm bên chân ruộng, nông dân khấp khởi mừng. Và hy vọng khấm khá nhờ cây mía đã trở thành hiện thực. Ông Lê Văn Toàn ở thôn 5 xã Thành An, thị xã An Khê cho biết, gia đình ông trồng 10 ha, vụ này thu hoạch 500 tấn mía. Sau khi trừ mọi khoản chi phí còn thu được trên 350 triệu đồng. Từ một chiếc xe cày, với 10 ha đất trồng mía, sau 8 năm, nay ông Toàn đã mua được 3 chiếc ô tô tải trị giá 1 tỷ đồng. Ông Toàn cho biết, năm vừa qua tổng thu nhập của gia đình lên đến 1 tỷ đồng. Hầu hết số tiền này đều có được là từ ruộng mía và dịch vụ vận chuyển mía đến nhà máy cho nông dân trong vùng.

Không riêng gì ông Toàn, mà hơn 2.600 ha mía của 700 hộ nông dân trong xã Thành An năm nay đã cung cấp cho Nhà máy đường An Khê 130.000 tấn mía nguyên liệu, trị giá trên 75 tỷ đồng. Cây mía đã làm thay đổi cuộc sống của người dân nơi đây. Nhờ vào cây mía, nhiều nông dân ở xã Thành An đã xây được nhà khang trang, mua được xe ô tô đắt tiền.

Bài toán ổn định vùng nguyên liệu

Để ổn định và phát triển vùng nguyên liệu, mỗi năm nhà máy đường An Khê đầu tư trước cho nông dân 30 tỷ đồng không tính lãi, tập trung cho việc mua cây giống, phân bón và công chăm sóc. Theo đó, 1 ha mía mỗi năm được nhà máy đầu tư cho người trồng 6 triệu đồng. Số tiền ứng trước này sẽ được trừ vào sản phẩm mía khi thu hoạch.

Hiện Nhà máy đường An Khê đã ký hợp đồng với 600 đại lý ở các cụm dân cư. Các đại lý này có trách nhiệm gắn kết giữa nông dân trong vùng với nhà máy. Ông Nguyễn Hoàng Phước, Trưởng phòng nguyên liệu Nhà máy đường An khê cho biết: “Vào vụ sản xuất, ép mía thì nhà máy đường An Khê tổ chức một ngày hội để bàn và đưa ra giải pháp, đặc biệt là bàn về chính sách thu mua nguyên liệu và đầu tư cho vụ đến. Do đó tất cả những khó khăn và bức xúc thường được giải quyết ngay từ đầu vụ. Nhà máy luôn luôn tìm ra chính sách để giải quyết hài hòa nhất giữa lợi ích nhà máy và người trồng mía, đảm bảo cho người trồng mía luôn luôn có lợi nhuận. Chính nhờ vậy mà diện tích mía luôn luôn được giữ vững và phát triển”.

Khi nhà máy biết san sẻ hợp lý phần lợi nhuận với nông dân, đồng hành cùng nông dân cả khi thị trường thuận lợi cũng như những giai đoạn khó khăn thì nông dân sẽ gắn kết với nhà máy. Điều này thể hiện rõ trong vụ thu hoạch này: mía chính vụ đồng loạt, nông dân vẫn chờ đến lượt mình để nhập nguyên cho nhà máy chứ không bán mía cho người nơi khác đến hỏi mua. Ông Lê Văn Toàn, đại diện các đại lý của Nhà máy đường An Khê nói: “Khi bà con đã nhận hợp đồng rồi thì đến cuối vụ rồi vẫn chờ để thu hoặc trả nợ mía cho nhà máy. Không có một ai muốn trốn nợ hết!. Khi người ta khó, người ta khổ thì nhà máy giúp đỡ, thì bà con nông dân biết ơn lại nhà máy đường. Nếu mà vay bên ngoài thì hàng tháng phải tình lãi, còn nhà máy thì một năm trời vẫn không tính lãi. Khi thu mua thì cân đối giữa giá mía và đồng tiền đầu tư rồi nhà máy trừ nợ, còn bao nhiêu thì trả. Thí dụ tổng ghi nợ của anh, cả vật tư lẫn tiền và giống cho 1 ha là 6 triệu, thì cuối vụ anh vẫn trả 6 triệu, quy ra bằng mía”.

Trong khi nhiều nhà máy đường khác đang thiếu nguyên liệu để sản xuất thì Nhà máy Đường An Khê hoạt động với công suất 2.500 tấn mía cây mỗi ngày nhưng vẫn chưa đáp hết nhu cầu tiêu thụ mía cho nông dân. Hiện Nhà máy đang lắp ráp một dây chuyền sản xuất mới, nâng công suất thêm 1.500 tấn mía mỗi ngày, đảm bảo tiêu thụ hết mía nguyện liệu cho nông dân. Ông Nguyễn Tấn Cương, Giám đốc Nhà máy đường An Khê cho biết: “Nhà máy đường An Khê luôn luôn tìm ra các giải pháp và chính sách hài hòa nhất giữa nhà máy và người trồng mía, đảm bảo cho người trồng mía luôn có lợi nhuận 30% đến 40% so với các loại cây trồng khác. Chính nhờ vậy mà diện tích mía luôn luôn được giữ vững và phát triển”.

Vùng đất các huyện phía đông của Gia Lai là An Khê, Kbang, và Kông Chro không thuận lợi để phát triển các loại cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, cao su như các địa phương khác trong tỉnh. Nông dân ở đây chỉ biết dựa vào cây ngô, cây sắn nên rất khó làm giàu. Giờ đây họ đã có cây mía, và có một nhà máy biết đưa lợi ích đến với người lao động để hai bên cùng có lợi và cùng phát triển. 10.000 hộ nông dân vùng nguyên liệu của nhà máy đường An Khê, ai cũng có cơ hội làm giàu./.

Lê Xuân Lãm