Được cây cao su, phụ cây điều

Nguồn tin: Nông Nghiệp, 10/04/2008
Ngày cập nhật: 11/4/2008

Ở những vùng có điều kiện phát triển cây công nghiệp lâu năm, nhiều năm qua luôn xảy ra tình trạng chuyển đổi lòng vòng từ cây này sang cây khác.

Nhiều hộ nông dân giỏi nắm bắt thời cơ nên sản xuất đạt hiệu quả và nhanh chóng giàu lên. Tuy nhiên không ít hộ chậm chân thường bắt đầu khi đã muộn, vì vậy nghèo vẫn hoàn nghèo. Cây trồng, giá cả và người nông dân nghèo cứ luân phiên đổi vai, rượt đuổi nhau.

Năm nay nữa là năm thứ ba liên tiếp cây điều bị mất mùa. Ở hầu hết các tỉnh có diện tích trồng điều như Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai… đều có chung tình trạng tương tự. Năng suất các vườn điều ít thì mất từ hai mươi đến ba mươi phần trăm, nhiều thì mất đến bảy, tám mươi phần trăm.

Những năm trước diện tích cây điều phát triển nhanh vì dễ trồng, thích hợp với nhiều vùng đất. Nếu được chăm sóc hợp lí thì cho kết quả cao, còn nếu không cứ để vậy đến mùa vẫn ra hoa kết trái, tất nhiên là năng suất kém hơn. Cây điều từng được xem là cây lý tưởng để người dân nông thôn xoá đói giảm nghèo. Tuy nhiên cây điều lại hết sức mẫn cảm với thời tiết. Ba năm trở lại đây, năm nào lúc ra hoa cũng đều gặp mưa trái mùa nên không thể kết trái mà khô dần rồi rụng đi. Đặc biệt năm nay thời tiết lạnh hơn kèm theo nhiều sương muối, sâu bệnh dễ phát triển gây hại càng khiến năng suất điều giảm mạnh.

Cây tiêu ở nhiều nơi bị chết nên ít ai nghĩ đến việc phá điều để trồng tiêu, cây cà phê được giá nhưng vẫn khá bấp bênh. Chỉ có giá mủ cao su liên tục đứng ở mức cao cùng với những dự báo đầy triển vọng khiến mọi người đua nhau phá điều trồng cao su. Ồ ạt trồng sau đó ồ ạt chặt bỏ, tình trạng này từng xảy ra đối với cây cà phê, cây nhãn, cây tiêu, có lúc cả cây cao su và đến nay là cây điều. Việc bỗng chốc quay lưng với cây này, vội vàng chạy theo cây kia đã nhiều phen khiến người sản xuất phải trả giá đắt, các cơ quan có trách nhiệm thì liên tục khuyến cáo bà con thận trọng vì lo ngại tình trạng chuyển đổi lòng vòng như thế sẽ tạo ra hệ quả không tốt cho sản xuất.

Tuy nhiên với tình hình hiện nay, khó mà thuyết phục được nông dân giữ nguyên diện tích điều. Số ít vườn điều nhờ chăm sóc tốt, khi kết trái tránh được mưa đạt kết quả khá cũng không đủ hấp dẫn để người dân thay đổi ý định. Mới đây tôi đến thăm vườn điều của anh Hoàng Thế Phương ở xã Đa Kai, Đức Linh, Bình Thuận, nghe anh kể: “Năm kia tôi thu đến mười tấn, mừng lắm! Cứ tưởng thế này chẳng mấy chốc thì giàu nhưng hai năm sau bị mất mùa chỉ được có vài tấn và đến năm nay chỉ còn được năm tạ, tiền bán hạt điều không đủ chi phí dọn vườn, mất ba năm liên tục nản lắm rồi nên tôi phá điều tiếp tục trồng cao su”. Anh chỉ tay khoe với chúng tôi, cạnh vườn điều là vườn cao su ba năm tuổi đang phát triển xanh tốt.

Theo tính toán của anh Phương và cũng là của nhiều người, trồng cây điều dễ mà khó, thời tiết bất thường một chút đã bị ảnh hưởng, lúc ra hoa gặp một vài đợt mưa là đã giảm năng suất, nhìn chung không thể sánh với cây cao su. Cây cao su tuy đầu tư vốn lớn và thời gian lâu nhưng khả năng đề kháng tốt, khi thu hoạch cho thu nhập cao, thị trường mủ cao su trong thời gian qua diễn biến rất tốt và đang tràn đầy hứa hẹn, cùng lắm nếu mủ cao su mất giá thì bán thân cây cũng thu được giá trị lớn. Tính toán đó xem ra hợp lí và ai cũng mong điều hợp lí đó sẽ duy trì trong nhiều năm tới.

Trước mắt ngành chế biến hạt điều có nguy cơ sẽ thiếu hụt nguyên liệu. Nhiều hộ nông dân hàng năm sẽ bị giảm hoặc mất hẳn nguồn thu đáng kể từ hạt điều để trang trải, chi tiêu. Còn cây cao su, do phát triển ồ ạt sẽ phát sinh các khoản chi phí ảo, cao hơn nhiều so với chi phí thực tế. Cũng do quá hăm hở nên người trồng dễ sai lầm trong chọn lựa đất trồng và cây giống, dẫn đến chất lượng mủ thu hoạch không đạt yêu cầu. Mà để nhận ra được điều này có khi phải mất từ năm đến bảy năm.

Và có lẽ không thừa nếu thử nêu ngược vấn đề: Cây cao su có thể không chỉ toàn ưu điểm như đã nói, và biết đâu sẽ có những diễn biến không như mong đợi và suy tính thông thường. Trong sản xuất, những tình huống bất ngờ như thế không phải là chưa từng xảy ra. Vì vậy người trồng cao su nhất là các hộ nông dân ít vốn và chỉ mới bắt đầu trồng cần chuẩn bị các phương án dự phòng, để vừa đảm bảo trong quãng thời gian đầu tư dài đến năm, bảy năm không bị hụt hơi, vừa không bị động nếu khi đến đích mà tình thế chẳng hoàn toàn như trước.

NGUYỄN THANH BÌNH