Sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững: Chủ động sản xuất trước biến đổi khí hậu

Nguồn tin: Báo Bình Dương, 07/11/2013
Ngày cập nhật: 10/11/2013

Biến đổi khí hậu (BĐKH) đẩy sản xuất nông nghiệp vào thế ngày càng khó khăn hơn. Tại Bình Dương, để có thể ứng phó với BĐKH, nhiều nông dân đã chủ động hơn trong sản xuất...

Nông dân lúng túng!

BĐKH xuất hiện tại hầu hết các vùng miền của Việt Nam. Với Bình Dương, BĐKH cũng đã gây ra những thiệt hại đáng kể cho sản xuất nông nghiệp. Trên địa bàn tỉnh thường xuất hiện mưa trái mùa, mưa đá, lốc xoáy bất thường, nắng nóng kéo dài. Trong năm 2013, khu vực Bình Dương có tình trạng mưa đá, lốc xoáy trái mùa vào cuối mùa khô đầu mùa mưa với tần suất nhiều gây thiệt hại không nhỏ cho sản xuất nông nghiệp. BĐKH cũng đã làm cho các loại dịch hại xuất hiện bất ngờ hơn, khó dự đoán khiến cho nhiều nông dân lúng túng trong khâu phòng chống. Đầu năm 2013, người trồng lúa ở Bình Dương đã phải vất vả phòng chống với dịch sâu cuốn lá. Khác với mọi năm, dịch sâu cuốn lá năm nay đến sớm hơn và tốc độ lây lan nhanh hơn. Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh đã tiến hành ngay các biện pháp phòng trừ nhưng dịch bệnh cũng đã ảnh hưởng đến quá trình phát triển của của cây lúa.

Để có thể ứng phó chủ động hơn với biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp, nhiều nông dân đã áp dụng các biện pháp ứng phó tổng hợp. Trong ảnh: Trồng hoa thu hút thiên địch tại cánh đồng lúa VietGAP xã Bạch Đằng, huyện Tân Uyên

Ngoài yếu tố dịch bệnh, BĐKH còn gây ra nhiều khó khăn khác cho sản xuất nông nghiệp. Ông Đỗ Hữu Dũng, nông dân trồng lúa tại ấp Chánh Hưng, xã Bạch Đằng, huyện Tân Uyên chia sẻ, sản xuất lúa trong những năm gần đây khó khăn hơn nhiều so với thời gian trước vì thời tiết diễn biến thất thường, khó dự đoán; sâu bệnh xuất hiện cũng nguy hiểm hơn. “Để có thể ứng phó với những diễn biến thất thường của thời tiết, việc trồng lúa của chúng tôi hiện nay phải linh động, trình độ sản xuất phải được nâng lên. Hiện nay nhiều hộ dân tại địa phương đã xây dựng các mô hình sản xuất lúa theo hướng VietGAP. Việc làm lúa VietGAP đòi hỏi người nông dân phải sản xuất theo quy tắc, quy trình, sử dụng tổng hợp các biện pháp canh tác, phòng trừ sâu bệnh. Nhờ vậy việc sản xuất của chúng tôi không còn quá phụ thuộc vào thời tiết, môi trường, bảo đảm năng suất, chất lượng hạt lúa cao hơn”, ông Dũng cho biết.

Dịch Corynespora - một trong những dịch bệnh nguy hiểm xuất hiện trên cây cao su - cây trồng chủ lực của nông nghiệp Bình Dương đã được nông dân phòng chống hiệu quả. Cách đây 3 năm, người trồng cao su không quá lo lắng về loại dịch bệnh này, nhưng những năm gần đây khi thời tiết mưa nắng thất thường, cứ vào đầu mùa khai thác mới, nhiều nông dân đã phải rất cẩn trọng với loại dịch bệnh này. Dịch Corynespora trong 2 năm qua đã gây ra những thiệt hại không nhỏ, làm giảm năng suất và có thể gây chết cây. Tuy nhiên, trong năm nay, dịch Corynespora đã được người trồng cao su chủ động phòng trừ có hiệu quả. Ông Nguyễn Trường Hải, Trưởng trạm Bảo vệ thực vật huyện Phú Giáo cho biết, công tác phòng chống dịch Corynespora giai đoạn đầu tại huyện Phú Giáo chưa đạt hiệu quả cao do chưa có thuốc đặc trị, chưa có phương tiện phun xịt chuyên dụng và chưa thực sự chủ động trong công tác phòng trừ. “Tuy nhiên trong 2 năm nay, để có thể phòng trừ tốt với loại dịch bệnh này, ngay từ đầu năm, khi cao su thay lá non chúng tôi đã hướng dẫn bà con nông dân triển khai nhanh các biện pháp phòng trừ, không để dịch bệnh xuất hiện mới tiến hành phun xịt”, ông Hải nói. Ông Lê Khắc Ngọc, nông dân trồng cao su tại xã Tân Long, huyện Phú Giáo cho biết: “Tôi có khoảng 7 ha cao su, lúc đầu do chưa hiểu rõ về dịch bệnh và chưa có thuốc đặc trị nên việc phòng trừ bệnh Corynespora chưa đạt hiệu quả. Giờ đây khi đã có các hỗn hợp thuốc đặc trị cũng như được sự hướng dẫn kịp thời của cán bộ bảo vệ thực vật tôi đã nhanh chóng triển khai việc phun xịt trên vườn cây của gia đình nên mức độ thiệt hại cũng đã giảm thiểu đáng kể”.

Bên cạnh đó, nỗi lo của người trồng cao su ở Bình Dương trong những năm gần đây là lốc xoáy bất thường gây ngã đổ cây. Với những cây cao su nhỏ, người trồng đã dùng các loại dây chằng chéo cây để có thể ứng phó với lốc xoáy. Với các vườn cao su lớn tuổi, lốc xoáy thường gây tét nhánh hoặc gãy đổ, gây ra thiệt hại lớn bởi không cách nào có thể đối phó. Nhiều nông dân trước đây trồng giống cao su RRIV 4 đã nghĩ đến việc chuyển đổi sang trồng các loại giống cao su khác, vì cây RRIV 4 tuy cho lượng mủ nhiều nhưng khả năng chống chịu với gió kém. Cách chuyển đổi này cũng là một trong những phương án ứng phó với BĐKH của nông dân.

Sẽ chủ động hơn

BĐKH ngoài những hậu quả trước mắt là các tác động lâu dài khó nhìn thấy. Nông dân là người sẽ chịu thiệt hại trực tiếp trước những biến đổi của khí hậu. Dự đoán được các thiệt hại có thể xảy ra chính là cơ sở để các cơ quan chức năng và người nông dân chủ động để ứng phó một cách có hiệu quả. Một trong những nhiệm vụ quan trọng trong vấn đề này là công tác dự báo đã được các cơ quan chức năng của Bình Dương chú trọng hơn. Ông Nguyễn Trung Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Bình Dương cho biết, trước những diễn biến thất thường của thời tiết, căn cứ vào quy hoạch sản xuất của ngành nông nghiệp cũng như quy luật phát sinh của các loại sâu bệnh cụ thể, thời gian qua chi cục đã chủ động triển khai nhanh các biện pháp ứng phó để có thể bảo vệ diện tích cây trồng trên địa bàn tỉnh như với các loại dịch bệnh trên cây cao su, cây lúa và cây có múi. Nhờ có sự chủ động, mức độ thiệt hại do BĐKH xảy ra đã được khắc phục có hiệu quả. Trong thời gian tới để có thể ứng phó một cách có hiệu quả hơn với BĐKH cũng như sát cánh cùng nông dân sản xuất, dựa vào quy hoạch sản xuất của từng loại cây trồng cụ thể của từng địa phương, Chi cục Bảo vệ thực vật sẽ tiếp tục tập huấn cho nông dân về các biện pháp ứng phó trong sản xuất. Song song đó, chi cục cũng sẽ chủ động triển khai các biện pháp ứng phó có hiệu quả trên từng loại cây trồng.

BĐKH đang là vấn đề rất được quan tâm trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn hiện nay. Với Bình Dương, nông nghiệp chỉ còn chiếm tỷ lệ nhỏ trong cơ cấu kinh tế chung của tỉnh nhưng giá trị sản xuất nông nghiệp hàng năm vẫn tăng lên đáng kể. Lĩnh vực nông nghiệp của Bình Dương đang phát triển theo hướng xây dựng các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị, vì vậy nếu không có các biện pháp ứng phó tích cực, BĐKH sẽ có những tác động không nhỏ đến tiến trình phát triển của ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, an toàn. Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng cần sát cánh hơn với người nông dân để ứng phó có hiệu quả với BĐKH.

Cao Sơn