Bắc Giang: Doanh nghiệp thất hứa với nông dân xã Thanh Hải: Thêm một bài học về liên kết “bốn nhà”

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 31/07/2013
Ngày cập nhật: 1/8/2013

Gần 6 tháng qua, kể từ ngày bán 29 tấn khoai tây Atlantic cho Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Trung ương (Công ty Nông nghiệp T.Ư) theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm, đến nay người dân thôn Trại Giữa, xã Thanh Hải, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) vẫn chưa nhận được tiền. Mặc dù ban quản lý thôn đã nhiều lần thúc giục nhưng phía doanh nghiệp vẫn khất lần.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Vũ Thế Trung bên 8 tấn khoai tây tại kho lạnh.

Thiệt hại vì tin… doanh nghiệp

Vụ đông 2012 là vụ thứ hai thôn Trại Giữa triển khai mô hình trồng khoai tây chế biến Atlantic theo mô hình liên kết “bốn nhà” (nhà nông, nhà khoa học, nhà nước và nhà doanh nghiệp). Mô hình thực hiện trên diện tích 6,6 ha, có 45 hộ tham gia. Đây còn là mô hình khoai tây chế biến sử dụng vốn hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới do UBND xã Thanh Hải làm chủ đầu tư, các hộ tham gia được hỗ trợ 60% giá giống, 40% giá vật tư phân bón.

Quá trình thực hiện dự án, nông dân thôn Trại Giữa rất phấn khởi, yên tâm sản xuất bởi đại diện ban quản lý thôn đã ký hợp đồng liên kết sản xuất với Công ty Nông nghiệp T.Ư, trụ sở ở thị trấn Trâu Quỳ, huyện Gia Lâm (Hà Nội), có xác nhận của UBND xã với giá thu mua 6.000 đồng/kg. Công ty cung ứng giống, vật tư phân bón (cho nông dân nợ lại một phần giá giống, phân bón đến khi thu hoạch mới thanh toán) và phối hợp với cán bộ khuyến nông hướng dẫn nông dân chăm sóc theo quy trình kỹ thuật.

Trước đó, vụ đông 2011, nông dân thôn Trại Giữa sản xuất 5 ha khoai tây Atlantic và được Công ty Nông nghiệp T.Ư bao tiêu sản phẩm với giá 6.500 đồng/kg, cao gần gấp đôi giá thị trường. Với năng suất đạt từ 5-6 tạ/sào, các hộ dân thu lãi hơn 2 triệu đồng/sào, gấp nhiều lần so với cấy lúa.

Vụ đông 2012, mặc dù thời điểm mới trồng bị ảnh hưởng bởi mưa bão gây ngập úng, khoai tây bị chết gần hết, song UBND xã Thanh Hải phối hợp với Công ty cung ứng kịp thời giống cho nông dân trồng lại. Do đã có kinh nghiệm chăm sóc nên năng suất vẫn đạt 5 tạ/sào. Tháng 2-2013, 45 hộ dân vui mừng thu hoạch, tổng sản lượng đạt 29 tấn (trong đó 21,6 tấn đạt tiêu chuẩn loại 1 bán với giá 6.000 đồng/kg, số còn lại giá 4.000 đồng/kg) bán cho Công ty tại nhà ông trưởng thôn Trại Giữa.

Theo hợp đồng ký kết, trong vòng 15-20 ngày kể từ ngày chốt số lượng đã thu mua, Công ty Nông nghiệp T.Ư thanh toán đầy đủ tiền cho các hộ. Tuy nhiên gần 6 tháng qua, dù ban quản lý thôn, chính quyền xã Thanh Hải nhiều lần thúc giục nhưng Công ty vẫn khất lần, gây bức xúc cho nông dân, nhất là các hộ bị nợ số tiền lớn.

Bài học về liên kết “bốn nhà”

Ông Lê Hồng Thái, Trưởng thôn Trại Giữa cho biết: Từ khi hết hạn trả tiền theo hợp đồng ký kết, tôi đã nhiều lần liên lạc với đại diện Công ty nhưng lần nào họ cũng hứa rồi lại… để đấy. Gia đình tôi bán số lượng khoai tây nhiều nhất cho Công ty (Công ty nợ ông Thái 11 triệu đồng-PV). Hiện bà con còn nợ gia đình tôi khoảng 30 triệu đồng tiền công làm đất nhưng do chưa nhận được tiền bán khoai tây nên tôi cũng không dám đòi…!.

Còn ông Vũ Thế Trung, Chủ tịch Hội Nông dân xã, nói: Kể từ khi Công ty nông nghiệp T.Ư nợ tiền nông dân, đại diện tổ chức Hội và chính quyền địa phương nhiều lần liên hệ và trực tiếp về trụ sở Công ty để tìm hiểu nguyên nhân. Theo đó, Công ty Nông nghiệp Trung ương là đơn vị trung gian đã bán khoai tây cho một công ty khác. Do công ty này đã phá sản nên Công ty Nông nghiệp T.Ư gặp khó trong việc trả tiền cho nông dân.

Trước thực tế trên, Hội Nông dân, UBND xã phối hợp với Công ty tìm hướng giải quyết. Theo đó, UBND xã thống nhất với Công ty giữ lại 20 triệu đồng tiền khoai tây giống (kinh phí hỗ trợ giá giống cho nông dân trồng lại khoai tây bị chết do ngập úng) để thanh toán cho nông dân. Ông Vũ Thế Trung mua lại 8 tấn khoai tây giống của Công ty đang gửi tại kho lạnh của gia đình ông với số tiền 48 triệu đồng để chi trả cho nông dân. Như vậy, tổng số tiền gần 70 triệu đồng cơ bản đủ chi trả 21,6 tấn khoai tây loại 1 bà con đã bán cho Công ty.

Từ sự việc ở thôn Trại Giữa cho thấy, thêm một lần nữa, bài học về mô hình liên kết “bốn nhà” được đặt ra để bảo đảm quyền lợi cho nông dân. Theo đó, chính quyền cơ sở nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm, nhất là lựa chọn doanh nghiệp có năng lực tài chính, uy tín trên thị trường để ký kết hợp đồng sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Hạn chế chọn doanh nghiệp trung gian để giảm những rủi ro không đáng có. Khi không may có tranh chấp giữa nhà nông và doanh nghiệp thì Nhà nước ở cơ sở phải đứng ra đại diện cho nông dân giải quyết.

Đối với doanh nghiệp, khi đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với nông dân cần giữ uy tín. Người nông dân, khi đã được Nhà nước, doanh nghiệp tạo điều kiện hỗ trợ về giống, vốn, kỹ thuật để thực hiện mô hình liên kết sản xuất cũng cần giữ uy tín với doanh nghiệp. Tránh hiện tượng đơn phương phá vỡ hợp đồng khi giá thị trường cao hơn giá đã ký kết để có thêm lợi nhuận. Làm như vậy sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp - đơn vị đã đặt niềm tin (cho nông dân nợ cả tiền giống, vật tư phân bón khi thu hoạch sản phẩm mới trừ) vào nông dân.

Lê Minh - Hồng Đức